Οι λευχαιμίες είναι καρκίνοι που αρχίζουν συνήθως από ένα ή λίγα λευκά αιμοσφαίρια τα οποία έχουν έλλειψη ή βλάβη μίας αλληλουχίας στο DNA.
Αυτά τα παθολογικά λευκά αιμοσφαίρια παραμένουν ανώριμα στη μορφή που είναι γνωστή ως βλαστική, αλλά διατηρούν την ικανότητα να πολλαπλασιάζονται δημιουργώντας υπερβολικό αριθμό παθολογικών λευκών αιμοσφαιρίων. Αυτά τα παθολογικά αιμοσφαίρια αυξάνονται στο μυελό των οστών, στο λεμφικό σύστημα και στο αίμα και αρχίζουν να εμποδίζουν τη λειτουργία ζωτικών οργάνων.
Τα φυσιολογικά λευκά αιμοσφαίρια είναι ισχυροί μαχητές κατά των λοιμώξεων. Η λευχαιμία παρεμποδίζει αυτή την ικανότητα. Τα παθολογικά λευκά αιμοσφαίρια μειώνουν την παραγωγή των φυσιολογικών λευκών αιμοσφαιρίων ελαττώνοντας έτσι την ικανότητα σας να καταπολεμάτε τι λοιμώξεις.
Η παραγωγή παθολογικών λευκών αιμοσφαιρίων που ελέγχει το μυελό των οστών σας εμποδίζει την παραγωγή ερυθρών αιμοσφαιρίων και αιμοπεταλίων από το μυελό των οστών.
Λόγω της ελάττωσης των ερυθρών αιμοσφαιρίων τα όργανα του σώματος σας δεν παίρνουν αρκετό οξυγόνο. Η έλλειψη αιμοπεταλίων κάνει λιγότερο αποτελεσματική την πηκτικότητα του αίματος σας, οπότε το σώμα σας γίνεται πιο ευάλωτο σε αιμορραγίες και μωλωπισμούς.
Πολλοί άνθρωποι βλέπουν τη λευχαιμία ως παιδική αρρώστια, αλλά αυτή η μορφή καρκίνου προσβάλλει 10 φορές περισσότερους ενήλικες από ό,τι παιδιά. Στις ΗΠΑ τα νέα περιστατικά λευχαιμίας ξεπερνούν τις 30.000 το χρόνο.
Παράγοντες κινδύνου
Οι ειδικοί δεν είναι βέβαιοι για την αιτία που προκαλεί την εμφάνιση και τον πολλαπλασιασμό των παθολογικών λευκών αιμοσφαιρίων, αλλά έχουν αναγνωρίσει ορισμένους παράγοντες που σας εκθέτουν σε αυξημένο κίνδυνο λευχαιμίας:
- Ηλικία. Ο κίνδυνος γενετικών μεταλλάξεων αυξάνεται με την ηλικία. Περισσότεροι από τους μισούς ανθρώπους που παθαίνουν λευχαιμία είναι μεγαλύτεροι των 60 ετών.
- Θεραπεία καρκίνου. Οι άνθρωποι που έκαναν ορισμένου τύπου ακτινοθεραπεία και χημειοθεραπεία για άλλους καρκίνους έχουν ελαφρά μεγαλύτερο κίνδυνο να πάθουν λευχαιμία.
- Γενετική. Τουλάχιστον μέρος του κινδύνου λευχαιμίας μπορεί να είναι κληρονομικός. Μερικές γενετικές παθήσεις, όπως το σύνδρομο Down συνδέονται με αυξημένο κίνδυνο.
- Περιβαλλοντικοί κίνδυνοι. Το κάπνισμα, η έκθεση σε έντονη ραδιενέργεια και η μακροχρόνια έκθεση σε βενζόλη, μια χημική ουσία που βρίσκεται στην αμόλυβδη βενζίνη, μπορεί να προκαλέσουν μεταλλάξεις στα γονίδια. Όλα αυτά συνδέονται με μεγαλύτερο κίνδυνο.
Τύποι
Οι λευχαιμίες ταξινομούνται ανάλογα με τον τύπο των λευκών αιμοσφαιρίων που προσβάλλονται,
Η μυελογενής λευχαιμία είναι καρκίνος των κοκκιοκυττάρων, ενός τύπου λευκών αιμοσφαιρίων που σχηματίζονται στο μυελό των οστών. Η λεμφοκυτταρική λευχαιμία προσβάλλει τα λεμφοκύτταρα, έναν τύπο λευκών αιμοσφαιρίων που παράγονται στο λεμφικό σύστημα και στο μυελό των οστών.
