Ο καρκίνος των ωοθηκών είναι συχνή νεοπλασία, αλλά όχι τόσο όσο ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας και ο καρκίνος του ενδομητρίου. Είναι όμως πιο θανατηφόρος.
Αποτελεί σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας- την τέταρτη συχνότερη αιτία θανάτου από καρκίνο στις γυναίκες (μετά τους καρκίνους του μαστού, του παχέος εντέρου και του πνεύμονα), ενώ είναι συχνότερος στις ανεπτυγμένες χώρες.
Στο 5- 10% των περιπτώσεων, ο καρκίνος είναι κληρονομικός. Ο κίνδυνος να εμφανίσει μια γυναίκα καρκίνο ωοθηκών κατά τη διάρκεια της ζωής είναι 1%. Όμως η πιθανότητα αυτή ανεβαίνει στο 2,5% όταν υπάρχει μία συγγενής πρώτου βαθμού και πολύ περισσότερο όταν υπάρχουν δύο συγγενείς πρώτου βαθμού με τέτοιο ιστορικό.
Δυστυχώς, ο καρκίνος των ωοθηκών συχνά είναι μοιραίος. Στα πρώτα στάδια δεν παρουσιάζει αισθητά σημεία και συμπτώματα και μπορεί να ανακαλυφθεί κατά τη διάρκεια τακτικής γυναικολογικής εξέτασης της πυέλου (λεκάνης). Τυπικά, αναπτύσσεται μετά την εμμηνόπαυση. Είναι πιθανότερο να πάθετε καρκίνο των ωοθηκών, αν δε μείνατε ποτέ έγκυος ή αν είχατε πρόβλημα σύλληψης. Αντίθετα είναι λιγότερο πιθανό, αν κάνατε πολλά παιδιά ή παίρνατε αντισυλληπτικά χάπια.
Οι ωοθήκες βρίσκονται χαμηλά στην κοιλιά, αριστερά και δεξιά της μήτρας. Έχουν διαστάσεις περίπου 3 εκατοστών αλλά αυτό αλλάζει με την ηλικία, Παράγουν τις γυναικείες ορμόνες και απελευθερώνουν τα ωάρια.
Συμπτώματα
Αν δεν ανιχνευτεί γρήγορα, τελικά ο καρκίνος των ωοθηκών εμφανίζει συμπτώματα όταν ο όγκος προκαλέσει συλλογή υγρών που προκαλούν πρήξιμο στην κοιλιά. Μην παραμελείτε λοιπόν συμπτώματα στην περιοχή της κοιλιάς όπως είναι το φούσκωμα και το αίσθημα πίεσης. Επίσης μην ξεχνάτε το ετήσιο κολπικό υπερηχογράφημα στον γυναικολόγο σας.
Σημεία και συμπτώματα
- Στα πρώτα στάδια γενικά κανένα.
- Αόριστες ενοχλήσεις στην κοιλιά και ήπια δυσπεψία.
- Στα μετέπειτα στάδια πρήξιμο της κοιλιάς και πόνος χαμηλά στην κοιλιά
Στο 70-80% των περιπτώσεων η νόσος έχει προχωρήσει, όταν γίνεται η διάγνωση επειδή δεν υπάρχει αποδεκτός, επωφελής και ακριβής τρόπος προληπτικού ελέγχου για τη νόσο αυτή. Η ασθένεια θεωρείται ύπουλη. Η μεγάλη χωρητικότητα της κοιλιάς δίνει την ευκαιρία στον καρκίνο να μεγαλώσει χωρίς να δώσει συμπτώματα. Όταν αυτά εμφανιστούν, στο 75% των περιπτώσεων έχει ήδη γίνει μετάσταση στην κοιλιά. Σε πιο προχωρημένη κατάσταση, ο όγκος έχει μέγεθος που μπορεί να προκαλεί διάταση της κοιλιάς λόγω συλλογής υγρού στην περιτοναϊκή κοιλότητα. Μπορεί να προκαλεί δυσκοιλιότητα ή συχνοουρία. Επειδή αυτά τα συμπτωματα είναι ασαφή, οι γυναίκες θεωρούν ότι έχουν πρόβλημα με το έντερο και το αποδίδουν στη διατροφή.
Για χρόνια ο καρκίνος των ωοθηκών ονομαζόταν σιωπηλός δολοφόνος γιατί συνήθως δεν διαγιγνώσκεται μέχρι να κάνει μετάσταση. Νέα στοιχεία όμως δείχνουν ότι οι περισσότερες γυναίκες έχουν συμπτώματα στα πρώιμα στάδια συνεπώς η ενημέρωση μπορεί να οδηγήσει σε πιο έγκαιρη διάγνωση.
