Το διατροφικό λίπος έχει για πολλές δεκαετίες κατηγορεί ως παράγοντας πρόωρης θνησιμότητας. Αυτό συνέβη μετά τη δεκαετία του 1960, όταν βρέθηκε πως ένα μέρος του διατροφικού λίπους, το κορεσμένο λίπος, ανεβάζει τη χοληστερίνη.
Στη συνέχεια διαπιστώθηκε ότι στη πραγματικότητα ένα άλλο λίπος, τεχνητό αυτή τη φορά και μάλιστα ακόρεστο, τα τρανς λιπαρά, ήταν πολύ χειρότερα από το κορεσμένο λίπος όσον αφορά τη χοληστερίνη. Έγινε επίσης κατανοητό ότι η καρδιοπάθεια δεν οφείλεται αποκλειστικά στη χοληστερίνη αλλά και σε πολλούς άλλους παράγοντες.
Σήμερα ξέρουμε ότι υπάρχει καλό και κακό διατροφικό λίπος. Ξέρουμε επίσης ότι η πηγή πολλών δεινών είναι η ζάχαρη και οι απλοί υδατάνθρακες που κάποτε οι ειδικοί πρότειναν στη θέση του λίπους.
Τα τελευταία χρόνια, η επιστημονική κοινότητα, απαλλαγμένη από την περιρρέουσα ατμόσφαιρα που ήθελε το λίπος να έχει πάντα κακή φήμη, τολμούν και διεξάγουν έρευνες που διαπιστώνουν τις καλές επιπτώσεις που έχει στην υγεία μια διατροφή πλούσια σε λιπαρά. Μια από αυτές τις μελέτες έδειξε ότι τα λιπαρά οξέα – και ειδικά με μεσαίο μήκος- όπως αυτά που βρίσκονται στο έλαιο της καρύδας – μπορούν να προστατεύσουν από τη νόσο Αλτσχάιμερ και τη νόσο Πάρκινσον, τουλάχιστον στα ποντίκια.
Η έρευνα δημοσιεύθηκε στο περιοδικό «Cell Metabolism». Οι ειδικοί του Πανεπιστημίου της Κοπεγχάγης που την έκαναν εκτιμούν ότι τα λιπαρά οξέα βοηθούν στην «επιδιόρθωση» του DNA των κυττάρων.
ΛΙΠΑΡΑ ΚΑΙ ΦΘΟΡΑ ΕΓΚΕΦΑΛΟΥ
Οι ερευνητές εξέτασαν ποντίκια που διέθεταν ελαττωματικό σύστημα επιδιόρθωσης του DNA. Στους ανθρώπους το ελάττωμα αυτό προκαλεί το σύνδρομο Cockayne, το οποίο εμφανίζεται σε 1 ανά 500.000 γεννήσεις και συνδέεται με πρόωρη γήρανση από την παιδική ηλικία -τα συμπτώματα είναι κεφάλι μικρότερο από το φυσιολογικό, μικρό ύψος και «γηρασμένη» όψη. Ορισμένοι πάσχοντες από το σύνδρομο Cockayne προσδόκιμο ζωής μόλις 3-7 έτη. Αλλοι αρχίζουν να εμφανίζουν συμπτώματα στην αρχή της παιδικής ηλικίας και το προσδόκιμο ζωής τους είναι συνήθως το πολύ 20 χρόνια – σπάνια ζουν πολύ περισσότερο.
Οι ερευνητές παρατήρησαν ότι τα ποντίκια με το σύνδρομο Cockayne που ακολούθησαν διατροφή πλούσια σε λιπαρά καθυστέρησαν να παρουσιάσουν τα συμπτώματα της γήρανσης όπως είναι η μείωση της ακοής και η απώλεια βάρους.
Επιπλέον, καθυστέρησε η γήρανση του εγκεφάλου τους, γεγονός που δίνει ελπίδες όχι μόνο για αντιμετώπιση του συνδρόμου Cockayne αλλά και για τους ασθενείς με Αλτσχάιμερ και Πάρκινσον.
