Άγαλμα του Σίβα σε στάση διαλογισμού
Ο διαλογισμός (meditation) είναι μορφή πνευματικής συγκέντρωσης που επιτυγχάνεται με βαθιά χαλάρωση, απομάκρυνση σκέψεων και εξωτερικών ερεθισμάτων. Ο στόχος είναι να παραμένει το μυαλό στο εδώ και τώρα, αντί να περιπλανιέται οπουδήποτε.
Αν και υπάρχουν πολλά είδη και τεχνικές διαλογισμού (ανάλογα με το επίκεντρο της προσοχής), η ουσία του είναι το άδειασμα του νου από σκέψεις και συναισθήματα. Αυτή η πνευματική άσκηση έχει μόνο θετική επίδραση στην υγεία. Σταδιακά δίνει καλή διάθεση και θετική στάση απέναντι στη ζωή.
Ο διαλογισμός απαιτεί κάποιες προϋποθέσεις όπως είναι η αδιατάρακτη συγκέντρωση της προσοχής σε ένα αντικείμενο (εσωτερικό ή εξωτερικό). Αυτό είναι το πρώτο στάδιο: η χαλάρωση και η συγκέντρωση.
Στο δεύτερο στάδιο, υπάρχει η δημιουργία μιας διπλής προσοχής. Από τη μια πλευρά η προσοχή μας κατευθύνεται στο παρατηρούμενο αντικείμενο και από την άλλη πλευρά στρέφεται προς τον εαυτό μας ο οποίος ασκεί τη διαδικασία της παρατήρησης. Δηλαδή, δεν παρατηρούμε απλώς κάτι με προσοχή αλλά έχουμε τη συνείδηση ότι το κάνουμε.
Θετική επίδραση στην υγεία
Η διάθεση χρόνου κάθε ημέρα στην προσπάθεια ηρεμίας του νου με διαλογισμό μπορεί να σας βοηθήσει στη χαλάρωση, στη μείωση του ρυθμού της αναπνοής και του καρδιακού ρυθμού και στη μείωση των μυϊκών εντάσεων. Οι μελέτες δείχνουν ότι όλα αυτά μπορούν να μειώσουν το στρες, την υπέρταση, τα συμπτώματα του ευερέθιστου εντέρου και της κατάθλιψης. Μπορούν να αλλάξουν ακόμα και τον ανθρώπινο εγκέφαλο.
Ο διαλογισμός μπορεί να μειώσει τις αντιδράσεις του σώματος στις χημικές ουσίες που παράγονται, όταν έχετε άγχος, όπως είναι η αδρεναλίνη, που μπορεί να αυξήσει την αρτηριακή πίεση του αίματος και την τάση να σχηματίζονται θρόμβοι – αυτοί είναι δύο παράγοντες κινδύνου καρδιαγγειακής νόσου.
Με τη συνεχή εξάσκηση μπορεί να φτάσετε σε ένα σημείο, όπου ο διαλογισμός να σας βοηθάει να μειώσετε αρκετά την πίεση του αίματος.
Ο διαλογισμός σάς βοηθάει να εισέλθετε σε ένα βαθύ γαλήνιο στάδιο. Η χαλάρωση που επέρχεται μπορεί να βοηθήσει να διαχειριστείτε τον πόνο και να μειώσετε το άγχος που μπορεί να πυροδοτήσει ή να επιδεινώσει μια νόσο.
Χαλάρωση
Κατά τη διάρκεια του διαλογισμού κάθεστε ακίνητοι και κάνετε προσπάθεια να επικεντρωθείτε σε ένα μοναδικό πράγμα, όπως είναι μια συγκεκριμένη λέξη. Όταν οι σκέψεις σας αρχίσουν να περιπλανώνται, όπως είναι αναπόφευκτο, επαναφέρετε την προσοχή σας στο αντικείμενο συγκέντρωσης.
Μια σχετική πρακτική είναι η καθοδηγούμενη απεικόνιση κατά την οποία μια φωνή, είτε μαγνητοφωνημένη είτε ζωντανή, σας καθοδηγεί μέσα από μια άσκηση απεικόνισης.
Όταν φτάσετε ένα σημείο βαθιάς χαλάρωσης, μέσα από διαλογισμό, δημιουργείτε μια οπτική εικόνα με αυτό που συστήνει το άτομο που καθοδηγεί την άσκηση. Μπορεί να είναι ένα ήρεμο μέρος, όπως ένας κήπος ή μια αμμουδιά, όπου αισθάνεστε ήρεμος και ασφαλής. Αν είστε άρρωστος, μπορεί να σας ζητηθεί να σχηματίσετε την εικόνα υγιών κυττάρων που επιτίθενται στη νόσο από την οποία πάσχετε.
