Από τις αρχές της δεκαετίας του 1940 το ποσοστό θανάτου των γυναικών με καρκίνο τραχήλου της μήτρας έχει μειωθεί κατά 70%, κυρίως επειδή πολλές γυναίκες κάνουν τακτικά τεστ Παπ (τεστ Παπανικολάου).
Είναι μια προληπτική εξέταση στην οποία ο γυναικολόγος εξετάζει τον τράχηλο της μήτρας για να διαπιστώσει εάν υπάρχουν καρκινικές μεταβολές στα κύτταρα. Το τεστ δεν ανιχνεύει αφροδίσια νοσήματα, δεν βρίσκει ινομυώματα ούτε αν είστε έγκυος.
Έχει όμως μεγάλη αξία για την ανίχνευση ορισμένων ιών (έρπητα, κονδυλωμάτων) και των προκαρκινικών βλαβών που οφείλονται σε αυτούς. Αλλά οι ιοί των ανθρώπινων κονδυλωμάτων (HPV) είναι αυτοί που προκαλούν την πλειονότητα των αλλοιώσεων στα κύτταρα του τραχήλου. Οι ιοί HPV έχουν αποκτήσει εικόνα επιδημίας καθώς σήμερα αγγίζουν το 40-45 % του γυναικείου πληθυσμού.
Αν και δεν είναι αλάθητο, το τεστ ανιχνεύει το 95% των καρκίνων του τραχήλου της μήτρας και, το πιο σημαντικό, ανιχνεύει προκαρκινικές καταστάσεις για τις οποίες υπάρχει κυριολεκτικά 100% θεραπεία. Περιστασιακά στο Παπ τεστ ανιχνεύονται επίσης ενδείξεις καρκίνου του ενδομητρίου ή των ωοθηκών.
Το Παπ τεστ πήρε το όνομα του από τον εφευρέτη του, το Γεώργιο Παπανικολάου. Τυπικά γίνεται κατά τη γυναικολογική εξέταση και το πολύ να προκαλέσει κάποια ήπια ενόχληση. Ωστόσο πρόκειται για μια απλή, ανώδυνη εξέταση και παίρνει λιγότερο από 10 λεπτά.
Πως γίνεται
Ξαπλώνετε στην καρέκλα του γυναικολόγου σε παρόμοια θέση με αυτήν της κλασικής γυναικολογικής εξέτασης.
Με μία ξύλινη σπάτουλα ή βούρτσα ο γιατρός παίρνει με προσοχή δείγμα από την επιφάνεια του τραχήλου της μήτρας για να μαζέψει κύτταρα, και επίσης εισάγει μία βούρτσα στον αυλό του τραχήλου, για να πάρει και από εκεί κύτταρα. Τα κύτταρα (κολπικό επίχρισμα) στέλνονται στο εργαστήριο για ανάλυση από κυτταρολόγο. Θα πάρετε τα αποτελέσματα ύστερα από δύο μέρες.
Μετά την εξέταση μπορεί να παρατηρήσεις λίγο αίμα αλλά είναι φυσιολογικό και θα περάσει μετά από λίγες ώρες.
Το τεστ γίνεται όταν δεν έχετε περίοδο διότι ο γιατρός δεν μπορεί να πάρει κύτταρα από μια περιοχή που αιμορραγεί. Καλύτερα να γίνεται την πρώτη εβδομάδα μετά την περίοδο.
Για πιο ακριβή αποτελέσματα αποφύγετε την ερωτική επαφή, τη χρήση ταμπόν, τα σπερματοκτόνα, τις ενδοκολπικές αλοιφές και τις κολπικές πλύσεις για ένα 48ωρο. Η αποφυγή της σεξουαλικής επαφής είναι σημαντική γιατί μπορεί να αλλοιωθούν τα κύτταρα ή μπορεί να προκληθούν μικροτραυματισμοί.
