Η αναιμία λόγω ανεπάρκειας φολικού οξέος οφείλεται σε μειωμένη παραγωγή ερυθρών αιμοσφαιρίων, όπως και στην κακοήθη αναιμία η οποία έχει αιτία την έλλειψη της βιταμίνης Β12
Το φολικό οξύ (ή φυλλικό οξύ όταν μιλάμε για διατροφικό συμπλήρωμα) είναι μέλος των βιταμινών της ομάδας Β. Βρίσκεται κυρίως στα φρέσκα φρούτα και στα φυλλώδη πράσινα λαχανικά.
Η έλλειψη σε φολικό οξύ προκαλεί αναιμία που χαρακτηρίζεται από μεγάλα ανώμαλα ερυθρά αιμοσφαίρια και σε μειωμένο αριθμό. Η ανεπάρκεια μπορεί να οφείλεται στην ελλιπή πρόσληψη της βιταμίνης από τη διατροφή σας, ώστε να καλύψετε τις ανάγκες του σώματος σας, ή σε διαταραχή απορρόφησης του φολικού οξέος από το έντερο σας.
Σημεία και συμπτώματα
• Στα πρώτα στάδια συνήθως κανένα.
• Αδυναμία.
• Ζαλάδα.
• Μειωμένη αντοχή στην άσκηση και γρήγοροι, αισθητοί χτύποι της καρδιάς.
• Απώλεια βάρους.
• Διάρροια.
Οι περισσότερες θρεπτικές ουσίες της διατροφής σας απορροφώνται από το λεπτό έντερο. Άτομα με παθήσεις του λεπτού εντέρου, όπως η νόσος Crohn και η κοιλιοκάκη, ή που τους έχει αφαιρεθεί μεγάλο μέρος του λεπτού εντέρου ή έχει παρακαμφθεί μπορεί να έχουν δυσκολία απορρόφησης του φoλικού οξέος.
Επίσης, επειδή το οινόπνευμα μειώνει την απορρόφηση του φoλικού οξέος, η κατανάλωση υπερβολικής ποσότητας αλκοόλ μπορεί να οδηγήσει σε ανεπάρκεια. Ορισμένα φάρμακα, όπως μερικά φάρμακα κατά της επιληψίας ή της φυματίωσης, μπορεί επίσης να εμποδίσουν την απορρόφηση.
Οι έγκυες γυναίκες ή οι γυναίκες που θηλάζουν έχουν αυξημένες ανάγκες γι’ αυτό πρέπει να λαμβάνουν συμπληρώματα φυλλικού οξέος. Τοίδιο ισχύει για τους ανθρώπους που υφίστανται αιμοκάθαρση λόγω νεφροπάθειας.
Η ανεπάρκεια φολικού οξέος συνήθως οδηγεί σε αναιμία μέσα σε μερικούς μήνες από την εξάντληση των αποθεμάτων του σώματος. Ο γιατρός σας μπορεί επίσης να σκεφθεί και άλλες αιτίες έλλειψης όπως η επίδραση ορισμένων παραγόντων που χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία του καρκίνου, παθήσεις του μυελού των οστών, παθήσεις του ήπατος, νοσήματα του θυρεοειδή, κάπνισμα ή αιμόλυση.
Διάγνωση
Τα συμπτώματα της αναιμίας λόγω ανεπάρκειας φυλλικού οξέος είναι παρόμοια με εκείνα της κακοήθους αναιμίας, εκτός του ότι δεν εμφανίζονται νευρολογικά συμπτώματα. Ο γιατρός σας θα κάνει διάφορες αναλύσεις, για να ξεχωρίσει τις δυο παθήσεις.
Στις αναλύσεις αίματος περιλαμβάνεται μικροσκοπική εξέταση των αιμοσφαιρίων και μέτρηση της ποσότητας φολικού οξέος στο αίμα σας. Αν υπάρχει αναιμία λόγω ανεπάρκειας φολικού οξέος, ο γιατρός σας μπορεί να κάνει και άλλες εξετάσεις, για να βρει την αιτία.
Πόσο σοβαρή είναι η αναιμία από ανεπάρκεια φολικού οξέος; Είναι ιδιαίτερα σημαντικό να παίρνετε συμπληρώματα φυλλικού οξέος, αν είστε έγκυος ή αν σχεδιάζετε να μείνετε έγκυος. Η ανεπάρκεια σε φολικό οξύ συνδέεται με σοβαρές συγγενείς βλάβες του νευρικού σωλήνα, όπως δισχιδής ράχη, ανεγκεφαλία και εγκεφαλοκήλη. Η καθημερινή λήψη τουλάχιστον 400 mcg φυλλικού οξέος και μέχρι 800 mcg, αν προσπαθείτε να συλλάβετε, μπορεί να περιορίσει κατά 50% τον κίνδυνο να παρουσιάσει το μωρό σας ελαττώματα του νευρικού σωλήνα και την πιθανότητα αποβολής.
Θεραπεία
Ανάλογα με την υποκείμενη αιτία η ανεπάρκεια φολικού οξέος μπορεί να είναι χρόνια ή οξεία. Σε κάθε περίπτωση είναι σημαντικό να εξαλειφθεί η υποκείμενη αιτία. Για παράδειγμα, αν η αιτία είναι η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ, η επιτυχής αντιμετώπιση εξαρτάται από το να σταματήσετε να πίνετε.
Διατροφή. Σε μερικές περιπτώσεις η έλλειψη φολικού οξέος αποκαθίσταται με την επαρκή διατροφή. Η βιταμίνη βρίσκεται σε μεγάλη ποικιλία τροφών, αλλά μπορεί να καταστραφεί στο μαγείρεμα. Οι τροφές που αποτελούν τις κύριες πηγές φολικού οξέος είναι τα ωμά φρούτα (π.χ. το πορτοκάλι) και λαχανικά και τα ζωικά όργανα, όπως το συκώτι και τα νεφρά.
Όμως, αν είστε έγκυος ή μπορεί να μείνετε έγκυος, προσέξτε να αποφεύγετε τροφές που περιέχουν αυξημένα επίπεδα προσχηματισμένης βιταμίνης Α, όπως το συκώτι. Η κατανάλωση βιταμίνης Α πάνω από το 200% της ημερήσιας δόσης μπορεί να συνδέεται με ορισμένα είδη συγγενών διαμαρτιών.
Φάρμακα. Σχεδόν σε όλες τις περιπτώσεις αναιμίας που οφείλονται σε ανεπάρκεια φολικού οξέος χορηγούνται καθημερινά από το στόμα συμπληρώματα φυλλικού οξέος. Χορηγείται με ένεση, μόνο αν η υποκείμενη αιτία είναι παθήσεις του εντερικού σωλήνα που διαταράσσουν σοβαρά την απορρόφηση. Συνήθως χρειάζεται ένας μήνας ή περισσότερο, για να διορθωθεί η αναιμία.
