Κατά τη γέννα το νεογνό πρέπει να γεμίσει γρήγορα τους πνεύμονες του με αέρα, ενώ ταυτοχρόνως να τους αδειάσει από τα υγρά. Παράλληλα το βρέφος πρέπει να αυξήσει την κυκλοφορία του αίματος στους πνεύμονες.
Ένα νεογέννητο μωρό πρέπει να αναπνεύσει, χωρίς να συμπέσουν οι πνεύμονες κατά την εκπνοή. Τα περισσότερα βρέφη που συμπληρώνουν την κύηση είναι σε θέση να το κατορθώσουν αυτό, επειδή οι πνεύμονες είχαν το χρόνο να αναπτυχθούν πλήρως και έχουν επαρκή ποσότητα μίας υγρής ουσίας που αποτελείται από ένα μείγμα φωσφολιπιδίων και ελαττώνει την επιφανειακή τάση των πνευμονικών υγρών. Έτσι προλαμβάνει τη σύμπτωση των μικρών αεραγωγών των πνευμόνων.
Ωστόσο, πολλά πρόωρα βρέφη ή ακόμα και κάποια ολοκληρωμένα βρέφη έχουν αναπνευστικά προβλήματα, επειδή υπάρχει έλλειψη του συγκεκριμένου υγρού στους πνεύμονες τους.
Τα αναπνευστικά προβλήματα στα νεογνά είναι:
Σύνδρομο αναπνευστικής δυσχέρειας
Το σύνδρομο αναπνευστικής δυσχέρειας (RDS) χαρακτηρίζεται από τη δυσκολία αναπνοής, μια αναπνοή που είναι τραχιά και άτακτη με γογγυσμούς, ρινικά σφυρίγματα και ίσως ένα σκούρο μπλε χρώμα του δέρματος. To σύνδρομο αναπνευστικής δυσχέρειας είναι μία συγκεκριμένη διάγνωση που αναφέρεται στην έλλειψη του μείγματος φωσφολιπιδίων.
Ο σοβαρότητα του συνδρόμου αυτού συσχετίζεται με το χρόνο κυοφορίας του βρέφους και το βάρος κατά τη γέννηση. Όσο πιο μικρό και πρόωρο είναι το βρέφος, τόσο μεγαλύτερη είναι η πιθανότητα να έχει σύνδρομο αναπνευστικής δυσχέρειας. Αυτή η διαταραχή σπάνια συναντάται σε βρέφη που γεννιούνται μετά από ολοκληρωμένη κύηση. Η πάθηση αυτή εμφανίζεται πιο συχνά στα αγόρια απ’ όσο στα κορίτσια και τα λευκά μωρά προσβάλλονται συχνότερα απ’ όσο τα έγχρωμα.
To σύνδρομο αναπνευστικής δυσχέρειας γενικά εντοπίζεται εντός ολίγων λεπτών μετά τη γέννα. Σε κάποια μωρά η δυσφορία κατά τη διάρκεια της γέννας είναι τόσο μεγάλη, που καθίσταται απαραίτητη η ανάνηψη. Εξετάσεις αίματος και ακτινογραφίες των πνευμόνων μπορούν να τεκμηριώσουν τη διάγνωση.
Εάν το παιδί σας γεννηθεί με αναπνευστική δυσχέρεια, θα πρέπει να εισαχθεί σε μονάδα εντατικής θεραπείας νεογνών, όπου θα παρακολουθούνται συνεχώς οι ζωτικές του ενδείξεις. Η διατροφή και τα υγρά μπορεί να χορηγούνται ενδοφλέβια. Πολλά βρέφη με αυτή την πάθηση χρειάζονται βοήθεια στην αναπνοή. Ένας αναπνευστικός σωλήνας εισάγεται στην τραχεία από το στόμα, για να βοηθήσει την αναπνοή. Κάποια μωρά βοηθούνται με ένα σωλήνα στη μύτη ή μία μάσκα στο πρόσωπο, ώστε να παρέχεται συνεχώς αέρας με θετική πίεση στους αεραγωγούς.
Στα μωρά με σοβαρό RDS μπορεί να χορηγηθεί μείγμα φωσφολιπιδίων απευθείας στους πνεύμονες. Άλλα φάρμακα που χορηγούνται στα μωρά με αναπνευστική δυσχέρεια περιλαμβάνουν διουρητικά για την αύξηση της παραγωγής ούρων και απέκκριση του επιπλέον νερού, κορτικοστεροειδή για τη μείωση της φλεγμονής των πνευμόνων, βρογχοδιασταλτικά για τη μείωση του βρογχόσπασμου και θεοφυλλίνη ή καφεΐνη, για να κινητοποιηθεί η αναπνοή.
Ο στόχος κατά τη φροντίδα των βρεφών με σύνδρομο αναπνευστικής δυσχέρειας είναι να διατηρηθούν χωρίς επιπλοκές, έως ότου οι πνεύμονες καταφέρουν να αναπτυχθούν.
Με την πρόοδο που έχουν σημειώσει οι μονάδες εντατικής θεραπείας νεογνών και οι ειδικά εκπαιδευμένοι παιδίατροι (νεογνολόγοι), οι νοσοκόμες και οι πνευμονολόγοι το ποσοστό θνησιμότητας των βρεφών με αναπνευστική δυσχέρεια μειώνεται σταθερά.