Το αρνητικό αποτέλεσμα σημαίνει ότι ο ιστός του τραχήλου σας είναι φυσιολογικός. Το θετικό αποτέλεσμα δείχνει παρουσία ανώμαλων κυττάρων, αλλά δεν αποδεικνύει ότι έχετε καρκίνο ή δυσπλασία, όπως ονομάζεται η προκαρκινική κατάσταση. Η περιγραφή των κυττάρων από τον παθολογοανατόμο μπορεί να βοηθήσει το γιατρό σας να καθορίσει το επόμενο βήμα. Συχνά συνιστάται επιπλέον αξιολόγηση.
Σε γυναίκες που δεν ελέγχονται τακτικά με τεστ Παπανικολάου, ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας μπορεί να αναπτύσσεται δίχως να γίνει αντιληπτός διότι δεν παρουσιάζει συμπτώματα. Αν το αποτέλεσμα είναι θετικό, το επόμενο βήμα είναι η βιοψία προκειμένου να επιβεβαιωθεί ότι πρόκειται όντως για κακοήθεια.
Σημειώστε ότι ηλικία δεν παίζει ρόλο στον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας. Όλες οι σεξουαλικά ενεργές γυναίκες μπορεί να προσβληθούν από τον ιό HPV και να εμφανίσουν προκαρκινικές αλλοιώσεις.
Το τεστ Παπανικολάου δεν έχει μεγάλο κόστος. Η τιμή του είναι 30-40 ευρώ. Χορηγείται δωρεάν από τα ασφαλιστικά ταμεία.
Πότε πρέπει να γίνεται το πρώτο τεστ
Πρέπει να κάνετε το πρώτο σας Παπ τεστ στην ηλικία των 18 ή νωρίτερα, αν έχετε αρχίσει σεξουαλική δραστηριότητα. Το τεστ πρέπει να ξεκινήσει 8 με 12 μήνες μετά την πρώτη σεξουαλική δραστηριότητα. Για παράδειγμα, αν αυτή άρχισε στα 16 πρέπει να γίνει στα 17.
Το δεύτερο και τρίτο Παπ τεστ πρέπει να ακολουθήσουν σε διαστήματα ενός έτους. Αν και τα τρία Παπ τεστ δώσουν αρνητικά αποτελέσματα και έχετε μικρό βαθμό κινδύνου, ο γιατρός μπορεί να προτείνει να το κάνετε λιγότερο συχνά.
Με το κολποσκόπιο στη θέση του ο γιατρός σας περιστρέφει μια σπάτουλα και μετά μια βούρτσα, για να αφαιρέσει δείγμα κυττάρων (1 και 2). Τα κύτταρα τοποθετούνται σε γυάλινες πλάκες, για να εξεταστούν στο μικροσκόπιο (3).
Αν έχετε μεγάλο βαθμό κινδύνου, συνεχίστε το τεστ κάθε χρόνο. Γυναίκες με μεγαλύτερο βαθμό κινδύνου είναι εκείνες που άρχισαν τη σεξουαλική δραστηριότητα πριν τα 18 και είχαν πολλούς ερωτικούς συντρόφους, είχαν πάθει αφροδίσιο νόσημα ή είχαν παθολογικό προηγούμενο Παπ τεστ.
Μία γυναίκα που επισκέπτεται κάθε χρόνο το γυναικολόγο της και κάνει τεστ Παπ δεν θα πάθει ποτέ καρκίνο στον τράχηλο.
Το τεστ γίνεται για λόγους πρόληψης. Μικρές αλλαγές στα κύτταρα του τραχήλου της μήτρας δεν είναι καρκίνος, αλλά αν οι αλλαγές αυτές δεν θεραπευτούν, μπορεί να οδηγήσουν σε καρκίνο. Ένα στα 10 τεστ εμφανίζεται μη φυσιολογικό και χρειάζεται περαιτέρω έλεγχο τον οποίο θα σας συστήσει ο γιατρός σας.
Πολλά παθολογικά αποτελέσματα έχουν σχέση με μικροβιακές αιτίες (μύκητες, τριχομονάδες, κ.ά.). Στα μη φυσιολογικά αποτελέσματα περιλαμβάνονται η δυσπλασία, η πλακώδης ενδοεπιθηλιακή βλάβη (SIL), η τραχηλική ενδοεπιθηλιακή νεοπλασία (CIN) και τα άτυπα κύτταρα.
