Tο κατά πόσο θα επιβιώσει ένας ασθενής με λοίμωξη από τον ιό Έμπολα, εξαρτάται και από διάφορους γενετικούς παράγοντες (γονίδια) και μη γενετικούς παράγοντες (από την ηλικία, τη γενικότερη κατάσταση της υγείας του τη στιγμή της λοίμωξης, το επίπεδο των ιατρικών και νοσοκομειακών υπηρεσιών στη χώρα του κ.α.). Τις γενετικές αποδείξεις παρουσίασε ομάδα Αμερικανών ερευνητών, σε μελέτη που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Science.
Οι ερευνητές εκτιμούν ότι όσοι άνθρωποι κατάφεραν να επιζήσουν μέχρι σήμερα, έχουν μια φυσική ικανότητα αντίστασης λόγω διαφορετικού γονιδιώματος. Το «κλειδί» φαίνεται να είναι η αντίδραση των γονιδίων που εμπλέκονται στην επιδιόρθωση των αιμοφόρων αγγείων και στην παραγωγή των λευκοκυττάρων, των βασικών αμυντικών όπλων του ανοσοποιητικού συστήματος.
Πρέπει ωστόσο να σημειωθεί ότι καθοριστικός παράγοντας για την επιβίωση είναι και η ηλικία. Για τα άτομα που είναι πάνω από 45 ετών, ο Έμπολα είναι πολύ πιο επικίνδυνος.
Γονίδια και ιός
Κάνοντας πειράματα σε ποντίκια, οι επιστήμονες διαπίστωσαν ότι συγκεκριμένοι γενετικοί παράγοντες καθορίζουν σε σημαντικό βαθμό την επιβίωση ή τον θάνατο ενός οργανισμού από τον ιό. Ανάλογη διαπίστωση για τον ρόλο των γονιδίων έχει ήδη γίνει και για άλλους ιούς.
Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον Μάικλ Κάτζε του Τμήματος Μικροβιολογίας του Πανεπιστημίου της Ουάσιγκτον, πραγματοποίησαν πειράματα με γενετικά τροποποιημένα ποντίκια (ώστε να έχουν διαφορετικά γονιδιώματα).
Το βασικό συμπέρασμα ήταν ότι, χάρη στα διαφορετικά γονίδια, είναι δυνατό να υπάρξει ένα είδος φυσικής ανοσίας έναντι του ιού Έμπολα, καθώς ορισμένα πειραματόζωα εμφάνισαν πλήρη ανθεκτικότητα έναντι του ιού, μερικά ξεπέρασαν γρήγορα την ασθένεια, χωρίς ιδιαίτερα συμπτώματα, ενώ πολλά άλλα νόσησαν βαριά (αιμορραγία, πολυοργανική ανεπάρκεια, σοκ) και πέθαναν. Οι επιστήμονες πιστεύουν ότι κάτι ανάλογο συμβαίνει και στους ανθρώπους, πράγμα που θα μπορούσε να αξιοποιηθεί για τη θεραπεία από τον ιό στο μέλλον.
Όλα τα ποντίκια έχασαν βάρος κατά τις πρώτες ημέρες της λοίμωξης, όμως, σχεδόν το 20% όχι μόνο επιβίωσαν, αλλά επιπλέον επανέκτησαν πλήρως το βάρος τους μέσα σε δύο εβδομάδες. Μετά από ένα δεκαπενθήμερο, δεν εμφάνιζαν κανένα ίχνος της ασθένειας και το ήπαρ τους λειτουργούσε κανονικά. Ένα 10% περίπου των πειραματοζώων εμφάνισε ικανότητα μερικής αντίστασης στον ιό και από αυτά σχεδόν τα μισά τελικά πέθαναν. Η πλειονότητα -το υπόλοιπο 70%- ασθένησε σοβαρά και πάνω από τα μισά πέθαναν.
Αγγεία και συκώτι
Στους φορείς του ιού που πεθαίνουν, τα γονίδιά τους προωθούν τη φλεγμονή των αιμοφόρων αγγείων και τον γρήγορο θάνατο των υγιών κυττάρων, ενώ αντίθετα σε όσους έχουν μεγαλύτερη έμφυτη ικανότητα αντίστασης, τα γονίδιά τους ευνοούν την επιδιόρθωση των αγγείων και την παραγωγή περισσότερων λευκοκυττάρων.
Γενετικές διαφορές υπάρχουν, επίσης, όσον αφορά την ανθεκτικότητα των κυττάρων του ήπατος να καταπολεμήσουν τον ιό. Οι πιο ευάλωτοι οργανισμοί εμφανίζουν μεγάλες ποσότητες του ιού Έμπολα στο ήπαρ, πράγμα που διευκολύνει τον πολλαπλασιασμό του γενικότερα στο σώμα. Αντίθετα, οι ανθεκτικοί οργανισμοί έχουν σχεδόν καθαρό συκώτι.
«Τα ευρήματά μας δείχνουν ότι οι γενετικοί παράγοντες παίζουν σημαντικό ρόλο στην έκβαση της νόσου», ανέφερε ο Κάτζε.
Βρετανοί επιστήμονες συμφωνούν με την άποψη των Αμερικανών συναδέλφων τους ότι το πόσο θανατηφόρος θα αποδειχτεί ο ιός Έμπολα, εν μέρει εξαρτάται από τα γονίδια του ασθενούς. Επισημαίνουν όμως ότι, με δεδομένη τη μεγάλη γενετική ποικιλομορφία των ανθρώπων, αποτελεί ερώτημα κατά πόσο η νέα έρευνα μπορεί πράγματι να οδηγήσει σε σωστή και πρακτικά χρήσιμη αξιολόγηση του ρόλου των ανθρωπίνων γονιδίων, όσον αφορά τον ιό Έμπολα.
