Η γυναικεία σεξουαλική δυσλειτουργία διακρίνεται σε τέσσερις κατηγορίες: Μειωμένη σεξουαλική επιθυμία, διαταραχή σεξουαλικής διέγερσης, οργασμική διαταραχή και επώδυνο σεξ (δυσπαρευνία).
Διάφορες γυναίκες αντιδρούν διαφορετικά στη σεξουαλική διέγερση, αλλά γενικά περνούν από έναν κύκλο σεξουαλικής αντίδρασης τεσσάρων σταδίων:
- Πόθος και επιθυμία για σεξ.
- Διέγερση. Σωματικές μεταβολές, όπως ύγρανση του κόλπου και διόγκωση της κλειτορίδας και των χειλέων που ετοιμάζουν το σώμα για το σεξ.
- Κορύφωση. Συσπάσεις των μυών του κόλπου που προκαλούν ευχαρίστηση.
- Χαλάρωση. Το σώμα επανέρχεται στην πριν το σεξ κατάσταση.
Όταν υπάρχει διαταραχή στη σεξουαλική διέγερση, η επιθυμία της γυναίκας για σεξ παραμένει ενεργή, αλλά δεν μπορεί να διατηρήσει τη διέγερση της κατά την επαφή. Το σώμα δε συνεργάζεται, ο κόλπος δεν παράγει αρκετή ύγρανση ή δεν διατηρείται η αίσθηση της διέγερσης.
Είναι δύσκολο να εκτιμηθεί η συχνότητα εκδήλωσης της διαταραχής σεξουαλικής διέγερσης στον γυναικείο πληθυσμό καθώς πολλές γυναίκες διστάζουν να αναζητήσουν βοήθεια για την αντιμετώπιση του προβλήματος. Από τις γυναίκες που ζητούν βοήθεια για τα σεξουαλικά τους προβλήματα, περίπου το 25% αναφέρει διαταραχή διέγερσης – λίπανσης. Συγκριτικά με το αντίστοιχο πρόβλημα σεξουαλικής διέγερσης στον άντρα, στη γυναίκα τα συμπτώματα δεν είναι φανερά κι έτσι για αρκετό χρονικό διάστημα μπορεί να περνούν απαρατήρητα από την ίδια και το σύντροφό της.
Προβληματική διέγερση στη γυναίκα σημαίνει έλλειψη ανταπόκρισης στον σεξουαλικό ερεθισμό. Παλαιότερα, η διαταραχή αυτή, αλλά και όλες οι σεξουαλικές δυσλειτουργίες της γυναίκας, συμπεριλαμβάνονταν στο γενικό όρο ψυχρότητα, ο οποίος είναι σήμερα υποτιμητικός. Σ’ αυτήν την κατάσταση, η γυναίκα δυσκολεύεται να νιώσει ευχαρίστηση και συνήθως αναφέρει ότι «δεν νιώθει τίποτα», ή «νιώθει αλλά χάνε την αίσθηση».
Όπως και με τα άλλα σεξουαλικά προβλήματα μια περιστασιακή έλλειψη διέγερσης δε σημαίνει ότι έχετε τη διαταραχή. Θεωρείται δυσλειτουργία μόνο αν είναι επίμονη και σας προκαλεί στενοχώρια. Η έλλειψη σεξουαλικής αντίδρασης, όταν ο σύντροφος σας δε σας διεγείρει επαρκώς στα προκαταρκτικά παιχνίδια, δεν είναι διαταραχή. Είναι φυσιολογική αντίδραση σε ανεπαρκές σεξουαλικό ερεθισμό.
Ωστόσο η έλλειψη διέγερσης αποτελεί συχνά χρόνιο πρόβλημα προκαλώντας στη γυναίκα αίσθημα θλίψης και απογοήτευσης. Σιγά-σιγά μπορεί να αρχίσει να αποφεύγει με διάφορους τρόπους το σεξ, την εγγύτητα και την επικοινωνία στη σχέση, εκδηλώσεις που σταδιακά επιφέρουν προβλήματα στο ζευγάρι και μπορεί να διαλύσουν έναν, κατά τα άλλα, καλό γάμο.
Πολλοί παράγοντες μπορεί να επηρεάσουν τη σεξουαλική διέγερση. Στα φυσικά αίτια περιλαμβάνονται η ακτινοθεραπεία της πυέλου, ορισμένα φάρμακα ή κάποια υποκείμενη νόσος των περιφερειακών αγγείων που ελαττώνει τη ροή του αίματος στα γεννητικά όργανα. Επίσης, αιτίες μπορεί να αποτελούν η εμμηνόπαυση, οι ορμονικές διαταραχές (μείωση παραγωγής οιστρογόνων), οι θυρεοειδικές διαταραχές και η κατάθλιψη. Να σημειωθεί ότι η ερωτική επιθυμία καθορίζεται και από τα επίπεδα τεστοστερόνης στο αίμα, κάτι που ισχύει όχι μόνο για τους άνδρες αλλά και για τις γυναίκες.
Μέχρι σήμερα δεν υπάρχουν φάρμακα που αντιμετωπίζουν ικανοποιητικά αυτή την κατάσταση και οι φαρμακευτικές εταιρείες ψάχνουν επιμόνως το γυναικεία Viagra. Η θεραπεία είναι κυρίως ψυχολογική ενώ κάποιες τεχνικές περιλαμβάνουν εκπαίδευση στον αυνανισμό.
Σημεία και συμπτώματα
- Αδυναμία διέγερσης στη διάρκεια επιθυμητής σεξουαλικής δραστηριότητας.
- Ξηρότητα κόλπου κατά τη σεξουαλική επαφή παρά την επαρκή διέγερση κατά το προκαταρκτικό παιχνίδι.
- Μερικές φορές πόνος κατά τη συνουσία.
Πρέπει πάντως να σημειωθεί ότι για τη γυναίκα η σεξουαλική αντίδραση είναι περίπλοκη. Συχνά έχει να κάνει όχι μόνο με τα σεξουαλικά ερεθίσματα αλλά και αισθήματά προς το σύντροφο. Όταν η γυναίκα έχει θυμό για την ποιότητα της σχέσης δεν ερεθίζεται σεξουαλικά και η κατάσταση αυτή μπορεί παγιωθεί.
Ένα συνηθισμένο πρόβλημα για τις γυναίκες είναι η κόπωση και τα διάφορα στρες και απαιτήσεις, καθώς προσπαθούν να αντιμετωπίσουν διάφορες ανάγκες και να παίζουν πολλούς ρόλους, όπως της εργαζόμενης, της συζύγου, της μητέρας, της φροντίδας ηλικιωμένων γονέων κλπ.
