Μέχρι πρόσφατα ήταν ουσιαστικά άγνωστο γιατί είναι περισσότερες οι ιώσεις το χειμώνα. Μάλιστα αρκετοί γιατροί έλεγαν ότι αυτό οφείλεται στο απλό γεγονός ότι πιο πολλοί άνθρωποι συνωστίζονται σε κλειστούς χώρους αυτή την εποχή του έτους.
Το 2011 μια μελέτη έριξε περισσότερο φως στο θέμα βρίσκοντας ότι ένας λόγος που το κρυολόγημα εξαπλώνεται ραγδαία το χειμώνα, και σχεδόν εξαφανίζεται το καλοκαίρι, είναι η υγρασία. Το χειμώνα υπάρχει περισσότερο κρύο και λιγότερη υγρασία στον αέρα κάτι που κάνει τις ιώσεις να μεταδίδονται πιο εύκολα. Το ανοσοποιητικό σύστημα επίσης παίζει ρόλο καθώς φαίνεται πως είναι ισχυρότερο το καλοκαίρι.
Τώρα μια νέα μελέτη, από επιστήμονες του Πανεπιστημίου του Γέιλ, έκαναν ένα επιπλέον βήμα προς τη λύση του μυστηρίου.
Οι επιστήμονες ανακάλυψαν ότι οι χαμηλές θερμοκρασίες δυσχεραίνουν την καταπολέμηση του ιού που είναι υπεύθυνος για τις μισά κρυολογήματα των ενηλίκων και για σχεδόν όλα τα κρυολογήματα των παιδιών.
Ο ιός αυτός είναι ο ρινοϊός (στην πραγματικότητα είναι μια ομάδα στελεχών) ο οποίος αποτελεί και κύρια αιτία της έξαρσης του άσθματος. Ένας άλλος ιός, ο κορονοϊός (πάλι ομάδα ιών) επίσης αποτελεί αιτία κρυολογήματος.
Η νέα ανακάλυψη που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Proceedings of the National Academy of Sciences, έρχεται να δικαιολογήσει την κοινή αντίληψη ότι αν κάποιος δεν είναι ντυμένος καλά το χειμώνα ή βγει έξω με βρεγμένο κεφάλι μπορεί να κρυολογήσει, κάτι που ορισμένοι γιατροί δεν συμμερίζονταν. Αλλά η μαμά μας κάτι ήξερε όταν μας έλεγε να βάζουμε κασκόλ γύρω από το λαιμό όταν έκανε κρύο, έστω και δεν πηγαίναμε σε κλειστούς χώρους μαζί με πολλά άλλα άτομα.
Το κρυολόγημα, γνωστό και ως ρινοφαρυγγίτιδα είναι μια εξαιρετικά μεταδοτική νόσος του ανώτερου αναπνευστικού συστήματος που προσβάλλει κυρίως τη μύτη. Τα συμπτώματα διαρκούν συνήθως 7-10 μέρες και περιλαμβάνουν βήχα, πονόλαιμο, ρινική καταρροή και πυρετό. Ουσιαστικά, δεν υπάρχει θεραπεία, μόνο καταπολέμηση των συμπτωμάτων.
Πιο δυνατό το ανοσοποιητικό σύστημα το καλοκαίρι
Οι επιστήμονες ανακάλυψαν ότι ο ρινοϊός πολλαπλασιάζεται με διαφορετικό ρυθμό στα κύτταρά μας, ανάλογα με την θερμοκρασία που αυτά έχουν. Βέβαια, το σώμα διατηρεί σταθερή την εσωτερική του θερμοκρασία ανεξάρτητα από αυτή του περιβάλλοντος αλλά αυτό δεν ισχύει για το δέρμα που επηρεάζεται άμεσα από το περιβάλλον. Έτσι μέσα στη μύτη μας μπορεί να επικρατεί θερμοκρασία 33 βαθμών Κελσίου ενώ οι πνεύμονές μας να έχουν 37 βαθμούς Κελσίου.
Τα περισσότερα στελέχη του ρινοϊού που προκαλεί το κρυολόγημα αναπαράγονται καλύτερα στις ψυχρότερες συνθήκες της μύτης απ’ ό,τι στο θερμό περιβάλλον των πνευμόνων, γι’ αυτό και προκαλούν πιο ελαφρές λοιμώξεις οι οποίες περιορίζονται στο ανώτερο τμήμα του αναπνευστικού συστήματος, δηλαδή φτάνουν μέχρι το λαιμό και δεν πηγαίνουν πιο κάτω.
Αιτία γι’ αυτό είναι ότι στους 33 βαθμούς Κελσίου η αντίδραση του ανοσοποιητικού συστήματος είναι πιο αδύναμη και δεν αδρανοποιεί τον ρινοϊό, ο οποίος υπάρχει ανά πάσα στιγμή στο 20% των ανθρώπων. Το ανοσοποιητικό σύστημα ενδεχομένως να είναι πιο αποτελεσματικό το καλοκαίρι διότι η θερμοκρασία διαστέλλει τα αγγεία του αίματος που βρίσκονται κοντά στο δέρμα επιτρέποντας μια καλύτερη επίθεση των λευκών κυττάρων στους ιούς.
Με άλλα λόγια, όταν ένα άτομο που φέρει τον ιό βγει έξω στο κρύο με ακάλυπτη τη μύτη του και εν γένει το πρόσωπό του, είναι πιθανό να επιστρέψει στο σπίτι με ίωση, χωρίς να είναι απαραίτητο να έχει κάτσει σε κάποιον κλειστό χώρο ή να έχει έρθει σε επαφή με άλλους ανθρώπους που του μετέδωσαν τον ιό. Καπέλο, σκουφί και κασκόλ, λοιπόν, βοηθούν στην προστασία από τις ιώσεις.
Μια διατροφή με περισσότερη βιταμίνη D το χειμώνα θεωρείται επίσης ότι προσφέρει προστασία, καθώς οι μελέτες δείχνουν ότι αρκετά άτομα υπολείπονται στην πρόσληψη αυτής της βιταμίνης.
Όσο για τη βιταμίνη C η οποία έχει μελετηθεί εκτεταμένα για το ρόλο της στο κρυολόγημα και τη γρίπη, ο Ron Eccles, ένας Βρετανός ειδικός για τις ιώσεις, θεωρεί ότι τα περισσότερα άτομα δεν παρουσιάζουν έλλειψη σ’ αυτή την βιταμίνη.
