Η ηλιακή ελάστωση (solar elastosis) ξεκινάει από την εφηβεία, αρχίζει να φαίνεται κλινικά μετά τα 20 χρόνια και ξεκάθαρα διαπιστώνεται μετά τα 30.
Η υπερβολική έκθεση στο φως του ήλιου για πολλά χρόνια βλάπτει τις ίνες του κολλαγόνου και της ελαστίνης, που συμβάλλουν στη στήριξη του δέρματος, με αποτέλεσμα το δέρμα να γίνεται χαλαρό, κρεμασμένο, τραχύ, ρυτιδιασμένο και πιθανόν να δείχνετε 15-20 χρόνια μεγαλύτεροι από την πραγματική σας ηλικία.
Οι ακτίνες UVB είναι κυρίως υπεύθυνες για τα ηλιακά εγκαύματα, οι ακτίνες UVA όμως φτάνουν βαθύτερα στις στοιβάδες του δέρματος προκαλώντας τη φωτογήρανση.
Κολλαγόνο και ελαστίνη
Το δέρμα σας αποτελείται από συνδετικό ιστό δύο τύπων. Ο ένας τύπος αποτελείται από ισχυρές λευκές ίνες (κολλαγόνο) και ο άλλος από ελαστικές κίτρινες ίνες (ελαστίνη). Η υπεριώδης ακτινοβολία διεισδύει στο δέρμα και μπορεί να βλάψει αυτούς τους ιστούς. Η ομοιόμορφη δομική διάταξη των κυττάρων του δέρματος και των συνδετικών ιστών καταρρέει και αρχίζει η ανώμαλη ανάπτυξη των κυττάρων.
Κάθε έκθεση στην υπεριώδη ακτινοβολία προκαλεί ελαφρές αλλά μη αναστρέψιμες αλλαγές και έτσι οι βλάβες μέσα στο δέρμα σας συγκεντρώνονται με τα χρόνια.
Τα σημεία και τα συμπτώματα της εκφύλισης του ελαστικού ιστού από τον ήλιο εμφανίζονται σταδιακά, καθώς το δέρμα χάνει την ευλυγισία, την ευκαμψία και την ικανότητα να διατηρεί το νερό.
Σημεία και συμπτώματα
• Δέρμα χαλαρό, κρεμασμένο ή ρυτιδιασμένο.
• Δέρμα τραχύ, στεγνό σαν πετσί.
Αν σας καίει εύκολα ο ήλιος και δε μαυρίζετε καλά, είστε πιο επιρρεπείς στην ηλιακή εκφύλιση του ελαστικού ιστού. Η κατάσταση εμφανίζεται συχνά σε άτομα με ανοιχτόχρωμο δέρμα, γαλανά ή πράσινα μάτια ξανθά ή κόκκινα μαλλιά, που εκτίθενται συχνά σε έντονο ηλιακό φως χωρίς προστασία.
Ο κίνδυνος της φωτογήρανσης είναι μεγαλύτερος για όσους κάνουν ηλιοθεραπεία, στους αγρότες, στους ναυτικούς και σε άλλους που βρίσκονται συχνά στο ύπαιθρο. Όσοι ζουν σε περιοχές με έντονο ηλιακό φως κινδυνεύουν περισσότερο. Στις περιοχές αυτές περιλαμβάνονται και περιοχές με μεγάλα υψόμετρα.
Η ηλιακή αντινοβολία
Η ηλιακή ελάστωση επηρεάζεται από την ένταση, τη διάρκεια και τη συχνότητα της έκθεσης στον ήλιο. Η διείσδυση της ακτινοβολίας από τον ήλιο εξαρτάται από την ποσότητα της μελανίνης στο δέρμα, το επίπεδο αιμάτωσης και την πάχυνση της κερατίνης.
Η UVC φιλτράρεται από το όζον και δεν φθάνει στη γη. Η UVB μας διαπερνά όλο το χρόνο και αποδεσμεύει μεγάλη ενέργεια στην κεράτινη στιβάδα, την πιο επιφανειακή στιβάδα του δέρματος. Περίπου το 40% της UVB, διαπερνά την κεράτινη στιβάδα. Η έκθεση στην UVB προκαλεί ηλιακό έγκαυμα.
Η UVA αποδεσμεύει χαμηλότερη ενέργεια στο δέρμα (λόγω μεγαλύτερου μήκους κύματος), αλλά το διαπερνά πιο βαθιά, φθάνοντας μέχρι το υποδόριο λίπος. Προκαλεί μελάγχρωση χωρίς ερύθημα, αλλά είναι υπεύθυνη μακροχρόνιων καταστροφικών επιδράσεων στο δέρμα.
Διάγνωση
Μπορείτε να δείτε τα αποτελέσματα της φωτογήρανσης, δηλαδή της εκφύλισης του ελαστικού ιστού συγκρίνοντας το προστατευμένο δέρμα σας με το εκτεθειμένο. Ο δερματολόγος σας μπορεί με την εξέταση να θέσει οριστικά τη διάγνωση.
Πόσο σοβαρή είναι η ηλιακή εκφύλιση; Καμιά ιατρική θεραπεία δεν μπορεί να αναστρέψει τη βλάβη ή να ανανεώσει το δέρμα σας.
Αν το δέρμα σας έχει υποστεί τόση βλάβη, που να είναι αρκετή, για να προκαλέσει εκφυλισμό του ελαστικού ιστού, αυξάνεται ο κίνδυνος να πάθετε καρκίνο του δέρματος. Επισκεφθείτε το γιατρό σας, αν εμφανίσετε μια βλάβη ή αλλαγή σε προϋπάρχουσα βλάβη, όπως ένας σπίλος.
Αντιμετώπιση
Ο καλύτερος τρόπος για την καταπολέμηση της φωτογήρανσης είναι η πρόληψη. Το αντιηλιακό ένα ζωτικό μέρος στην προστασίας από την ηλιακή ακτινοβολία.
Ο δερματολόγος σας μπορεί να συστήσει λιπαντικές κρέμες, για να περιορίσει την ξηρότητα του δέρματος και να το μαλακώσει. Οι μάσκες προσώπου και ματιών μπορεί να σας κάνουν να νιώθετε το πρόσωπο σας καλύτερο για λίγο τονώνοντας τους μυς και ενισχύοντας την κυκλοφορία του αίματος.
