Η βιταµίνη Β6 είναι µια υδατοδιαλυτή βιταµίνη η οποία αποτελεί µέλος του συµπλέγµατος Β. Βοηθά το σώμα να μετατρέπει τις πρωτεΐνες, το λίπος και τους υδατάνθρακες σε ενέργεια. Επίσης βοηθά στην καταπολέμηση των καρδιακών παθήσεων απομακρύνοντας την ομοκυστεΐνη.
Ο όρος βιταµίνη Β6 είναι γενικός και χρησιµοποιείται για να περιγράψει τρεις υδατοδιαλυτές βιταμίνες με παρόμοια βιολογική δράση, της πυριδοξίνης, της πυριδοξάλης και πυριδοξαµίνης. Συνεπώς ο όρος «πυριδοξίνη» δεν είναι συνώνυµος µε το γενικό όρο «βιταµίνη Β6», όπως αναφέρεται μερικές φορές. Και οι τρεις αυτές μορφές βρίσκονται σε ζωικές και φυτικές τροφές και έχουν ισοδύναμη δραστικότητα.
Η Συνιστώμενη Ημερήσια Δόση (Recommended Daily Allowance, RDA) είναι 2 mg. Το ανώτερο ασφαλές επίπεδο για ημερήσιο συμπλήρωμα είναι τα 100 mg.
ΣΕ ΠΟΙΕΣ ΤΡΟΦΕΣ ΒΡΙΣΚΕΤΑΙ Η ΒΙΤΑΜΙΝΗ Β6
| Τρόφιμα | (mg/100g) |
| Φύτρο σταριού | 0,95 |
| Ανανάς, βερίκοκα | 0,70 |
| Σκουμπρί | 0,71 |
| Πλιγούρι βρώμης | 0,58 |
| Μπανάνες | 0,51 |
| Ρέγγα | 0,45 |
| Γαλοπούλα | 0,44 |
| Μαρούλι | 0,40 |
| Κοτόπουλο | 0,29 |
| Ψάρι, λευκό (μέσος όρος) | 0,29 |
| Λαχανάκια Βρυξελλών | 0,28 |
| Βοδινό κρέας, μπριζόλα | 0,27 |
| Πατάτες | 0,25 |
| Ψητά μπιζέλια | 0,12 |
| Ψωμί ολική άλεσης | 0,12 |
| Μπιζέλια, κατεψυγμένα | 0,10 |
| Ψωμί, λευκό | 0,07 |
| Πορτοκάλια | 0,06 |
| Γάλα | 0,06 |
Η βιταμίνη B6 αν και είναι αρκετά ανθεκτική στη θερμότητα μπορεί να καταστραφεί με το μαγείρεμα. Επίσης, καταστρέφεται από την έκθεση σε αλκαλικό περιβάλλον ή υπεριώδη ακτινοβολία.
ΔΟΣΟΛΟΓΙΑ
Προεµµηνορροϊκό σύνδροµο: 10-15 mg την ηµέρα.
Ως συµπλήρωµα διατροφής: 2-5 mg την ηµέρα.
ΔΡΑΣΗ
Η βιταµίνη Β6 µετατρέπεται στα ερυθροκύτταρα σε φωσφορική πυριδοξάλη και σε µικρότερο βαθµό σε φωσφορική πυριδοξαµίνη. Δρα ως συµπαράγοντας ενζύµων που εµπλέκονται σε περισσότερες από 100 αντιδράσεις, οι οποίες επηρεάζουν το µεταβολισµό των πρωτεϊνών, των λιπών και των υδατανθράκων. Επίσης, η φωσφορική πυριδοξάλη παίζει ρόλο στη σύνθεση νευροδιαβιβαστών και στον µεταβολισµό διαφόρων βιταµινών (π.χ. στη µετατροπή της τρυπτοφάνης σε νιασίνη) και στη σύνθεση της αιµοσφαιρίνης και της σφιγγοσίνης.
ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ
Η βιταµίνη Β6 αποθηκεύεται στο ήπαρ, στους µύες και στον εγκέφαλο. Η φωσφορική πυριδοξάλη µεταφέρεται στο πλάσµα (συνδεδεµένη µε αλβουµίνη) και στα ερυθροκύτταρα (σε συνδυασµό µε την αιµοσφαιρίνη).
