Μια μελέτη που δημοσιεύθηκε στο Journal of Epidemiology & Community Health βρήκε πως η φθορίωση του νερού πάνω από ένα ορισμένο επίπεδο συνδέεται με το 30% υψηλότερο ποσοστό υποθυρεοειδισμού στην Αγγλία.
Τα ευρήματα οδήγησαν τους ερευνητές να ζητήσουν αναθεώρηση της πολιτικής για τη δημόσια υγεία, που προωθεί τη φθορίωση του νερού για την προστασία της υγείας των δοντιών σ’ αυτή τη χώρα.
Το φθόριο είναι ένα φυσικό ορυκτό που βρίσκεται στο νερό και περιλαμβάνεται σε ορισμένες τροφές όπως είναι το τσάι και τα ψάρια -ένα λίτρο τσαγιού περιέχει κατά μέσο όρο 6 mg φθορίου αλλά συνιστάται η ποσότητα να μην υπερβαίνει τα 0,7 mg ανά λίτρο.
Η συγκέντρωση του φθορίου στο νερό μιας περιοχής σχετίζεται με τα πετρώματα που το νερό συναντά στη διαδρομή του.
Δεν είναι θρεπτικό συστατικό
Το φθόριο είναι ένα δηλητηριώδες χημικό στοιχείο αλλά η σπουδαιότητά του στην προστασία των δοντιών είναι καλά αναγνωρισμένη. Συσσωρεύεται στα οστά και στα δόντια και μετατρέπει το φωσφορικό ασβέστιο σε φθοροαπατίτη, μια σκληρή ουσία, και κάνει τα δόντια πιο ανθεκτικά. Ως αποτέλεσμα, το φθόριο προστίθεται σε πολλές οδοντόκρεμες, και σε ορισμένες περιοχές στο πόσιμο νερό.
Πλην της προστασίας των δοντιών, το φθόριο δεν έχει καμία άλλη χρησιμότητα για το σώμα.
Λίγα χημικά στοιχεία έχουν προκαλέσει τόση διαμάχη όσο το φθόριο. Για παράδειγμα το 2014 στο περιοδικό Lancet Neurology δύο επιστήμονες (οι P. Grandjean και P. Landrigan) το ενοχοποιούν ως νευροτοξίνη. Μια ανάλυση βρήκε ότι το φθόριο μειώνει το δείκτη ευφυΐας των παιδιών κατά περίπου 7 μονάδες παρότι σε πολλές περιπτώσεις το ποσοστό του φθορίου στο νερό δεν υπερέβαινε τις συνιστώμενες ποσότητες.
Επειδή το φθόριο έχει τοπική δράση, ορισμένοι ειδικοί θεωρούν το γεγονός ότι υπάρχει στις οδοντόκρεμες αρκετό και άρα η φθορίωση του νερού, στις χώρες που υπάρχει, πρέπει να σταματήσει – το 75% των Αμερικανών πίνουν φθοριωμένο νερό. Άλλοι πάλι πιστεύουν ότι το φθόριο ακόμα και στις οδοντόκρεμες κάνει κακό στο σώμα γιατί πάντα υπάρχει μια μικρή κατάποση, έτσι συστήνουν τη χρήση οδοντόκρεμας χωρίς φθόριο.
Η σύσταση του φθορίου στη διατροφή είναι για 4 mg την ημέρα. Όμως το στοιχείο αναφέρεται περισσότερο ως μολυντής του περιβάλλοντος και όχι ως θρεπτικό συστατικό. Κάποιοι λοιπόν λένε ότι δεν υφίσταται η έννοια της ημερήσιας συνιστώμενης παροχής για το φθόριο. Στις ΗΠΑ όπου υπάρχουν στοιχεία, οι ενήλικες λαμβάνουν 1,5 μέχρι 6,6 mg την ημέρα.
Υποθυρεοειδισμός
Υπάρχουν ενδείξεις από ορισμένες μελέτες ότι το φθόριο μπορεί να σχετίζεται με τον υποθυρεοειδισμό γιατί εμποδίζει τη πρόσληψη του ιωδίου από τον θυρεοειδή αδένα. Το ιώδιο είναι ένα συστατικό της διατροφής που είναι απαραίτητο για την καλή λειτουργία του θυρεοειδούς αδένα διότι αποτελεί στοιχείο των ορμονών του. Η έλλειψη ιωδίου οδηγεί σε μειωμένη παραγωγή ορμονών. Δεν είναι τυχαίο ότι το φθόριο σε δοσολογία πάνω από 5 mg την ημέρα έχει χρησιμοποιηθεί για τη θεραπεία του υπερθυρεοειδισμού.