Εγκεφαλικές έρευνες ατόμων που υποβάλλονται σε συνεδρία καθοδηγούμενης απεικόνισης έδειξαν ότι η οπτική αναπαράσταση ή φαντασία ενός πράγματος διεγείρει τα ίδια σημεία του εγκεφάλου που διεγείρονται κατά την πραγματική εμπειρία. Αν σας χαλαρώνει να ξαπλώνετε μπροστά στη θάλασσα, μπορείτε να πετύχετε το ίδιο επίπεδο χαλάρωσης με την οπτική αναπαράσταση του εαυτού σας ξαπλωμένου μπροστά στη θάλασσα.
Video: Ο διαλογισμός του ενός λεπτού
Μυστικισμός
Ορισμένοι πιστεύουν ότι ο διαλογισμός δεν είναι απλά ένα είδος χαλάρωσης και απαλλαγής από το άγχος, μια κατάσταση όπου «οραματιζόμαστε» ευχάριστες σκηνές και ειδυλλιακά τοπία, ακούγοντας χαλαρωτική μουσική. Θεωρούν ότι ο διαλογισμός είναι μια κατάσταση ύπαρξης κατά την οποία ο άνθρωπος είναι σε πλήρη εγρήγορση και συγχρόνως αισθάνεται απόλυτη ηρεμία, καθώς ο νους του έχει αποφορτιστεί από τις περιττές σκέψεις που αφορούν είτε τις προσδοκίες του για το μέλλον είτε τις εμπειρίες του παρελθόντος.
Πιστεύουν ακόμα ότι ο διαλογισμός αφυπνίζει μια ενέργεια που υπάρχει μας και πραγματοποιεί μια εσωτερική μεταμόρφωση που χαρίζει στον άνθρωπο σωματική και ψυχική υγεία. Πρόκειται για μια μυστικιστική διαδικασία από την οποία αποκτάται άντληση γνώσης και εμπειριών χωρίς να μεσολαβούν αισθητήρια όργανα.
Πώς να κάνετε τις ασκήσεις
Έχουν γραφτεί πολλά για τη στάση που πρέπει να έχει το σώμα κατά τον διαλογισμό. Αλλά δε χρειάζεται να μπορεί να λυγίζει κανείς τα πόδια του πολύ ή να έχει περάσει τη ζωή του σε ινδικό μοναστήρι, για να μάθει να διαλογίζεται. Το μόνο που χρειάζεται είναι ένα ήσυχο μέρος, όπου δε θα τον ενοχλήσει κανείς.
Πολλοί άνθρωποι διαλογίζονται με τα μάτια κλειστά. Άλλοι προτιμούν να έχουν τα μάτια τους ελαφρώς ανοιχτά, χωρίς να είναι εστιασμένα. Δεν έχει σημασία αν είστε ξαπλωμένος ή αν κάθεστε στο πάτωμα, σε μια καρέκλα, σε ένα μαξιλάρι ή σε έναν πάγκο αρκεί να είστε άνετα. Όμως, κρατήστε ίσια τη σπονδυλική σας στήλη και μην είστε τόσο άνετα, που να κινδυνεύετε να αποκοιμηθείτε.
Καθίστε ή ξαπλώστε σε μια άνετη θέση και αποφασίστε ένα σημείο συγκέντρωσης για το νου. Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε ένα από τα ακόλουθα:
Εστιάστε στην αναπνοή σας. Εισπνεύστε και εκπνεύστε μέσα από τη μύτη σας και δώστε προσοχή σε μέρη της αναπνοής σας, όπως είναι η διακοπή ανάμεσα στις ανάσες ή η αίσθηση του αέρα που εξέρχεται από τα ρουθούνια.
Εστιάστε σε μια λέξη, φράση ή προσευχή. Στον υπερβατικό διαλογισμό επαναλαμβάνει κανείς μια μαντρά, συνήθως μια σανσκριτική λέξη ή ήχο που ορίζεται από τον εκπαιδευτή. Όμως μπορείτε να επιλέξετε τη δική σας μαντρά, όπως είναι η λέξη ειρήνη, ή μπορεί να μετράται από το ένα μέχρι το τέσσερα ξανά και ξανά. Μπορείτε επίσης να συντονίσετε τη μαντρά με την αναπνοή.
Εστιάστε στη στιγμή. Αυτό είναι επίσης γνωστό ως διαλογισμός επίγνωσης. Στο διαλογισμό της επίγνωσης ο διαλογιζόμενος κάθεται άνετα, σιωπηλός και επικεντρώνει την προσοχή του εστιάζοντας στην επίγνωση ενός αντικειμένου ή μιας διαδικασίας (όπως η αναπνοή, ένας ήχο ένας οραματισμός). Ο διαλογιζόμενος συνήθως προτρέπεται να διατηρεί ένα ανοιχτό πεδίο εστίασης. Αντιλαμβάνεστε τις αισθήσεις, τους ήχους και τις σκέψεις. Απλά τις αντιλαμβάνεστε και τις αφήνετε να φύγουν. Ή μπορείτε να αντιλαμβάνεστε τις αισθήσεις του σώματος – το γουργουρητό του στομάχου ή τις κράμπες στο μηρό.
Ξεκινήστε με πεντάλεπτες συνεδρίες μία ή δύο φορές την ημέρα και αυξήστε τες μέχρι τα 20 λεπτά.