Ο επικεφαλής της μελέτης καθηγητής Βίλχελμ Μπορ δήλωσε: «Η έρευνά αυτή αποτελεί καλό νέο για τα παιδιά με σύνδρομο Cockayne καθώς σήμερα δεν υπάρχει αποτελεσματική θεραπεία εναντίον του. Σύμφωνα με τα ευρήματά μας, μια διατροφή πούσια σε λιπαρά μπορεί να καθυστερήσει τη διαδικασία της γήρανσης, τόσο του σώματος όσο και του εγκεφάλου. Τα αποτελέσματα αυτά υποδηλώνουν ότι μπορούν να ωφεληθούν και τα άτομα με Αλτσχάιμερ ή Πάρκινσον».
ΚΕΤΟΝΕΣ
Οι ερευνητές εξηγούν ότι ο εγκέφαλός μας δεν καταναλώνει μόνο γλυκόζη αλλά και κετόνες. Οι κετόνες αποτελούν τη ρεζέρβα των καυσίμων του εγκεφάλου και παίζουν σημαντικό ρόλο σε περιόδους κατά τις οποίες τα επίπεδα της γλυκόζης είναι χαμηλά, όπως π.χ. όταν ένα άτομο κάνει νηστεία ή περιορίζει στη δίαιτα τους πολλούς υδατάνθρακες. Οι κετόνες παράγονται από τη διάσπαση των λιπών.
Φαίνεται λοιπόν πως όταν ο εγκέφαλος χρησιμοποιεί και κετόνες -όχι μόνο τη γλυκόζη- αυτό έχει θετική επίδραση στην υγεία του. Η πρώτη φορά που είχε παρατηρηθεί η θετική επίδραση των κετονών ήταν πολλές δεκαετίες πριν, στην περίπτωση της επιληψίας. Τότε μάλιστα εμφανίστηκε και ο όρος κετογενής δίαιτα, μια διατροφή που περιέχει πολύ υψηλά ποσοστά λίπους και έχει σκοπό να προκαλέσει μεγάλη παραγωγή κετονών. Στη συνέχεια όμως οι κετόνες άρχισαν να θεωρούνται κάτι κακό διότι παρατηρήθηκε ότι οι διαβητικοί τύπου 1, οι οποίοι δεν μπορούν εύκολα να “κάψουν” γλυκόζη και άρα βασίζονται στο λίπος για να έχουν ενέργεια, μπορούν να πέσουν σε κώμα λόγο μιας κατάστασης που ονομάζεται κετοξέωση ή κετοξείδωση. Η κατάσταση αυτή προκαλείται όταν οι κετόνες ανέβουν σε πολύ υψηλά επίπεδα στο αίμα. Αυτός ήταν ένας από τους λόγους που η δίαιτα Άτκινς, η οποία βασίζεται στα πολλά λιπαρά, θεωρήθηκε ως βλαβερή για την υγεία. Όμως το ανθρώπινο σώμα πάντα παράγει περισσότερες κετόνες όταν αδυνατίζει διότι αυτό σημαίνει απλά πως “καίει” σωματικό λίπος.
Στη συγκεκριμένη έρευνα φάνηκε ότι υπήρχε μεγάλη θετική επίδραση όταν τα ποντίκια λάμβαναν λιπαρά οξέα μεσαίου μήκους όπως αυτά που βρίσκονται στο έλαιο της καρύδας. «Ελπίζουμε με βάση τα ευρήματά μας ότι μια διατροφή πλούσια σε έλαιο καρύδας ή παρόμοια λιπαρά θα έχει θετική επίδραση στον οργανισμό καθώς τα εγκεφαλικά κύτταρα θα λαμβάνουν επιπλέον καύσιμα και θα έχουν έτσι τη δύναμη να επιδιορθώνουν τις βλάβες τους» είπε ο Μόρτεν Σίμπιε-Κνούντσεν από το Εθνικό Ινστιτούτο Υγείας της Δανίας ο οποίος επίσης συμμετείχε στη μελέτη.