Ο θυρεοειδής αδένας είναι ένας από τους πιο σημαντικούς αδένες του ενδοκρινικού μας συστήματος. Βρίσκεται στο λαιμό, κάτω από το λάρυγγα και παράγει τρεις στημαντικές ορμόνες τη θυροξίνη (γνωστή και ως Τ4), την τριιωδοθυρονίνη (Τ3) και την καλσιτονίνη. Ο υποθυρεοειδισμός προωθεί την αύξηση του σωματικού βάρους, την κατάθλιψη και την κούραση.
Τώρα ερευνητές από το Πανεπιστήμιο του Κεντ προειδοποιούν ότι το το ορυκτό μπορεί να είναι υπεύθυνο για την υπολειτουργία του θυρεοειδή αδένα. Στην Αγγλία, περίπου το 10% του πληθυσμού – που ανέρχεται σε έξι εκατομμύρια άνθρωποι – ζουν σε περιοχές με φυσικά ή τεχνητά φθοριωμένο νερό με μέση περιεκτικότητα 1 mg ανά λίτρο πόσιμου νερού.
Άλλοι ειδικοί όμως, διαφώνησαν με τα συμπεράσματα, υποστηρίζοντας ότι οι μέθοδοι έρευνας ήταν ατελείς. Οι υγειονομικές Αρχές της Αγγλίας επίσης απέρριψαν τη μελέτη λέγοντας ότι η φθορίωση του νερού είναι ένα ασφαλές και αποτελεσματικό μέτρο για τη δημόσια υγεία και δεν φαίνεται να υπάρχει συσχέτιση με τη μειωμένη λειτουργία του θυρεοειδούς αδένα.
Αιτία ή απλή στατιστική συσχέτιση;
Ο καθηγητής Stephen Peckham και οι συνεργάτες του συσχέτισαν τα επίπεδα φθορίου που υπάρχουν στο πόσιμο νερό της Αγγλίας με την επικράτηση του υποθυρεοειδισμού στη χώρα όπως φάνηκε από τις εγχειρήσεις που είχαν εγκριθεί την περίοδο 2012-2013 -βασίστηκαν σε 7.935 χειρουργικές επεμβάσεις.
Αφού έλαβαν υπόψη σημαντικούς παράγοντες όπως το φύλο και την ηλικία -στις γυναίκες υπάρχει μεγαλύτερος κίνδυνος υποθυρεοειδισμού – διαπίστωσαν σύνδεση μεταξύ των ποσοστών υπολειτουργίας του θυρεοειδούς αδένα και των επιπέδων φθορίου στο πόσιμο νερό.
Όταν τα επίπεδα φθορίου ήταν πάνω από 0,3 mg ανά λίτρο στο πόσιμο νερό, βρέθηκαν 30% περισσότερα περιστατικά υποθυρεοειδισμού.
Οι ερευνητές πραγματοποίησαν και μια δεύτερη ανάλυση, συγκρίνοντας δύο κατοικημένες περιοχές. Το West Midlands, όπου παρέχεται φθοριωμένο πόσιμο νερό και το Greater Manchester, όπου το νερό δεν είναι φθοριωμένο. Στην πρώτη περιοχή τα περιστατικά υποθυρεοειδισμού ήταν διπλάσια.
Οι συγγραφείς σημειώνουν ότι η μελέτη είναι απλώς μια παρατήρηση πληθυσμού κι έτσι δεν μπορούν να εξαχθούν οριστικά συμπεράσματα σχετικά με την αιτία και το αποτέλεσμα. Αλλά ανέφεραν ότι η έρευνα τους απηχεί παλαιότερες μελέτες.
Άλλοι ειδικοί είπαν ότι το σύνολο των αποδεικτικών στοιχείων που έχουν συσσωρευτεί τις τελευταίες δεκαετίες υποδηλώνουν ότι η φθορίωση του νερού είναι ένα ασφαλές και αποτελεσματικό μέτρο για τη δημόσια υγεία, και ότι δεν υπάρχει συσχέτιση με τη μειωμένη λειτουργία του θυρεοειδούς αδένα.