Κυρίως απεκκρίνεται από τα ούρα, ως επί το πλείστον µε τη µορφή µεταβολιτών, όµως µεγάλα ποσά απεκκρίνονται σχεδόν αµετάβλητα. Επίσης, εµφανίζεται στο µητρικό γάλα.
ΕΛΛΕΙΨΗ
Η ανεπάρκεια της βιταµίνης Β6 δεν προκαλεί κάποιο συγκεκριµένο σύνδροµο, αλλά όπως συµβαίνει και µε την ανεπάρκεια των άλλων βιταµινών του συµπλέγµατος Β, µπορούν να εµφανιστούν συµπτώµατα όπως δερµατίτιδα, χείλωση, γλωσσίτιδα και γωνιώδης στοµατίτιδα.
Η προχωρηµένη ανεπάρκεια µπορεί να προκαλέσει αδυναµία, ευερεθιστότητα, κατάθλιψη, ίλιγγο, περιφερική νευροπάθεια και σπασµούς.
Συµπτώµατα όπως διάρροια, αναιµία και σπασµοί είναι ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της ανεπάρκειας σε βρέφη και παιδιά.
Η χρόνια έλλειψη µπορεί να οδηγήσει σε δευτεροπαθή υπεροξαλουρία (αυξηµένος κίνδυνος για δηµιουργία πέτρας στους νεφρούς) και σε υποχρωµική µικροκυτταρική αναιµία.
ΧΡΗΣΕΙΣ
Ο ρόλος των συµπληρωµάτων βιταµίνης Β6 στις παρακάτω καταστάσεις είναι αµφιλεγόµενος, παρόλο που είναι πιθανό να βοηθούν σε ορισµένες περιπτώσεις.
- Το ιδιοπαθές σύνδροµο καρπιαίου σωλήνα που περιλαµβάνει φλεγµονή του αρθρικού υγρού και συµπίεση του µέσου νεύρου από τον πλάγιο καρπιαίο σύνδεσµο, έχει αποδοθεί στην ανεπάρκεια πυριδοξίνης.
- Έχει αναφερθεί ότι η πυριδοξίνη µπορεί να ωφελήσει το προεµµηνοροϊκό σύνδροµο (PMS).
- Χαµηλά επίπεδα βιταµίνης Β6 έχουν διαπιστωθεί σε ενήλικες µε άσθµα και σε ασθµατικά παιδιά. Αυτό µπορεί να οφείλεται στη χρήση θεοφυλλίνης η οποία µειώνει τα επίπεδα της βιταµίνης Β.
- Τα υψηλά επίπεδα οµοκυστεΐνης στο αίµα έχουν συνδεθεί µε τον κίνδυνο εµφάνισης στεφανιαίας νόσου. Αντίστροφα, χαµηλές προσλήψεις και χαµηλά επίπεδα φυλλικού οξέος και άλλων βιταµινών του συµπλέγµατος Β, συµπεριλαµβανοµένης της Β6, έχουν επίσης συνδεθεί µε τον κίνδυνο εµφάνισης στεφανιαίας νόσου. Ωστόσο, το κατά πόσο η βιταµίνη Β6 παίζει ρόλο ανεξάρτητα από το φυλλικό οξύ είναι άγνωστο.
- Η πυριδοξίνη έχει αναφερθεί ότι είναι αποτελεσµατική στη θεραπεία της ναυτίας στην εγκυµοσύνη, της κατάθλιψης και της υπέρτασης. Επίσης, άτοµα µε αυτισµό έχουν δείξει θετικές αντιδράσεις στη θεραπεία µε βιταµίνες, συµπεριλαµβανοµένης της βιταµίνης Β6.
ΠΡΟΦΥΛΑΞΕΙΣ
Υπερευαισθησία στην πυριδοξίνη. Κατά την εγκυµοσύνη ή το θηλασµό δεν έχουν αναφερθεί προβλήµατα σε φυσιολογικές προσλήψεις. Ωστόσο, υψηλές δόσεις πυριδοξίνης στα νεογνά µπορεί να έχουν ως αποτέλεσµα την ανάπτυξη εξάρτησης σαυτήν.
