Έχουν αναπτυχθεί πολυάριθμα εκπαιδευτικά προγράμματα για την ενημέρωση του κοινού σχετικά με τους κινδύνους που κρύβει η ηλιακή έκθεση. Παρά ταύτα, το ηλιακό έγκαυμα και εξακολουθεί να καταγράφεται, ειδικά στα λευκά άτομα ηλικίας κάτω των 30 ετών.
Τα προγράμματα προστασίας από τον ήλιο έχουν τέσσερα μηνύματα:
- αποφύγετε τον μεσημεριανό ήλιο
- αναζητείστε σκιά
- φορέστε προστατευτικό ρουχισμό και
- εφαρμόστε αντηλιακό.
Η περίοδος της υψηλότερης εντάσεως της UVB, μεταξύ 10 πμ και 4 μμ, είναι υπεύθυνη για τη συντριπτική πλειοψηφία της δυνητικά επικίνδυνης έκθεσης στη UV – για την υπεριώδη ακτινοβολία και το ηλιακό έγκαυμα δείτε εδώ. Αυτός είναι ο χρόνος, κατά τον οποίον η γωνία του ήλιου είναι μικρότερη από 45° ή η σκιά ενός ατόμου είναι μικρότερη από το ύψος του.
Σε εύκρατα γεωγραφικά πλάτη είναι σχεδόν αδύνατον να υποστεί κάποιος έγκαυμα αν αποφευχθούν αυτές οι ώρες ηλιακής έκθεσης. Τα δέντρα και η τεχνητή σκιά παρέχουν ουσιαστική προστασία από τη UVB ακτινοβολία.
Το φύλλωμα των δέντρων εξασφαλίζει αντηλιακή προστασία ισοδύναμη με αυτή που παρέχει ένας δείκτης προστασίας (SPF) ίσος με 4 έως 50, ανάλογα με την πυκνότητα της πρασινάδας.
Ο ρουχισμός βαθμολογείται ανάλογα με την ικανότητα του να αποκλείει την UVB ακτινοβολία. Γενικά, οι πυκνότερες υφάνσεις, τα παλιά, πλυμένα ενδύματα, καθώς επίσης και τα άνετα φαρδιά ενδύματα προστατεύουν αποτελεσματικότερα από την UVB.
Το πλύσιμο και σιδέρωμα ενός υφάσματος με υλικό που περιέχει Tinosorb (SunGuara) ενισχύει σημαντικά τον βαθμό προστασίας του υφάσματος. Συνιστάται η χρήση πλατύγυρων καπέλων.
Η δραστικότητα ενός αντηλιακού να αποκλείει την UVB ακτινοβολία (πρόκληση εγκαύματος) εκφράζεται με τον SPF. Πρόκειται για το λόγο του αριθμού MED, δηλαδή της ελάχιστης ακτινοβολίας που απαιτείται για να προκαλέσει ερύθημα μέσω μιας λεπτής επικάλυψης αντηλιακού (2 mg/ cm2), προς εκείνη την ακτινοβολία που χρειάζεται σε μη προστατευμένο δέρμα.
Η πλειονότητα των ατόμων εφαρμόζει μια πολύ λεπτή στρώση αντηλιακού, έτσι ώστε ο πραγματικός “εφαρμοζόμενος SPF” να είναι περίπου ο μισός από τον αναγραφόμενο στη συσκευασία.
Χημικά και φυσικά αντηλιακά
Στους αντηλιακούς παράγοντες περιλαμβάνονται οι χημικοί που απορροφούν τη UV (χημικά αντηλιακά) και οι παράγοντες που αντανακλούν ή αποκλείουν την UV (φυσικά αντηλιακά).
Τα διαθέσιμα αντηλιακά, ειδικά εκείνα με υψηλούς δείκτες SPF (>30) συνήθως περιέχουν τόσο χημικά (όπως είναι για παράδειγμα ρ-αμινοβενζοϊκό οξύ, εστέρες ΡΑΒΑ, κινναμωμικά, τα σαλικυλικά, ανθρανιλικά, βενζοφαινόνες, βενζυλιδινικές καμφορές, διβενζοϋλμεθάνες, Tinosorb S/M) όσο και φυσικούς παράγοντες (οξείδιο του ψευδαργύρου ή διοξείδιο του τιτανίου).
Διατίθενται σε πολυάριθμες μορφές, στις οποίες περιλαμβάνονται τα εκνεφώματα, οι γέλες, τα γαλακτώματα κρέμες και οι ράβδοι κεριού.
Τα αντηλιακά μπορεί να είναι ανθεκτικά στο νερό (διατηρώντας τον SPF τους μετά από 40λεπτη παραμονή μέσα στο νερό) ή αδιάβροχα (διατηρώντας τον SPF τους μετά από 80λεπτη παραμονή μέσα στο νερό).
Για τους λευκούς τύπους δέρματος, συνιστάται η καθημερινή εφαρμογή ενός αντηλιακού με δείκτη 15 που περιέχεται σε ενυδατικό προσώπου ή προϊόν το οποίο χρησιμοποιείται για μετά το ξύρισμα. Κατά την έκθεση σε εξωτερικούς χώρους συνιστάται ένα αντηλιακό με SPF 15 ή υψηλότερο για κανονική χρήση.
Άτομα με σοβαρή φωτοευαισθησία και κατά τη διάρκεια περιόδων έντονης ηλιακής έκθεσης, είναι δυνατόν να χρειαστούν ισχυρότερα αντηλιακά με SPF 30+ με ανόργανους παράγοντες που αποκλείουν την ακτινοβολία.
Συνιστάται η εφαρμογή ενός αντηλιακού 20 λεπτά πριν και 30 λεπτά μετά την έναρξη της ηλιακής έκθεσης. Η προσέγγιση αυτής της διπλής εφαρμογής θα μειώσει την ποσότητα της έκθεσης του δέρματος κατά δύο έως τρεις φορές συγκρινόμενη με τη μονή εφαρμογή. Τα αντηλιακά θα πρέπει να εφαρμόζονται ξανά μετά από την κολύμβηση ή την έντονη δραστηριότητα ή το σκούπισμα με πετσέτα.
Η αποτυχία του αντηλιακού παρατηρείται κυρίως σε άντρες, εξαιτίας της μη καλής επάλειψης του σε ολόκληρη την εκτεθειμένη στον ήλιο περιοχή του δέρματος ή της μη επανεφαρμογής του μετά από την κολύμβηση.
Τα αντηλιακά είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν σε βρέφη (κάτω των 6 μηνών) σε περιορισμένες περιοχές.
Μερικές φορές συνιστάται η χρήση συμπληρωμάτων βιταμίνης D όταν εφαρμόζονται περισσότερο αυστηρές πρακτικές προστασίας από τον ήλιο.
Τόσο η φωτογήρανοη, όσο και η δερματική ανοσοκαταοτολή επάγονται από την UVA, καθώς και από τη UVB. Ως εκ τούτου, έχουν αναπτυχθεί αντηλιακά με βελτιωμένη κάλυψη έναντι και της UVA. Σημειώνεται ότι τα ηλιακά εγκαύματα οφείλονται ουσιαστικά στην UVB ακτινοβολία.
Η προστασία από τη UVA δεν είναι ακριβώς παράλληλη με τον SPF που αναγράφεται. Αν ο στόχος είναι η προστασία από τη UVA, συνιστάται ένας συνδυασμός αντηλιακού με ανόργανους παράγοντες και οργανικών αντηλιακών κατά της UVA.
