Η ψωρίαση, μια συνηθισμένη δερματική νόσος, επηρεάζει τον κύκλο ζωής των κυττάρων του δέρματος. Η θεραπεία δεν είναι πάντα εύκολη ωστόσο, πέρα από τα φάρμακα, μπορείτε να πάρετε κάποια προσωπικά μέτρα αντιμετώπισης.
Κανονικά χρειάζεται ένας μήνας περίπου, για να μετακινηθούν τα νέα κύτταρα από το χαμηλότερο στρώμα του δέρματος, όπου δημιουργούνται, στο πιο εξωτερικό μέρος του, όπου πεθαίνουν και αποβάλλονται σαν μικροσκοπικές νιφάδες. Στην ψωρίαση ο κύκλος ολοκληρώνεται σε λίγες ημέρες. Ως αποτέλεσμα τα κύτταρα μαζεύονται γρήγορα δημιουργώντας παχιές πλάκες με φολίδες.
Συμπτώματα
Η ψωρίαση είναι επίμονη, χρόνια νόσος με κύρια συμπτώματα τα παρακάτω:
• Ξερά κόκκινα σημάδια στο δέρμα που καλύπτονται με ασημόχροες φολίδες.
• Μικρές κηλίδες σαν φολίδες (πιο συνηθισμένες στα παιδιά).
• Πρησμένες και πιασμένες αρθρώσεις. Επείγοντα σημεία και συμπτώματα
• Κοκκίνισμα και πλάκες σε όλο το δέρμα.
Μπορεί να εμφανιστεί ξαφνικά σε οποιαδήποτε ηλικία, αλλά η εκδήλωση της είναι συνήθως σταδιακή και αρχίζει μεταξύ 15 και 35 ετών.
Η φλεγμονή μπορεί να είναι ενοχλητική, καθώς δημιουργεί αντιαισθητικές πλάκες στο δέρμα, ενόχληση ακόμα και πόνο. Οι κρίσεις μπορεί να κυμαίνονται από λίγα σημάδια με φολίδες σαν πιτυρίδαλ μέχρι εκτεταμένα τμήματα δέρματος με μεγάλα εξανθήματα.
Συνηθέστερα η ψωρίαση προσβάλει τους αγκώνες, τα γόνατα, τον κορμό και το τριχωτό της κεφαλής. Βαθουλώματα και υπεγέρσεις μπορεί να αναπτυχθούν και στα νύχια. Τα εξανθήματα παίρνουν διάφορες μορφές, όπως φυσαλίδες, σκασμένο δέρμα με κνησμό ή μικρή αιμορραγία. Η ψωρίαση δεν είναι μεταδοτική.
Περίπου σε 1 στους 10 ανθρώπους η ψωρίαση συνοδεύεται από αρθρίτιδα. Στους περισσότερους από αυτούς οι συνέπειες της ψωριασικής αρθρίτιδας είναι μικρές. Προκαλεί κάποιο πόνο στις προσβεβλημένες αρθρώσεις, αλλά έχει μικρή επίδραση στη γενική υγεία. Λιγότερο συχνά τα συμπτώματα στις αρθρώσεις μπορεί να οδηγήσουν σε σημαντική αναπηρία, παρόμοια με εκείνη που έχουν τα άτομα που πάσχουν από ρευματική αρθρίτιδα.
Αιτίες
Στην ψωρίαση το δέρμα αναπαράγεται γρήγορα σχηματίζοντας ένα παχύ επιφανειακό στρώμα με λιγότερη συνοχή. Αυτό συνήθως δε σταματά, εκτός αν ο κύκλος διακοπεί με τη θεραπεία.
Οι παράγοντες που μπορούν να ενεργοποιήσουν την ψωρίαση είναι:
- Μια λοίμωξη του οργανισμού, όπως η στρεπτοκοκκική αμυγδαλίτιδα.
- Αντίδραση του ανοσοποιητικού συστήματος σε κάποια νόσο.
- Τραυματισμός του δέρματος.
- Αντίδραση σε φάρμακα ή εμβόλια.
