Οι γυναίκες που έχουν πρόωρη εμμηνόπαυση μπορεί να έχουν πιο γρήγορη γήρανση, λένε οι επιστήμονες.
Σύμφωνα με ειδικούς του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας στο Σαν Φρανσίσκο, ο αριθμός των ωαρίων που μια γυναίκα είναι προγραμματισμένη από τη γέννεση της να έχει, δείχνει όχι μόνο τη γονιμότητα της, αλλά και το προσδόκιμο ζωής. Πιο συγκεκριμένα, ο αριθμός των ωαρίων φαίνεται πως σχετίζεται με το μήκος των τελομερών.
Η πρόωρη εμμηνόπαυση
Οι γυναίκες γεννιούνται με ένα πεπερασμένο αριθμό ωαρίων ο οποίος μειώνεται με την πάροδο του χρόνου. Η έρευνα έχει δείξει ότι η μέση γυναίκα γεννιέται με 300.000 δυνητικά ωάρια. Κάποια στιγμή τα ωάρια μειώνονται δραματικά και αρχίζει η φάση της εμμηνόπαυσης. Μετά την εμμηνόπαυση, είναι γνωστό ότι ο κίνδυνος για καρδιοπάθεια αυξάνεται στις γυναίκες και σταδιακά πλησιάζει αυτόν των ανδρών.
Κανονικά, μια γυναίκα περνά στην εμμηνόπαυση σε ηλικία 45-55 ετών, ενώ αν η ηλικία της είναι μικρότερη θεωρείται πως εισέρχεται σε πρόωρη εμμηνόπαυση. Μια μελέτη από το Πανεπιστήμιο της Αλαμπάμα έδειξε ότι οι γυναίκες που περνούν σε πρόωρη εμμηνόπαυση έχουν διπλάσιο κίνδυνο για καρδιακή προσβολή ή εγκεφαλικό αργότερα στη ζωή τους, ενώ αυτές που περνούν στην εμμηνόπαυση κάτω από τα 40 έχουν τριπλάσιο κίνδυνο.
Μια πιθανή εξήγηση γι’ αυτό είναι η μείωση του των οιστρογόνων σε πρώιμο στάδιο της ζωής τους. Τα οιστρογόνα παράγονται από τις ωοθήκες και ρυθμίζουν την περίοδο μιας γυναίκας. Έτσι, όταν οι ωοθήκες σταματούν να λειτουργούν, το επίπεδο των οιστρογόνων πέφτει. Ωστόσο τα οιστρογόνα ασκούν προστατευτική επίδραση στην καρδιάς γιατί διατηρούν τις αρτηρίες πιο ελαστικές. Επίσης, οι μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες συχνά βιώνουν αύξηση του σωματικού βάρους, ιδιαίτερα γύρω από την κοιλιά, το οποίο μπορεί να συμβάλει στις καρδιοπάθειες. Τέλος, η εμμηνόπαυση συνοδεύεται από αύξηση της αρτηριακής πίεσης.
Ωάρια και τελομερή
Παρότι τα παραπάνω είναι γνωστά, η Μαρσέλ Σένταρς και οι συνεργάτες της από το Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας στο Σαν Φρανσίσκο πήγαν ένα βήμα πιο πέρα προσπαθώντας να ανακαλύψουν τη βαθύτερη αιτία που ανεβάζει τον κίνδυνο καρδιοπάθειας στις γυναίκες με πρόωρη εμμηνόπαυση.
«Ισως οι γυναίκες που μπαίνουν σε πρόωρη εμμηνόπαυση να γερνούν πιο γρήγορα», λέει η Σένταρς.
Η Σένταρς και οι συνεργάτες της πήραν αίμα από 1.100 γυναίκες ηλικίας 25-45 ετών που δεν είχαν περάσει στην εμμηνόπαυση και μέτρησαν τα επίπεδα της αντιμυλλερίου ορμόνης που αποτελεί δείκτη σχετικά με το πόσα ωάρια έχουν απομείνει στις ωοθήκες μιας γυναίκας. Οι ειδικοί επιβεβαίωσαν τον αριθμό ωαρίων της κάθε γυναίκας μετρώντας τον αριθμό των θυλάκων – των «σάκων» με υγρό – γύρω από κάθε ωάριο με χρήση υπερηχογραφήματος. Συγχρόνως προσδιορίστηκε η βιολογική ηλικία κάθε γυναίκα με βάση το μήκος των τελομερών των λευκών αιμοσφαιρίων. Τα τελομερή βρίσκονται στα άκρα των χρωμοσωμάτων και μικραίνουν κάθε φορά που ένα κύτταρο διαιρείται. Το μήκος τους θεωρείται δείκτης της κυτταρικής ηλικίας του οργανισμού. Προηγούμενες μελέτες έχουν δείξει ότι τα κοντύτερα τελομερή συνδέονται με καρδιοπάθειες, άνοια και καρκίνο καθώς και με μικρότερη διάρκεια ζωής.
Μετά από 3-5 χρόνια, 250 από τις γυναίκες του αρχικού δείγματος μελετήθηκαν ξανά ώστε οι ερευνητές να υπολογίσουν τους παράγοντες κινδύνου για καρδιοπάθεια (π.χ. χοληστερίνη, αρτηριακή πίεση, σωματικό βάρος κ.α.). Οι επιστήμονες ανακάλυψαν ότι οι γυναίκες με τον μικρότερο αριθμό ωαρίων είχαν υψηλότερο κίνδυνο για καρδιοπάθεια και συγχρόνως διέθεταν κοντύτερα τελομερή.
Το συμπέρασμα είναι ότι οι γυναίκες με λιγότερα ωάρια, αυτές δηλαδή που μπαίνουν σε πρόωρη εμμηνόπαυση, πιθανότατα αντιμετωπίζουν αυξημένο κίνδυνο ασθενειών που σχετίζονται με την ηλικία ίσως διότι έχουν πιο μικρά τελομερή, δηλαδή γερνούν πιο γρήγορα. Απλώς οι ωοθήκες είναι ευαίσθητες στη διαδικασία της γήρανσης με αποτέλεσμα να επέρχεται η πρόωρη εμμηνόπαυση.
Σύμφωνα με τη Σένταρς, η επιβεβαίωση της σύνδεσης μεταξύ του αριθμού των ωαρίων και του καρδιαγγειακού κινδύνου είναι πολύ σημαντική καθώς οι καρδιοπάθειες αποτελούν ένα μεγάλο εχθρό της γυναικείας υγείας. Πολλές γυναίκες υποβάλλονται σε μέτρηση των επιπέδων της αντιμυλλερίου ορμόνης όταν προσπαθούν να αποκτήσουν παιδί. Όσες φανεί ότι έχουν μικρό αριθμό ωαρίων θα μπορούν να παρακολουθούνται σχετικά με την καρδιαγγειακή υγεία τους και να λαμβάνουν συμβουλές ώστε να αποφύγουν καρδιαγγειακά προβλήματα αργότερα στη ζωή τους.