Οι τύποι λευχαιμίας υποδιαιρούνται περαιτέρω ανάλογα με το πόσο γρήγορα εξελίσσονται. Στην οξεία λευχαιμία τα λευχαιμικά κύτταρα πολλαπλασιάζονται γρήγορα και η νόσος επιδεινώνεται σε εβδομάδες ή μήνες.
Η οξεία λευχαιμία απαιτεί επιθετική, άμεση θεραπεία. Στη χρόνια λευχαιμία τα παθολογικά κύτταρα πολλαπλασιάζονται ή συγκεντρώνονται πιο αργά και μπορεί να λειτουργούν φυσιολογικά για ένα χρονικό διάστημα. Ως αποτέλεσμα η χρόνια λευχαιμία επιδεινώνεται σταδιακά και μπορεί να μην απαιτεί άμεση θεραπεία. Η χρόνια λευχαιμία εξελίσσεται καμιά φορά σε οξεία.
Χρόνια και οξεία λευχαιμία εμφανίζονται κάπως πιο συχνά στους άντρες παρά στις γυναίκες.
Θεραπεία
Για την αντιμετώπιση της λευχαιμίας χρησιμοποιούνται διάφορα φάρμακα και άλλες θεραπείες. Η μορφή της θεραπείας που συνιστά ο γιατρός σας βασίζεται σε ένα αριθμό παραγόντων στους οποίους περιλαμβάνεται ο τύπος της λευχαιμίας που έχετε.
- Χημειοθεραπεία. Στη χημειοθεραπεία, που είναι η κύρια μορφή θεραπείας της λευχαιμίας, χρησιμοποιούνται χημικές ουσίες, για να σκοτώσουν τα καρκινικά κύτταρα. Ανάλογα με τον τύπο λευχαιμίας μπορεί να χορηγηθεί ένα μόνο φάρμακο ή συνδυασμός φαρμάκων. Τα αιμοσφαίρια που πολλαπλασιάζονται γρήγορα είναι συχνά πιο ευαίσθητα στην επίδραση της χημειοθεραπείας. Για το λόγο αυτό η οξεία λευχαιμία συνήθως ανταποκρίνεται καλά στη χημειοθεραπεία.
- Ακτινοβολία. Στην ακτινοθεραπεία χρησιμοποιούνται ακτίνες Χ ή άλλες ακτίνες υψηλής ενέργειας^ για να βλάψουν τα λευχαιμικά κύτταρα και να σταματήσουν την ανάπτυξη τους.
- Μεταμόσχευση αρχέγονων κυττάρων. Η χημειοθεραπεία και η ακτινοθεραπεία καταστρέφουν το μυελό των οστών του σώματος σας επηρεάζοντας την ικανότητα του να παράγει υγιή νέα αιμοσφαίρια. Ο γιατρός σας μπορεί να χρησιμοποιήσει τη μεταμόσχευση αρχέγονων κυττάρων του μυελού των οστών, για να εμπλουτίσει πάλι το αίμα σας με υγιή κύτταρα.
- Ιντερφερόνη-άλφα. Η ιντερφερόνη είναι ένας παράγοντας κατά των ιών που δρα σταματώντας την εξάπλωση των λευχαιμικών κυττάρων και βοηθάει στην τόνωση του ανοσοποιητικού σας συστήματος.
- Αντισώματα κατά συγκεκριμένων κυττάρων. Αντισώματα που μπορούν να καταστρέψουν τα λευχαιμικά κύτταρα μπορεί να αφαιρεθούν από το σώμα σας και να αυξηθεί πολύ ο αριθμός τους στο εργαστήριο. Μετά ο αυξημένος αριθμός αντισωμάτων μπορεί να σας χορηγηθεί πάλι, για να βοηθήσει να καταστραφούν περισσότερα καρκινικά κύτταρα.
- Ρετινοϊκό οξύ. Ένα από τα προβλήματα που συνδέονται με τη λευχαιμία είναι ότι τα παθολογικά λευκά αιμοσφαίρια που παράγονται δεν ωριμάζουν όπως τα φυσιολογικά. Πολλαπλασιάζονται, αλλά δεν ωριμάζουν και δεν πεθαίνουν. Tο All-trans ρετινοϊκό οξύ (ATRA) κάνει τα λευχαιμικά αιμοσφαίρια να ωριμάζουν και να πεθαίνουν.