- Στρες.
- Υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ.
- Περιβαλλοντικοί παράγοντες, όπως έκθεση στον ήλιο ή σε χημικές ουσίες, όπως απολυμαντικά και αραιωτικά χρωμάτων.
Οι γιατροί πιστεύουν ότι η ψωρίαση είναι κληρονομική πάθηση που επηρεάζεται από πολλούς παράγοντες.
Διάγνωση
Η διάγνωση της ψωρίασης βασίζεται συνήθως στην κλινική εξέταση. Ο γιατρός σας μπορεί να χρειαστεί να πάρει δείγμα δέρματος για μικροσκοπική ανάλυση (βιοψία), για να αποκλείσει άλλες παθήσεις ή προσβολή από μύκητα.
Πόσο σοβαρή είναι η ψωρίαση; Η ψωρίαση κυμαίνεται από ελαφρά και βραχυχρόνια (οξεία) μέχρι σοβαρή και μακροχρόνια (χρόνια). Η νόσος είναι ανίατη, αλλά οι θεραπείες που υπάρχουν είναι αποτελεσματικές. Αν προσβληθεί όλο το δέρμα, μπορεί να χρειαστείτε επείγουσα θεραπεία. Μπορεί επίσης να εμφανιστούν οξείες δευτερογενείς λοιμώξεις στη διάρκεια των εξάρσεων.
Θεραπεία
Ένας λόγος για τον οποίο είναι δύσκολος ο έλεγχος της ψωρίασης είναι το γεγονός της μεγάλης διαφοροποίησης του τύπου, της σοβαρότητας και της αντίδρασης στη θεραπεία. Επειδή κάθε περιστατικό ψωρίασης είναι μοναδικό, ο γιατρός σας θα καθορίσει μια θεραπεία προσαρμοσμένη σ’ εσάς.
Στόχος της θεραπείας είναι η αποκατάσταση της τάξης στην ανάπτυξη και ωρίμανση των κυττάρων του δέρματος. Στις ελαφρές περιπτώσεις συχνά είναι αρκετά τα σαπούνια, σαμπουάν, καθαριστικά ή αλοιφές με λιθανθρακόπισσα του εμπορίου σε συνδυασμό με έλαια μπάνιου.
Άλλες μέθοδοι θεραπείας είναι:
Κρέμες και αλοιφές. Η καλσιποτριόλη είναι αλοιφή που χορηγείται με συνταγή και περιέχει ένα παράγωγο της βιταμίνης D.
Η καλσιποτριόλη ελέγχει την υπερπαραγωγή των κυττάρων του δέρματος. Είναι χρήσιμη στη θεραπεία της ήπιας έως μέτριας ψωρίασης. Μια άλλη επιλογή είναι η τοπική θεραπεία με ένα ρετινοειδές φάρμακο, όπως η ταζαροτένη. Ο γιατρός σας μπορεί επίσης να σας χορηγήσει ένα παρασκεύασμα λιθανθρακόπισσας ή κορτικοστεροειδή.
Αν έχετε βλάβες από ψωρίαση στο τριχωτό της κεφαλής σας, μπορεί να χρειάζεστε μια κρέμα φενόλης και χλωριούχου νατρίου (αλατιού) ή ένα ισχυρότερο παρασκεύασμα πίσσας επιπλέον του καθημερινού σαμπουάν πίσσας. Μπορεί να σας δοθούν επίσης τοπικές κρέμες ή διαλύματα καλσιποτριόλης.
Φάρμακα από το στόμα. Η ακιτρετίνη μπορεί να βοηθήσει σε περιπτώσεις βαριάς ψωρίασης στον περιορισμό της υπερβολικής ανάπτυξης των κυττάρων. Όταν παίρνετε αυτά τα φάρμακα, απαιτείται εξαιρετική προσοχή, επειδή μπορεί να έχουν παρενέργειες, όπως φλεγμονή στα μάτια και στα χείλη, τριχόπτωση και ευαισθησία στον ήλιο καθώς και συγγενείς διαμαρτίες, αν ληφθούν κατά την εγκυμοσύνη.
