Αν και ο καρκίνος του παγκρέατος είναι υπεύθυνος για ένα μικρό αριθμό καρκίνων, αποτελεί την τέταρτη αιτία θανάτου από καρκίνο.
Ο λόγος που είναι τόσο θανατηφόρος είναι ότι συνήθως ανακαλύπτεται πολύ αργά, γιατί αυτός ο καρκίνος δεν προκαλεί συνήθως σημεία και συμπτώματα, μέχρι να έχει προχωρήσει και να μη θεραπεύεται.
Οι περισσότεροι καρκίνοι του παγκρέατος ξεκινούν από το βλεννογόνο υμένα των παγκρεατικών πόρων και μεγαλώνουν, χωρίς να εντοπιστούν για χρόνια.
Όταν εμφανίζονται σημεία και συμπτώματα, τα πιο συνηθισμένα είναι ο κοιλιακός πόνος, η απώλεια βάρους και το κιτρίνισμα του δέρματος και των ματιών (ίκτερος). Η απώλεια βάρους είναι συνήθως σημαντική, κατά μέσο όρο 12 περίπου κιλά. Ο ίκτερος προκαλείται, όταν ο καρκίνος φράξει το χοληδόχο πόρο.
Σημεία και συμπτώματα
- Μερικές φορές κανένα.
- Κοιλιακός πόνος, που πιθανώς αντανακλάται στη μέση.
- Ανορεξία και απώλεια βάρους.
- Κιτρίνισμα του δέρματος και των ματιών.
- Κνησμός.
- Ναυτία και έμετος.
- Αιμορραγία πεπτικού.
Δε γνωρίζουμε πολλά για τους λόγους ή τον τρόπο που αναπτύσσεται αυτός ο καρκίνος. Διάφοροι παράγοντες μπορούν να αυξήσουν τον κίνδυνο:
- Κάπνισμα. Οι καπνιστές έχουν δύο με τρεις φορές περισσότερες πιθανότητες να αναπτύξουν καρκίνο του παγκρέατος σε σχέση με τους μη καπνιστές.
- Οικογενειακό ιστορικό. Ο καρκίνος του παγκρέατος φαίνεται να είναι κληρονομικός.
- Ηλικία. Τα περισσότερα άτομα είναι μεταξύ 60 και 80 ετών, όταν γίνεται η διάγνωση της πάθησης.
- Φύλο. Οι άνδρες έχουν περίπου 30% περισσότερες πιθανότητες να εμφανίσουν καρκίνο του παγκρέατος σε σχέση με τις γυναίκες.
- Φυλή. Οι μαύροι έχουν περισσότερες πιθανότητες να αναπτύξουν τη νόσο σε σχέση με τις άλλες φυλές.
- Χρόνια παγκρεατίτιδα. Μερικές έρευνες δείχνουν ότι τα άτομα με μακροχρόνια φλεγμονή του παγκρέατος(χρόνια παγκρεατίτιδα) μπορεί να διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο καρκίνου του παγκρέατος.
Διάγνωση
Επειδή το πάγκρεας βρίσκεται βαθιά μέσα στην κοιλιά και πίσω από άλλα όργανα, είναι σχεδόν αδύνατο για ένα γιατρό να ψηλαφίσει κάποιο εξόγκωμα κατά τη διάρκεια της εξέτασης. Πιθανές ενδείξεις καρκίνου του παγκρέατος κατά τη διάρκεια της σωματικής εξέτασης είναι η ευαισθησία στην ψηλάφηση της κοιλιάς, ο ίκτερος ή η διόγκωση του ήπατος.
Οι εξετάσεις που χρησιμοποιούνται για τη διάγνωση του καρκίνου του παγκρέατος είναι το ενδοσκοπικό υπερηχογράφημα και η αξονική τομογραφία της κοιλιάς. Δείγματα ιστών από το πάγκρεας μπορεί να ληφθούν με βιοψία κατά τη διάρκεια του ενδοσκοπικού υπερηχογραφήματος ή κάνοντας βιοψία με την καθοδήγηση αξονικής τομογραφίας.
Κάποιες φορές μπορεί να είναι χρήσιμη μία μέθοδος που ονομάζεται ενδοσκοπική παλίνδρομη χολαγγειοπαγκρεατογραφία. Μερικές φορές απαιτείται εξερευνητικό χειρουργείο, για να τεκμηριωθεί η διάγνωση.
Πόσο σοβαρός είναι ο καρκίνος του παγκρέατος; Το ποσοστό επιβίωσης με καρκίνο του παγκρέατος είναι γενικά μικρό. Τη στιγμή που διαπιστώνεται ο καρκίνος συχνά έχει ήδη εξαπλωθεί (κάνει μεταστάσεις) πέρα από το πάγκρεας. Η μέση επιβίωση στον προχωρημένο καρκίνο του παγκρέατος είναι περίπου 3 με 6 μήνες από τη στιγμή της διάγνωσης.
Θεραπεία
Αν ο καρκίνος βρεθεί νωρίς και είναι περιορισμένος στο πάγκρεας, η χειρουργική αφαίρεση ολόκληρου ή μέρους του παγκρέατος μπορεί να είναι επιτυχής. Η πιο συνηθισμένη επέμβαση ονομάζεται εγχείρηση Whipple. Μ’ αυτή γίνεται αφαίρεση μέρους του παγκρέατος, μέρους του στομάχου και του ανώτερου τμήματος του λεπτού εντέρου μαζί με τη χοληδόχο κύστη. Είναι μια πολύπλοκη και δύσκολη επέμβαση με μακρά περίοδο ανάρρωσης.
Η ακτινοθεραπεία και η χημειοθεραπεία μπορεί να παρατείνουν την επιβίωση, αλλά δε θεραπεύουν τον καρκίνο. Χορηγούνται συνήθως παυσίπονα, για να ελεγχθεί ο πόνος. Μία άλλη επιλογή είναι ο αποκλεισμός των νεύρων (αποκλεισμός του κοιλιακού πλέγματος), που καταστρέφει τα νεύρα που οδηγούν στο πάγκρεας. Η θεραπεία με παγκρεατικά ένζυμα μπορεί να βοηθήσει στη μείωση της δυσαπορρόφησης και της απώλειας βάρους.
