Ένας παράλυτος άντρας κατάφερε να περπατήσει μετά από μία πρωτοποριακή θεραπεία κατά την οποία του μεταμοσχεύθηκαν κύτταρα από τη μύτη του στο νωτιαίο μυελό. Η θεραπεία, που αποτελεί παγκόσμια πρωτιά, εφαρμόσθηκε από χειρουργούς στην Πολωνία σε συνεργασία με επιστήμονες από το Λονδίνο. Η περίπτωση δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Cell Transplantation.
Ο 40χρονος Βούλγαρος πυροσβέστης Ντάρεκ Φιντύκα είχε παραλύσει από το στήθος και κάτω το 2010, έπειτα από επαναλαμβανόμενα χτυπήματα που δέχτηκε στην πλάτη με μαχαίρι. Τα χτυπήματα έκοψαν σχεδόν τελείως το νωτιαίο μυελό του – είχε απομείνει ανέπαφη μόνο μία πολύ μικρή λωρίδα στη δεξιά πλευρά – κι έτσι έμεινε παράλυτος. Μετά τη θεραπεία, όμως, μπορεί να περπατά χρησιμοποιώντας ένα «πι» και πιστεύει ότι με την εντατική προσπάθεια σε λίγα χρόνια θα μπορεί να περπατάει δίχως στήριξη.
Επικεφαλής της ομάδας που χειρούργησε τον Φιντύκα ήταν ο Πάβελ Ταμπάκοφ, νευροχειρουργός στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο του Βρότσλαβ, στη νοτιοδυτική Πολωνία. Αντίστοιχα, επικεφαλής των βρετανών επιστημόνων ήταν ο καθηγητής Τζοφ Ρέιζμαν, επικεφαλής του Τμήματος Νευρικής Αναγέννησης στο Ινστιτούτο Νευρολογίας του UniversityCollege του Λονδίνου (UCL).
Οι βλάβες που υπέστη ο Φιντύκα ήταν παρόμοιες με εκείνες του ηθοποιού Κρίστοφερ Ρηβ, του οποίου η σπονδυλική στήλη αποκόπηκε από το κρανίο του, αφού έπεσε από ένα άλογο το 1995. Ενώ ορισμένα θύματα μερική κάκωση νωτιαίου μυελού έχουν αναρρώσει, μια πλήρης διακοπή γενικά θεωρείται ότι είναι ανεπανόρθωτη. Πιστεύεται ότι ο Φιντύκα είναι ο πρώτος άνθρωπος στον κόσμο να ανακάμψει από τέτοιες χρόνιες κακώσεις. Το επίτευγμα, που χαιρετίστηκε ως πιο εντυπωσιακό από το περπάτημα στη Σελήνη, δίνει ελπίδες σε εκατομμύρια παράλυτους.
H θεραπεία
Η θεραπεία έγινε σε δύο στάδια. Στο πρώτο στάδιο αφαιρέθηκε από το πίσω μέρος της μύτης του Φιντύκα ένας από τους οσφρητικούς βολβούς (μία δομή που παίζει καθοριστικό ρόλο στην όσφρηση) για να απομονωθούν τα οσφρητικά ενθυλακωμένα κύτταρα (OECs) που περιέχει. Τα κύτταρα αυτά περιβάλλουν τα οσφρητικά νευρικά κύτταρα και μία από τις λειτουργίες τους είναι να συμμετέχουν στην συνεχή ανανέωσή τους.
Οι επιστήμονες καλλιέργησαν στο εργαστήριο τα οσφρητικά ενθυλακωμένα κύτταρα και δύο εβδομάδες αργότερα, στη δεύτερη φάση της θεραπείας, μεταμόσχευσαν σχεδόν 500.000 κύτταρα στο αριστερό τμήμα του νωτιαίου μυελού του άτυχου άνδρα που ήταν εντελώς κομμένο. Η μεταμόσχευση έγινε με περίπου 100 μικρές εγχύσεις πάνω και κάτω από το σημείο της ρήξης.
Εκτός από τις μικροεγχύσεις, ο Φιντύκα υποβλήθηκε και σε μεταμόσχευση τεσσάρων λεπτών λωρίδων νευρικού ιστού από τον αστράγαλό του, οι οποίες χρησιμοποιήθηκαν για να δημιουργηθούν νευρικές «γέφυρες» στο κενό των 8 χιλιοστών που υπήρχε στο νωτιαίο μυελό του. Οι γιατροί πιστεύουν ότι τα οσφρητικά κύτταρα χρησιμοποίησαν τις «γέφυρες» αυτές για να αναπτυχθούν και να δημιουργήσουν νέα νευρικά κύτταρα που γέμισαν το κενό και συνέδεσαν ξανά το νωτιαίο μυελό.
Τρεις μήνες αργότερα, ο Φιντύκα συνειδητοποίησε ότι ο μυς στο αριστερό του πόδι είχε αρχίσει να αυξάνεται. Έξι μήνες αργότερα, κατόρθωσε να κάνει τα πρώτα προσεκτικά βήματα στερεωμένος σε μπάρες στον τοίχο, φορώντας υποστηρικτικά των ποδιών του και με τη βοήθεια ενός φυσικοθεραπευτή.
Σήμερα έχουν περάσει 2 χρόνια και μπορεί να περπατάει στηριγμένος σε «πι» στους υπαίθριους χώρους του κέντρου αποκατάστασης όπου συνεχίζει τη θεραπεία του, η οποία συνίσταται σε πέντε ώρες φυσικοθεραπεία και άσκηση την ημέρα, επί πέντε ημέρες την εβδομάδα. Έχει επίσης ανακτήσει κάποια αίσθηση της ουροδόχου κύστης και των εντέρων του, καθώς και σεξουαλική λειτουργία.
«Είναι εκπληκτικό να βλέπουμε πως είναι εφικτή η αναγέννηση του νωτιαίου μυελού – κάτι που χρόνια τώρα πιστεύαμε πως μπορεί να γίνει πραγματικότητα», δήλωσε ο Ταμπάκοφ.
Οι γιατροί λένε πως το γεγονός ότι όλα τα μοσχεύματα προήλθαν από τον ίδιο τον ασθενή σημαίνει ότι δεν υπάρχει κίνδυνος απόρριψης, όπως συμβαίνει με τις κλασικές μεταμοσχεύσεις. Επιπλέον, οι μαγνητικές τομογραφίες (MRI) που έγιναν μετά την όλη θεραπεία, έδειξαν πως το κενό στο νωτιαίο μυελό έχει πια γεμίσει.
Ο Ράισμαν, του οποίου η ομάδα στο Πανεπιστήμιο του Λονδίνου ανακάλυψε για πρώτη φορά την τεχνική, δήλωσε: “Πιστεύουμε ότι αυτή η διαδικασία είναι μια ιατρική επανάσταση που, όταν αναπτυχθεί περαιτέρω, θα οδηγήσει σε μια ιστορική αλλαγή για τα άτομα με αναπηρία από τραυματισμό του νωτιαίου μυελού. Εκατομμύρια παράλυτα άτομα μπορούν να ωφεληθούν”.