Άλλα φάρμακα από το στόμα είναι η μεθοτρεξάτη, που αναστέλλει την ανάπτυξη των κυττάρων του δέρματος στην ψωρίαση, και η κυκλοσπορίνη, που καταστέλλει το ανοσοποιητικό σύστημα. Και τα φάρμακα αυτά επίσης μπορεί να έχουν σοβαρές παρενέργειες στις οποίες περιλαμβάνεται η τοξικότητα του ήπατος και των νεφρών και χρησιμοποιούνται συνήθως στα πιο σοβαρά περιστατικά ψωρίασης.
Φωτοθεραπεία. Η μεθοξαλένη, ένα φάρμακο ευαισθητοποίησης στο φως, που χορηγείται πάντα σε συνδυασμό με υπεριώδεις ακτίνες Α (PUVA), είναι αποτελεσματική για την καταστολή της ανάπτυξης των κυττάρων του δέρματος σε περιπτώσεις βαριάς ψωρίασης. Η μακροχρόνια χρήση PUVA (περισσότερες από 250 συνεδρίες) μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο καρκίνου του δέρματος, όπως και του μελανώματος, μιας
πιθανόν θανατηφόρας μορφής καρκίνου του δέρματος.
Η έκθεση σε μέτριο ηλιακό φως, προσέχοντας ταυτόχρονα να αποφεύγετε τα ηλιακά εγκαύματα, καθώς και η χρήση σαπουνιού πίσσας με υπεριώδεις ακτίνες (θεραπεία Goeckerman) είναι επίσης αποτελεσματικές θεραπείες.
Μια νεότερη μορφή φωτοθεραπείας που λέγεται υπεριώδεις ακτίνες Β στενής ζώνης (NB-UVB) μπορεί να είναι εξίσου αποτελεσματική με την PUVA, χωρίς να χρειάζεται λήψη φαρμάκων από το στόμα πριν από κάθε θεραπεία, και μπορεί να μην ενέχει τόσο μεγάλο κίνδυνο καρκίνου του δέρματος όσο η PUVA.
Οι τοπικές θεραπείες και η φωτοθεραπεία συνδυάζονται συχνά, για να αυξηθεί η αποτελεσματικότητα τους. Οι γιατροί καμιά φορά χρησιμοποιούν κυκλικά ή ταυτόχρονα φωτοθεραπεία και φάρμακα από το στόμα σε χαμηλότερη δοσολογία, για να ελαχιστοποιήσουν τις παρενέργειες.
Προσωπικά μέτρα αντιμετώπισης. Μπορείτε να πάρετε ορισμένα μέτρα, για να ελέγξετε την ψωρίαση:
- Να έχετε μια ισορροπημένη διατροφή, να αναπαύεστε αρκετά και να ασκείστε τακτικά.
- Να διατηρείτε ένα υγιές βάρος. Η ψωρίαση συχνά εμφανίζεται στις πτυχές του δέρματος.
- Να αποφύγετε να ξύνετε, να τραβάτε ή να τρίβετε τις πλάκες της ψωρίασης.
- Να κάνετε μπάνιο καθημερινά, για να βγαίνουν οι φολίδες, αποφεύγοντας το ζεστό νερό και τα τραχιά σαπούνια.
- Να διατηρείτε το δέρμα σας υγρό. Μετά το μπάνιο να σκουπίζεστε με ελαφρά πίεση και όχι με τρίψιμο. Να βάζετε αμέσως μετά το μπάνιο μια ενυδατική και λιπαρή κρέμα, όσο είναι ακόμα υγρό το δέρμα σας. Να αποφεύγετε τις κρέμες ή τα γαλακτώματα που περιέχουν οινόπνευμα, να χρησιμοποιείτε υγραντήρα και να διατηρείτε δροσερή τη θερμοκρασία στους εσωτερικούς χώρους.
- Να χρησιμοποιείτε σαπούνια, σαμπουάν, καθαριστικά ή αλοιφές με λιθανθρακόπισσα ή σαλικυλικό οξύ.
