Η πιο χαρακτηριστική περίπτωση απάτης στο διαδίκτυο είναι οι λεγόμενες «νιγηριανές απάτες».
Βασική αρχή στις απάτες τύπου Νιγηρίας, που και αυτές έχουν πλέον μεταλλαχτεί (παλαιότερα έρχονταν με αλληλογραφία, στη συνέχεια μέσω φαξ και τώρα μέσω e-mail), είναι να πείσουν το θύμα να καταβάλει ένα μικρό αρχικό ποσό με σκοπό να εξασφαλίσει ένα πολύ μεγαλύτερο στο μέλλον.
Στις νιγηριανές απάτες αποστέλλονται καθημερινά εκατομμύρια e-mail προς παραλήπτες οι οποίοι προκύπτουν μετά από τυχαία επιλογή σε κάθε χώρα. Δηλαδή, μετά από προγραμματισμό που έχουν κάνει σε έναν υπολογιστή, ένα απλό προγραμματάκι αποστέλλει e-mail σε ανυποψίαστους πολίτες.
Το σενάριο που διοχετεύουν στην ηλεκτρονική αλληλογραφία προς ανά τον κόσμο άγνωστους παραλήπτες διαφέρει, ανάλογα με το σκεπτικό δράσης της εγκληματικής ομάδας. Παράλληλα, στήνεται και ένας πολύ καλός μηχανισμός υποστήριξης της απάτης, καθώς δυστυχώς, μολονότι η απάτη είναι προφανής, αρκετοί είναι αυτοί που απαντούν. Σε ελάχιστο χρονικό διάστημα τα οικονομικά αποτελέσματα για τους ανθρώπους αυτούς είναι τραγικά, διότι όσο αργούν να καταλάβουν τι συμβαίνει, τόσο μεγαλύτερη είναι η οικονομική καταστροφή που υφίστανται.
Στην Ελλάδα έχουν καταγραφεί χιλιάδες τέτοιες περιπτώσεις. Τελευταία, ερευνήθηκε στην Αθήνα μια ανάλογη απάτη, όπου οργανωμένο κύκλωμα το οποίο δρούσε από Ίντερνετ καφέ κατάφερε να αποστείλει χιλιάδες e-mail σε ανυποψίαστους χρήστες του Διαδικτύου, κάποιοι από τους οποίους απάντησαν και απέστειλαν χρήματα.
θύματα τέτοιων επιτήδειων πέφτουν άτομα απ’ όλες τις κοινωνικές ομάδες, διότι είναι τόσο καλά στημένο το σύστημα τους που καταφέρνουν να πείθουν και τους πιο έξυπνους και «διαβασμένους». Βασικό πλεονέκτημα τους αποτελούν οι μηχανισμοί πειθούς που αναπτύσσουν στο πλαίσιο του στρατηγικού σχεδιασμού τους. Για παράδειγμα, άνθρωπος από τη χώρα μας μετέβη σε μεγάλη ευρωπαϊκή πρωτεύουσα όπου, αφού τον οδήγησαν σε απατηλή τράπεζα και του έδειξαν τα 40 εκ. δολάρια μιας υποτιθέμενης κληρονομιάς, στη συνέχεια του απέσπασαν το ποσό των 500.000 ευρώ σε διάστημα ενός μήνα. Για να συγκεντρώσει το ποσό αυτό, χρειάστηκε να πάρουν δεκάδες «εορτοδάνεια» και «διακοποδάνεια» τόσο ο ίδιος όσο και οι συγγενείς του, στους οποίους είχε στείλει φωτογραφίες με τα χρήματα από την τράπεζα.
Συνήθως οι απατεώνες αυτού του βεληνεκούς ενημερώνουν ότι κάποιος (τις περισσότερες φορές πρώην υψηλόβαθμο στέλεχος της νιγηριανής κυβέρνησης) χρειάζεται βοήθει για να μεταφέρει ένα υψηλό χρηματικό ποσό (π.χ. 30 εκ. δολάρια), έναντι υψηλής υποσχόμενης αμοιβής (ποσοστό επί του κεφαλαίου), το οποίο δεν μπορεί να διοχετεύσει εντός της χώρας του και χρειάζεται έναν τραπεζικό λογαριασμό εκτός, το δικό μας! Άλλες φορές, μας λένε ότι είμαστε οι κληρονόμοι μιας αμύθητης κληρονομιάς ενός ατόμου του οποίου το επώνυμο μοιάζει με το δικό μας ή ότι έχουμε κερδίσει τη λοταρία της Microsoft ή της Yahoo, στην οποία είχαν βάλει το e-mail μας εν αγνοία μας και χωρίς προειδοποίηση, και διάφορα άλλα ευφάνταστα σενάρια.
Στη συνέχεια, μόλις κάποιος «τσιμπήσει» και απαντήσει, μπαίνει σε εφαρμογή το δεύτερο και βασικότερο μέρος της πειθούς. Αρχίζουν να επικοινωνούν μαζί οι δικηγόροι του εξοχότατου ή του συμβολαιογράφου ή οποιουδήποτε άλλου -ανάλογα με το σενάριο επικοινωνεί και το κατάλληλο πρόσωπο, μέχρι να μας πείσουν να καταβάλουμε τα πρώτα χρήματα. Από εκεί και πέρα, η υπόθεση μπαίνει στον αυτόματο πιλότο.
Ένα άλλο είδος διαδικτυακής απάτης είναι και το phising, το οποίο προέρχεται από τη μετάλλαξη της τηλεφωνικής απάτης που διέπρατταν παλαιότερα άτομα προσποιούμενα συγγενικά μας πρόσωπα, με σκοπό την υφαρπαγή στοιχείων μας. Ο σκοπός παραμένει ο ίδιος όπως παλιά, να μας πάρουν δηλαδή τα στοιχεία και στη συνέχεια να τα χρησιμοποιήσουν εν αγνοία μας με στόχο το οικονομικό όφελος.
Σήμερα το phising πραγματοποιείται ουνήθως με την αποστολή μαζικών spam mail, τα οποία υποτίθεται ότι αποστέλλονται από κάποια υπαρκτή και νόμιμη εταιρεία (τράπεζα, ηλεκτρονικό κατάστημα, υπηρεσία ηλεκτρονικών πληρωμών κλπ.], σε μια προσπάθεια να παραπλανήσουν τον παραλήπτη καινά του αποσπάσουν απόρρητα στοιχεία, όπως τραπεζικούς κωδικούς, τραπεζικούς λογαριασμούς, αριθμούς πιστωτικών καρτών κ.ά.
Τρίτο είδος διαδικτυακής απάτης που εμφανίζεται καθημερινά όλο και συχνότερα είναι οι απάτες με τη χρήση πιστωτικών καρτών σε online αγορές. Υπολογίζεται ότι οι τράπεζες μετρούν απώλειες εκατομμυρίων ευρώ από ανθρώπους οι οποίοι κατασκευάζουν, παραχαράσσουν και υποκλέπτουν αριθμούς πιστωτικών καρτών των χρηστών του ίντερνετ που πραγματοποιούν αγορές μέσω αυτού. Οι επιτήδειοι χρησιμοποιούν αριθμούς πιστωτικών καρτών τους οποίους έχουν υφαρπάξει, συνήθως μέσω phising ή cracking, από βάσεις δεδομένων που φυλάσσουν διάφορες εμπορικές εταιρείες ή τραπεζικά ιδρύματα (βάσεις δεδομένων τις οποίες κατέχουν νόμιμα προς φύλαξη).