Είναι σημαντική η ετησία γυναικολογική εξέταση επειδή η έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία σάς δίνουν τις καλύτερες πιθανότητες για μακροχρόνια επιβίωση.
Διάγνωση και στάδια
Ο γυναικολόγος θα ψάξει για μάζα ή όγκο με ψηλάφηση στην περιοχή της κοιλιάς και με κολπική εξέταση.
Αν η γυναικολογική εξέταση δείξει νεοπλασία σε μία ωοθήκη, ο γιατρός σας είναι πιθανό να συστήσει μαγνητική ή αξονική τομογραφία για να την αξιολογήσει. Τρεις στους τέσσερις όγκους των ωοθηκών είναι καλοήθεις.
Μια απλή μορφή των σταδίων του καρκίνου είναι η παρακάτω:
- Στάδιο I – Ο όγκος βρίσκεται στη μία ή και στις δύο ωοθήκες.
- Στάδιο ΙΙ – Ο όγκος βρίσκεται στη μία ή και στις δύο ωοθήκες και έχει εξαπλωθεί σε άλλα κοντινά όργανα.
- Φάση ΙΙΙ– Ο όγκος έχει εξαπλωθεί στα εσωτερικά τοιχώματα της κοιλιάς, των εντέρων ή των λεμφαδένων της κοιλιάς και της λεκάνης.
- Στάδιο IV – Ο όγκος έχει εξαπλωθεί έξω από την κοιλιά, π.χ. στο συκώτι, στους πνεύμονες ή σε μακρινούς λεμφαδένες.
Πόσο σοβαρός είναι ο καρκίνος των ωοθηκών; Αν διαγνωσθεί έγκαιρα το ποσοστό 5ετούς επιβίωσης είναι 60-80%. Γενικά όμως το ποσοστό επιβίωσης είναι μόνο 50-40%, επειδή αυτός ο τύπος καρκίνου σπάνια εντοπίζεται αρκετά έγκαιρα. Ωστόσο με επιθετική χειρουργική και χημειοθεραπεία οι περισσότερες γυναίκες με προχωρημένο καρκίνο ωοθηκών επιζούν επί μακρότερο χρόνο.
Τύποι
Ο συχνότερος τύπος καρκίνου των ωοθηκών είναι ο επιθηλιακός που προέρχεται από εξαλλαγή των φυσιολογικών κυττάρων της μεμβράνης (επιθήλιο) που περιβάλλει την ωοθήκη σε καρκινικά. Περίπου 90% των περιπτώσεων είναι επιθηλιακά καρκινώματα, που σημαίνει ότι ξεκινούν από το τοίχωμα απ’ έξω από την ωοθήκη. Ο κίνδυνος επιθηλιακού ωοθηκικού καρκίνου αυξάνει με την ηλικία, ιδιαίτερα μετά τα 50. Ο επιθηλιακός καρκίνος συνήθως αντιμετωπίζεται με χειρουργική επέμβαση, χημειοθεραπεία ή/και ακτινοθεραπεία.
Ένας άλλος τύπος είναι ο καρκίνος βλαστικών κυττάρων (αποτελεί το 5% όλων των καρκίνων της ωοθήκης). Προέρχεται από τα κύτταρα παραγωγής ωαρίων τα οποία βρίσκονται εντός της ωοθήκης. Αυτός ο τύπος καρκίνου διαγιγνώσκονται κατά 80% σε γυναίκες κάτω των 30.
Θεραπεία
Η θεραπεία για τον καρκίνο των ωοθηκών εξαρτάται από το είδος του καρκίνου, το στάδιο και τη γενική κατάσταση της υγείας της γυναίκας. Ο γιατρός σας μπορεί να συστήσει συνδυασμό χειρουργικής επέμβασης και χημειοθεραπείας για τη θεραπεία του καρκίνου.
Εγχείρηση. Στις νέες γυναίκες που θέλουν να κάνουν παιδιά και ο όγκος ανακαλύπτεται έγκαιρα, ο χειρουργός μπορεί να αφαιρέσει μόνο την προσβεβλημένη ωοθήκη και τη σάλπιγγα της. Όμως ο επιθηλιακό τύπος απαιτεί την αφαίρεση και των δύο ωοθηκών καθώς και της μήτρας, των σαλπίγγων, των γειτονικών λεμφαδένων και ενός ιστού σαν μεμβράνη που ονομάζεται επίπλουν.
Επιπλέον, είναι πιθανό ο γιατρός σας να πάρει πολλά δείγματα ιστών και υγρού από την κοιλιά σας, για να τα εξετάσει για καρκινικά κύτταρα.