ΠΑΡΕΝΕΡΓΕΙΕΣ
Οι παρενέργειες περιλαµβάνουν: περιφερική νευροπάθεια, ασταθές βάδισµα, µούδιασµα και κνησµός στα χέρια και στα πόδια, απώλεια των αντανακλαστικών των άκρων, µείωση ή απώλεια των αντανακλαστικών των τενόντων, φωτοευαισθησία κατά την έκθεση στον ήλιο, ζάλη, ναυτία, ευαισθησία µαστών, επιδείνωση της ακµής.
Τα ανεπιθύµητα αποτελέσµατα συνήθως εµφανίζονται µετά την πρόσληψη µεγάλων δόσεων.
Δόσεις των 100-150 mg/ ηµέρα για 5-10 χρόνια δεν έχουν συνδεθεί µε τοξικότητα. Όµως, δόσεις κατά µέσο όρο 117 mg/ ηµέρα έχουν συνδεθεί µε νευρολογικά συµπτώµατα (π.χ. µούδιασµα, κνησµός, πόνος στα οστά) στο 60% των γυναικών που παίρνουν συµπληρώµατα για τρία χρόνια, αν και αυτή η µελέτη έχει ιδιαιτέρως κατακριθεί. Τα συµπτώµατα αυτά υποχώρησαν έξι µήνες µετά τη διακοπή της πρόσληψης του συµπληρώµατος.
Σε µια άλλη έρευνα αναφέρεται ότι γυναίκες που προσλάµβαναν 500 έως 5000 mg/ ηµέρα για το προεµµηνορροϊκό σύνδροµο ανέπτυξαν περιφερική νευροπάθεια σε διάστηµα ενός έως τριών ετών.
ΑΛΛΗΛΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ
Ορισμένα συνταγογραφούμενα φάρμακα παρεμβαίνουν στην απορρόφηση της βιταμίνης Β6 από τον οργανισμό. Αυτά περιλαμβάνουν διουρητικά, κορτιζόνη, φάρμακα για την υψηλή αρτηριακή πίεση, τη φυματίωση και την αρθρίτιδα.
Αλκοόλ: Αυξάνει την παραµονή της πυριδοξίνης στον οργανισµό.
Κυκλοσερίνη: Μπορεί να προκαλέσει αναιµία ή περιφερική νευρίτιδα, δρώντας ως ανταγωνιστής της πυριδοξίνης.
Υδραλαζίνη: Μπορεί να προκαλέσει αναιµία ή περιφερική νευρίτιδα, δρώντας ως ανταγωνιστής της πυριδοξίνης.
Ισονιαζίδη: Μπορεί να προκαλέσει αναιµία ή περιφερική νευρίτιδα, δρώντας ως ανταγωνιστής της πυριδοξίνης.
Λεβοντόπα: Η δράση της λεβοντόπα αντιστρέφεται από την πυριδοξίνη (ακόµη και µε χαµηλές δόσεις της τάξης των 5 mg/ ηµέρα) τα συµπληρώµατα βιταµίνης Β6 πρέπει να αποφεύγονται η αλληλεπίδραση δεν εµφανίζεται µε την co-beneldopa ή την co-careldopa.
Οιστρογόνα (συµπεριλαµβανοµένων των αντισυλληπτικών που λαµβάνονται από το στόµα): µπορεί να αυξήσουν τις ανάγκες σε βιταµίνη Β6.
Πενικιλλαµίνη: Μπορεί να προκαλέσει αναιµία ή περιφερική νευρίτιδα, δρώντας ως ανταγωνιστής της πυριδοξίνης.
Θεοφυλλίνη: Η θεοφυλλίνη είναι ένα φάρμακο που χρησιμοποιείται για τη θεραπεία του άσθματος και εμποδίζει το σώμα να επεξεργαστεί σωστά τη βιταμίνη Β6. Έτσι αυξάνει τις ανάγκες σε βιταµίνη Β6. Επαρκείς ποσότητες όλων των βιταµινών του συµπλέγµατος Β είναι απαραίτητες για την καλή λειτουργία του οργανισµού. Η έλλειψη ή η αυξηµένη πρόσληψη κάποιας βιταµίνης του συµπλέγµατος Β µπορεί να οδηγήσει σε διαταραχές του µεταβολισµού κάποιας άλλης.
Βιταµίνη C: Η ανεπάρκεια σε βιταµίνη Β6 µπορεί να έχει ως αποτέλεσµα την ανεπάρκεια της βιταµίνης C.
