Τα τελευταία χρόνια υπήρξαν πολλές προειδοποιήσεις για την παρακεταμόλη (paracetamol), τη δραστική ουσία που υπάρχει σε πολλά παυσίπονα (depon, panadol, apotel κλπ).
Το 2011, Βρετανοί επιστήμονες ανέφεραν ότι η παρακεταμόλη, ακόμη και σε μικρή δοσολογία πάνω τη συνιστώμενη ποσότητα σε καθημερινή βάση, μπορεί να έχει σοβαρές παρενέργειες (κυρίως στο συκώτι και τον εγκέφαλο) ακόμα και να αποβεί μοιραία. Το 2014, μια άλλη μελέτη βρήκε ότι οι έγκυες γυναίκες που λαμβάνουν παυσίπονα με παρακεταμόλη μπορεί να γεννήσουν παιδιά με προβλήματα συμπεριφοράς.
Οι ειδικοί θεωρούν ότι η παρακεταμόλη είναι ασφαλής όταν λαμβάνεται στη συνιστώμενη δοσολογία, ωστόσο πάνω από αυτά τα όρια μπορεί να προκαλέσει ηπατική βλάβη. Δυστυχώς, μερικοί άνθρωποι είναι πιο επιρρεπείς στις παρενέργειες της παρακεταμόλης και δεν χρειάζεται να πάρουν υπερβολική δόση για να εμφανίσουν προβλήματα.
Ο καθηγητής Kevin Moore, ηπατολόγος και καθηγητής στο University College του Λονδίνου, λέει: “Πριν από πολλά χρόνια νομίζαμε ότι χρειαζόταν μεγάλη δοσολογια από την παρακεταμόλη για να προκαλέσει τοξικότητα στο συκώτι και οξεία ηπατική ανεπάρκεια, αλλά είναι γεγονός πως ο καθένας αντιδρά διαφορετικά σε διαφορετικά επίπεδα παρακεταμόλης. Αυτό εξαρτάται από την ποσότητα ενός σημαντικού ενζύμου το οποίο ονομάζεται P450 2E1 και έχει ο καθένας στο συκώτι του. Το ένζυμο αυτό καθορίζει τον μεταβολισμό της παρακεταμόλης”.
Ορισμένοι άνθρωποι μπορεί να είναι πιο επιρρεπείς στην τοξικότητα της παρακεταμόλης, ακόμη και σε κανονικές δόσεις, λέει από την πλευρά του ο δρ Phillip Harrison, ηπατολόγος στο London Liver Centre, του Λονδίνου.
Στις ομάδες υψηλού κινδύνου περιλαμβάνονται οι πότες, αυτοί που λαμβάνουν αντιεπιληπτικά φάρμακα και αυτοί που παίρνουν βαλσαμόχορτο, ένα φυτικό φάρμακο που χρησιμοποιείται για την αντιμετώπιση της ήπιας κατάθλιψης. Ο Moore λέει ότι αυτά τα φάρμακα και το αλκοόλ μπορούν να επηρεάσουν τα επίπεδα του ενζύμου P450 2E1.
Άλλα άτομα που βρίσκονται σε κίνδυνο είναι αυτά που έχουν χαμηλό δείκτη μάζας σώματος, δηλαδή είναι λιπόσαρκα, καθώς επίσης τα άτομα που έχουν χάσει απότομα βάρος μετά από χειρουργική επέμβαση. Λιπόσαρκοι είναι ορισμένες φορές αυτοί που πάσχουν από κάποια διατροφική διαταραχή ή έχουν μια φλεγμονώδης νόσος του εντέρου ή καρκίνο. Αυτές οι συνθήκες μπορεί να οδηγήσουν σε χαμηλή ηπατική γλουταθειόνη, ένα αντιοξειδωτικό μόριο που προλαμβάνει τις βλάβες των κυττάρων.
Οι συνέπειες της υπερδοσολογίας
Στο βρετανικό site dailymail.co.uk αναφέρεται η περίπτωση της 29άχρονης Λέσλυ Γκέρντες, η οποία ως έγκυος είχε αναπτύξει πυελικούς πόνους – από την κατάσταση αυτή η οποία είναι βασανιστικά επώδυνη μπορεί να πάσχει μία στις τέσσερις έγκυες γυναίκες.
Η Γκέρντες δυσκολευόταν ακόμα και να περπατήσει μέχρι το μπάνιο του σπιτιού της και γι’ αυτή την κατάσταση, o γιατρός της χορήγησε ένα ισχυρό παυσίπονο, το co-codamol. Eκτός από το παυσίπονο που της έγραψε ο γιατρός της, η Γκέρντες έπαιρνε και παρακεταμόλη, τέσσερις φορές την ημέρα, θεωρώντας ότι ήταν ασφαλής. Δεν ήξερε όμως ότι τα χάπια co-codamol περιέχουν παρακεταμολη (μαζί με κωδεΐνη).
Μετά από κάποιο διάστημα, και ενώ ήταν έγκυος, η Γκέρντες έγινε απελπιστικά άρρωστη και το συκώτι της άρχισε να παθαίνει ζημιά. Στην 36η εβδομάδα της εγκυμοσύνης είχε συσπάσεις της μήτρας οι οποίες όμως ήταν ισχυρές και μεταφέρθηκε στο νοσοκομείο. Τα μηχανήματα έλεγξαν την καρδιά του εμβρύου η οποία χτυπούσε ακανόνιστα και οι γιατροί της είπαν ότι έπρεπε να γεννήσει το ίδιο βράδυ. Πράγματι, γέννησε αλλά ξύπνησε από την αναισθησία δύο μέρες μετά. Οι άντρας της τής είπε ότι οι γιατροί δεν γνώριζαν αν θα επιβίωνε και του είχαν πει να καλέσει όλους του συγγενείς.
Τελικά, οι τοξικολογικές εξετάσεις έδειξαν ότι κυκλοφορούσε στο αίμα της υπερβολική ποσότητα παρακεταμόλης. Η Γκέρντες θεώρησε ότι επρόκειτο για λάθος διότι έπαιρνε την συνιστώμενη δοσολογία αλλά οι γιατροί την αγριοκοίταξαν και την μίλησαν σε έντονο ύφος. Η 29άχρονη Βρετανίδα έμοιαζε σοκαρισμένη καθώς δεν είχε συνειδητοποιήσει την ποσότητα παρακεταμολης που λάμβανε καθημερινά.
Η ειρωνεία είναι ότι μια πρόσφατη μελέτη βρήκε πως η παρακεταμόλη δεν μειώνει τους πόνους της μέσης.