Παροδική ταχύπνοια
Η παροδική ταχύπνοια είναι μορφή αναπνευστικής δυσχέρειας που μπορεί να συμβεί μετά από μια ομαλή φυσιολογική γέννα ή καισαρική τομή τόσο στα πρόωρα βρέφη όσο και σε εκείνα που συμπλήρωσαν την κυοφορία.
Τα μωρά που γεννιούνται με αυτή τη μορφή αναπνευστικής δυσχέρειας συχνά δεν έχουν άλλες ενδείξεις εκτός από ταχεία, ρηχή αναπνοή. Σε κάποια βρέφη το δέρμα μπορεί να έχει μια κυανή απόχρωση, η οποία μπορεί να βελτιωθεί με μικρές ποσότητες εισπνοής οξυγόνου.
Σε αντίθεση με τα βρέφη με παροδική ταχύπνοια , αυτά τα βρέφη σπάνια φαίνονται σοβαρά άρρωστα και τα περισσότερα θεραπεύονται μέσα σε 3 ημέρες.
Η θεραπεία μπορεί να περιλαμβάνει τη χορήγηση οξυγόνου, έως ότου βελτιωθεί η αναπνοή, συχνά μέσα σε 12 με 24 ώρες. Εάν το μωρό αναπνέει πολύ γρήγορα, για να λάβει τροφή από το στόμα, μπορεί να χρειαστεί η παροχή θρεπτικών ουσιών ενδοφλέβια. Συνήθως δε χρειάζεται άλλη θεραπεία.
Πνευμοθώρακας
Όλα τα νεογνά γεννιούνται με σύμπτωση των πνευμόνων. Ένα από τα θαύματα της γέννησης είναι ότι με λίγες αναπνοές οι πνεύμονες διογκώνονται και το μωρό αρχίζει να αναπνέει. Ωστόσο, χρειάζονται αρκετές αλλαγές πίεσης, για να διογκωθούν οι πνεύμονες εκείνη την πρώτη φορά.
Σε μερικές περιπτώσεις οι πνεύμονες δε διογκώνονται ομαλά και οι διαφορές πίεσης μπορούν να προκαλέσουν μία πάθηση που ονομάζεται πνευμοθώρακας, μία πάθηση που επιφέρει τη ρήξη των αεροφόρων οδών (κυψελίδων) των μικροσκοπικών πνευμόνων.
Αυτές οι ρήξεις επιτρέπουν στον αέρα να διαχέεται μέσα στους χώρους ανάμεσα στις λεπτές μεμβράνες που καλύπτουν τους πνεύμονες (υπεζωκότας) και στο εσωτερικό τοίχωμα του θώρακα. Αυτός ο χώρος ονομάζεται υπεζωκοτικός χώρος. Εάν διαρρεύσει μία μικρή ποσότητα αέρα, το βρέφος δε θα μπορεί να αναπνεύσει, θα αναπνέει γρήγορα ή με βρυχηθμούς και μπορεί να εμφανιστούν κυανά χείλη και νύχια (κυάνωση). Εάν διαρρεύσει μία μεγάλη ποσότητα αέρα, το βρέφος μπορεί ξαφνικά να παρουσιάσει σοβαρή αναπνευστική δυσκολία.
Ο πνευμοθώρακας μπορεί να είναι πολύ σοβαρός, εάν ένας πνεύμονας συμπέσει ξαφνικά, αλλά στις περισσότερες περιπτώσεις η διαρροή αέρα είναι πολύ μικρή και ο αέρας επαναρροφάται μόνος του.
Μερικές φορές δεν είναι απαραίτητη συγκεκριμένη θεραπεία. Ο πνευμοθώρακας μπορεί να θεραπευτεί χορηγώντας επιπλέον οξυγόνο στο μωρό, για να αναπνεύσει για αρκετές ώρες. Στην περίπτωση σοβαρού πνευμοθώρακα ο αέρας που έχει διαρρεύσει στο θώρακα μπορεί να χρειαστεί να απομακρυνθεί εισάγοντας ένα σωλήνα στο χώρο ανάμεσα στα πλευρά (θωρακικό τοίχωμα) και στον πνεύμονα.
Βρογχοπνευμονική δυσπλασία
Οι αναπνευστικές δυσκολίες που συνδέονται με την πρόωρη γέννηση γενικά βελτιώνονται μέσα σε αρκετές ημέρες ή εβδομάδες. Τα πρόωρα μωρά τα οποία απαιτούν βοήθεια με αναπνευστήρα ή επιπλέον οξυγόνο συνήθως αναφέρεται ότι πάσχουν από βρογχοπνευμονική δυσπλασία (BPD).
Τα σημεία και τα συμπτώματα της πάθησης είναι: γρήγορη αναπνοή, σφύριγμα, βήχας και κυανά χείλια και νύχια (κυάνωση). Η βρογχοπνευμονική δυσπλασία συχνά θεωρείται πιθανή σε βρέφη που δεν αναρρώνουν γρήγορα.
Τα μωρά με βρογχοπνευμονική δυσπλασία χρειάζονται επιπλέον οξυγόνο για μία παρατεταμένη χρονική περίοδο και μπορεί να χρειαστούν κάποιες φαρμακευτικές αγωγές. Τα περισσότερα αναρρώνουν αργά με την πάροδο αρκετών μηνών.
