Αμερικανοί ερευνητές της εταιρείας βιοτεχνολογίας Advanded Cell Technology αποκατέστησαν την όραση μιας μικρής ομάδας παιδιών και ενηλίκων με την βοήθεια βλαστικών κυττάρων τα οποία μετέτρεψαν σε οφθαλμικά κύτταρα. Η μέθοδος δεν είχε απόλυτη επιτυχία αλλά οι ασθενείς δήλωσαν πως η όρασή τους βελτιώθηκε αρκετά για να αλλάξει η ζωή τους. Η μέθοδος και τα πειράματα δημοσιεύθηκαν στο περιοδικό «The Lancet».
Η θεραπεία με εμβρυικά βλαστικά κύτταρα μπορεί να βελτιώσει την όραση στους περισσότερους ανθρώπους που πάσχουν από εκφύλιση ωχράς κηλίδας και μάλιστα χωρίς επικίνδυνες παρενέργειες. Αυτό ανακοίνωσαν οι Αμερικανοί επιστήμονες τρία χρόνια μετά την εφαρμογή της θεραπείας σε 18 ασθενείς. Οι εννέα από αυτούς ήταν παιδιά που έπασχαν από νόσο του Stargardt (νεανική εκφύλιση της ωχράς κηλίδας) και οι υπόλοιποι εννέα ήταν ηλικιωμένοι με ηλικιακή εκφύλιση της ωχράς κηλίδας.
Οι 10 στους 18 ασθενείς εμφάνισαν μικρότερη ή μεγαλύτερη βελτίωση στην όρασή τους. Ήταν η πρώτη μακρόχρονη κλινική δοκιμή της νέας θεραπείας.
Μέχρι σήμερα δεν υπήρχε κάποια θεραπεία για την εκφύλιση της ωχράς κηλίδας, μιας από τις κυριότερες αιτίες τύφλωσης στις ανεπτυγμένες χώρες.
Οι επιστήμονες με επικεφαλής τον καθηγητή Ρόμπερτ Λάντζα δήλωσαν ότι υπάρχουν πλέον τα πρώτα αδιαμφισβήτητα στοιχεία για την αποτελεσματικότητα και ασφάλεια της θεραπείας κατά της τύφλωσης από εκφύλιση ωχράς κηλίδας. Είχαν εκφραστεί ανησυχίες μήπως τα βλαστοκύτταρα απορρίπτονταν από το ανοσοποιητικό σύστημα ή μήπως προκαλούσαν την εμφάνιση καρκίνου, όμως τίποτα από τα δύο δεν συνέβη. Παρότι έχουν περάσει 3 χρόνια, οι ασθενείς δεν έχουν εκδηλώσει κάποιο πρόβλημα υγείας. Οι μοναδικές παρενέργειες που εμφανίστηκαν προέρχονται από τα ανοσοκατασταλτικά φάρμακα που πήραν για να μην απορρίψει ο οργανισμός τους τα ξένα κύτταρα.
Η μεταμόσχευση των κυττάρων – φωτοϋποδοχέων έγινε πίσω από τον αμφιβληστροειδή φακό του ενός από τα δύο μάτια με τη χειρότερη όραση. Είχε προηγηθεί η καλλιέργειά τους στο εργαστήριο μετά από την μετατροπή των βλαστοκυττάρων σε πιο εξειδικευμένα κύτταρα όρασης. Δεν υπήρξε καμία αλλαγή στην όραση του άλλου ματιού.
Θεραπεία με βλαστικά κύτταρα
Οι ερευνητές δήλωσαν ότι οι ασθενείς εμφάνισαν αξιοσημείωτη βελτίωση στη γενική και στην περιφερειακή όρασή τους, τόσο για κοντινή όσο και για μακρινή απόσταση, στο μάτι όπου έγινε η θεραπεία. Για παράδειγμα, ένας 75χρονος εκτροφέας αλόγων μπορούσε, ένα μήνα μετά τη θεραπεία, να ιππεύει ξανά άλογα. Άλλοι ασθενείς ήσαν σε θέση να βλέπουν την ώρα στο ρολόι τους, να χρησιμοποιούν και πάλι τον υπολογιστή τους, να βλέπουν χρώματα ή να διαβάζουν γράμματα. Κάποιος μπόρεσε για πρώτη φορά να ψωνίσει μόνος του σε εμπορικό κέντρο και μία γυναίκα να πάει μόνη της στο αεροδρόμιο.
Παρόμοιες κλινικές δοκιμές βλαστοκυττάρων για θεραπεία της εκφύλισης της ωχράς κηλίδας βρίσκονται σε εξέλιξη στη Βρετανία και την Κορέα. Στην Ιαπωνία μόλις ξεκίνησε η πρώτη δοκιμή όχι με εμβρυικά, αλλά με πολυδύναμα βλαστοκύτταρα που προέρχονται από τον επαναπρογραμματισμό σωματικών κυττάρων.
Θα πρέπει πάντως να γίνουν νέες κλινικές δοκιμές σε μεγαλύτερο αριθμό ασθενών, προτού η θεραπεία εγκριθεί για ευρεία εφαρμογή. Αν τα νέα ευρήματα επιβεβαιωθούν στις επόμενες μελέτες, μπορεί μέχρι το 2020 η μέθοδος θα είναι έτοιμη για ευρεία χρήση.
Τα μάτια είναι το πρώτο όργανο του σώματος που ωφελείται από τα βλαστοκύτταρα, όμως σχεδιάζονται κλινικές δοκιμές και για άλλες παθήσεις, όπως τον διαβήτη τύπου 1 και την καρδιοπάθεια. Βλαστοκύτταρα έχουν επίσης μεταμοσχευθεί πιλοτικά στη σπονδυλική στήλη τεσσάρων παράλυτων ασθενών.
