Το παντοθενικό οξύ είναι µία υδατοδιαλυτή βιταµίνη του συµπλέγµατος Β. Αναφέρεται και ως βιταμίνη Β5. Το όνομα παντοθενικό οξύ προέρχεται από τη λέξη “πάντοθεν” λόγω της μεγάλης διάδοσής του στις τροφές.
Η Συνιστώμενη Ημερήσια Δόση (Recommended Daily Allowance, RDA) είναι 6 mg. Το ανώτερο ασφαλές επίπεδο για ημερήσιο συμπλήρωμα είναι 500 mg.
ΤΡΟΦΕΣ ΠΛΟΥΣΙΕΣ ΣΕ ΒΙΤΑΜΙΝΗ Β5
Καλές πηγές παντοθενικού οξέος αποτελούν το κρέας, η μαγιά μπύρας, ο σολομός, τα αυγά, τα προϊόντα ολικής άλεσης, τα όσπρια, τα λαχανικά (μπρόκολο, λάχανο) και τα φρούτα (αβοκάντο). Καλές πηγές είναι αυτές που περιέχουν πάνω από 1 mg.
ΔΟΣΟΛΟΓΙΑ
Το παντοθενικό οξύ και το παντοθενικό ασβέστιο είναι διαθέσιµα σε δισκία και κάψουλες, άλλα κυρίως βρίσκονται σε πολυβιταµινούχα σκευάσµατα και σκευάσµατα µετάλλων. Η δόση δεν έχει καθιερωθεί. Τα συµπληρώµατα µπορεί να περιέχουν 100 mg ηµερησίως.
ΔΡΑΣΗ
Το παντοθενικό οξύ είναι συστατικό του συνένζυµου Α και της ακυλ-µεταφορικής πρωτείνης. Το συνένζυµο Α έχει κεντρικό ρόλο ως συµπαράγοντας των ενζύµων που εµπλέκονται στον µεταβολισµό των λιπιδίων, των υδατανθράκων και των πρωτεινών. Απαιτείται επίσης για την σύνθεση χοληστερίνης, στεροϊιδικών ορµονών, ακετυλοχολίνης και πορφυρινών.
Ως συστατικό της ακυλ-µεταφορικής πρωτείνης το παντοθενικό οξύ συµµετέχει σε πολλές διεργασίες µεταφοράς µορίων, και στον πολυµερισµό οξικών οµάδων προς λιπαρά οξέα µακράς αλύσου.
ΟΦΕΛΗ
- Νοητική Επίδοση: Η βιταμίνη Β5 συμβάλλει στη φυσιολογική λειτουργία της νοητικής επίδοσης, λόγω της συμμετοχής του στη σύνθεση ορισμένων νευροδιαβιβαστών.
- Άγχος: Οι ιδιότητες της βιταμίνης Β5 είναι γνωστές στη μείωση του στρες και άλλων σχετικών διαταραχών, όπως η ανησυχία και η κατάθλιψη, καθώς το παντοθενικό οξύ συμβάλλει στη φυσιολογική ρύθμιση των στεροειδών ορμονών (κορτικοστεροειδή).
- Αρθρίτιδα: Ορισμένες μελέτες αναφέρουν ότι η διατροφική πρόσληψη παντοθενικού οξέος μπορεί να είναι ευεργετική σε άτομα που πάσχουν από ρευματοειδή αρθρίτιδα, καθώς έχουν βρεθεί χαμηλά επίπεδα παντοθενικού οξέος στο αίμα τους. Ωστόσο απαιτούνται επιπλέον μελέτες για να τεκμηριώσουν αυτό το όφελος.
- Ακμή: Σε μια προκαταρκτική μελέτη, η λήψη συμπληρωμάτων με παντοθενικό οξύ σε συνδυασμό με τοπική εφαρμογή κρέμας με πανθενόλη, βελτίωσε τα συμπτώματα της ακμής. Έχουν αναφερθεί επίσης ευεργετικά αποτελέσματα του παντοθενικού οξέος στην επούλωση πληγών, στην καταπολέμηση των μολύνσεων λόγω δημιουργίας αντισωμάτων και σε ορισμένες αλλεργίες.
ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ
Η απορρόφηση του παντοθενικού οξέος πραγµατοποιείται στο λεπτό έντερο.
Το παντοθενικό οξύ βρίσκεται σε όλους τους ιστούς µε την µορφή του συνένζυµου Α αλλά σε µεγαλύτερα ποσοστά στο ήπαρ, τα επινεφρίδια, την καρδιά και τα νεφρά.
Περίπου το 70% αποβάλλεται από τα ούρα και το 30% από τα κόπρανα.
ΒΙΟΔΙΑΘΕΣΙΜΟΤΗΤΑ
Η βιοδιαθεσιµότητα του παντοθενικού οξέος µπορεί να ελαττωθεί από ορισµένα φάρµακα, όπως και από την υψηλή πρόσληψη λίπους. Αντίθετα, µπορεί να αυξηθεί από δίαιτα πλούσια σε πρωτεΐνες.
Το παντοθενικό οξύ καταστρέφεται από τη θερμότητα, το όξινο (π.χ. ξίδι) ή το αλκαλικό περιβάλλον (π.χ. διττανθρακικό νάτριο – σόδα). Επίσης, καταστρέφεται με το μαγείρεμα.
ΕΛΛΕΙΨΗ
Ανεπάρκεια σε βιταμίνη Β5 δεν έχει εντοπιστεί σε ανθρώπους που ακολουθούν µια ισορροπηµένη δίαιτα. Ομάδες που διατρέχουν κίνδυνο ανεπάρκειας σε βιταμίνη Β5 είναι οι αλκοολικοί, οι γυναίκες που ακολουθούν φαρμακευτική αγωγή με αντισυλληπτικά, τα άτομα με ανεπαρκή πρόσληψη τροφής (π.χ. ηλικιωμένοι, μετεγχειρητικά) και τα άτομα με μειωμένη απορρόφηση (λόγω ορισμένων εγγενών ασθενειών).
Η έλλειψη παντοθενικού οξέος δεν προκαλεί κάποια καλά προσδιορισμένη ασθένεια. Άνθρωποι που οικειοθελώς στέρησαν από τον οργανισμό τους το παντοθενικό οξύ βίωσαν συμπτώματα όπως κόπωση, πονοκέφαλο, ζαλάδες, μυική αδυναμία και γαστρεντερικές διαταραχές.
ΧΡΗΣΕΙΣ
Το παντοθενικό οξύ έχει χρησιµοποιηθεί σε πάρα πολλές καταστάσεις, όπως: Ακµή, αλωπεκία, αλλεργίες, άσθµα, γκρίζα µαλλιά, πιτυρίδα, µείωση της χοληστερόλης, βελτίωση της αθλητικής απόδοσης, οστεοαρθρίτιδα, ρευµατοειδής αρθρίτιδα, κατάθλιψη, σκλήρυνση κατά πλάκας, άγχος, έρπης ζωστήρ, γήρανση, νόσος Parkinson. Περιορισµένης έκτασης έρευνες έχουν διεξαχθεί όσον αφορά στην επίδραση του παντοθενικού οξέος στην αρθρίτιδα, τη µείωση της χοληστερόλης και την αθλητική απόδοση, όµως θεωρείται ότι δεν επαρκούν για να τεκµηριωθεί η χρησιµότητα της ουσίας σε αυτές τις παθήσεις.
ΠΡΟΦΥΛΑΞΕΙΣ
Δεν έχουν αναφερθεί προβλήµατα.
ΠΑΡΕΝΕΡΓΕΙΕΣ
Δεν έχουν αναφερθεί σε ανθρώπους.
ΑΛΛΗΛΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ
Υπερβολική πρόσληψη αλκοόλ µπορεί να αυξήσει τις απαιτήσεις σε βιταμίνη Β5. Το ίδιο και τα αντισυλληπτικά χάπια.
