Γράφει η Αναστασία Μοσχοβάκη, Ιατρός Ειδική Παθολόγος
Ανορεξία είναι το παθολογικό σύμπτωμα που χαρακτηρίζεται από ελάττωση της όρεξης. Η όρεξη είναι το αίσθημα επιθυμίας για φαγητό, το οποίο ρυθμίζεται από τον υποθάλαμο του εγκεφάλου, σε συνδυασμό με ανώτερα εγκεφαλικά φλοιώδη κέντρα.
Η ανορεξία μπορεί να οφείλεται σε κάποια ασθένεια ή σε φάρμακα ή μπορεί να είναι νευρογενής – η νευρική ανορεξία πιο συχνά εμφανίζεται στους εφήβους και ιδιαίτερα στις νεαρές γυναίκες.
ΤΑ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ
Η μείωση της όρεξης μπορεί να συνοδεύει ή όχι άλλα συμπτώματα, και να αφορά όλα ή ορισμένα φαγητά. Οι πάσχοντες παρουσιάζουν ελάττωση του μεγέθους, του αριθμού ή της σύστασης των γευμάτων που καταναλώνουν στην καθημερινότητα.
Όταν το σύμπτωμα παρατείνεται, μπορεί να οδηγήσει σε σημαντική απώλεια βάρους και διαταραχές από ελλείψεις σημαντικών βιταμινών και ιχνοστοιχείων. Μπορεί να εμφανιστούν απώλεια βάρους, μυϊκή ατροφία, σύνδρομο χρόνιας κόπωσης, συμπτώματα αβιταμινώσεων (π.χ. ξηροδερμία και θολερότητα επιπεφυκότων από έλλειψη βιταμίνης Α, παραισθησίες, αναιμία και δερματίτιδες από έλλειψη βιταμινών Β), δερματικές αλλοιώσεις, οφθαλμολογικά προβλήματα, διαταραχές εμμήνων κύκλων στις γυναίκες.
Η παροδική ανορεξία είναι συνήθης σε μία πληθώρα οξέων νοσημάτων (π.χ. ιώσεις, γαστρεντερίτιδες, αγχώδη σύνδρομα) και δεν έχει επιβλαβή αποτελέσματα για τον οργανισμό. Κάθε ασθένεια μπορεί να μειώσει την όρεξη. Αν είναι παροδική, η όρεξη θα επιστρέψει όταν η κατάσταση θεραπευτεί.
ΑΙΤΙΕΣ ΤΗΣ ΑΝΟΡΕΞΙΑΣ
H χρήση ορισμένων φαρμάκων όπως, φάρμακα χημειοθεραπείας, αντιβιοτικά και η χρήση των ναρκωτικών ουσιών (π.χ. κοκαΐνης, η ηρωίνης) μπορεί επίσης να προκαλέσει ανορεξία.
Παρατεινόμενα ψυχιατρικά σύνδρομα, η νευρική ανορεξία, τα χρόνια φλεγμονώδη νοσήματα, τα χρόνια λοιμώδη, οι ορμονικές διαταραχές, τα καρκινώματα, τα ηπατικά νεφρικά καρδιακά γαστρεντερικά μεταβολικά νοσήματα και τα φάρμακα είναι ανάμεσα στα αίτια που ευθύνονται για την εγκατάσταση χρονίζουσας ανορεξίας.
Σπανίως αλλοιώσεις των εγκεφαλικών κέντρων της όρεξης από υποκείμενα νοσήματα ευθύνονται για την ανορεξία. Ο εκφυλισμός των κέντρων που ρυθμίζουν την όρεξη αποτελεί βασική αιτία ανορεξίας μεταξύ των υπερηλίκων.
ΝΕΥΡΟΓΕΝΗΣ ΑΝΟΡΕΞΙΑ
Η νευρογενής ανορεξία (λέγεται και νευρική ανορεξία) είναι ένα σύνδρομο άγνωστης αιτιολογίας, όπου υπάρχει ανορεξία και άρνηση λήψης τροφής, λόγω διαταραχής της αντίληψης της εικόνας του σώματος και φόβου παχυσαρκίας.
Παρά ταύτα, η ανορεξία διακόπτεται σε αρκετά άτομα από βουλιμικά επεισόδια με πολυφαγία, για να επανέλθει με δριμύτητα στη συνέχεια. Πολλές φορές τα ανορεκτικά άτομα χρησιμοποιούν καθαρτικά και προκαλούν τα ίδια εμετό στον εαυτό τους, ενώ θέτουν αυστηρά όρια για το ιδανικό βάρος τους.
Αποτελεί την πιο συχνή αιτία χρονίζουσας ανορεξίας σε εφήβους και ιδιαίτερα στις γυναίκες. Είναι συχνό το φαινόμενο, η νευρική ανορεξία, να εμφανίζεται ως συνέχεια μια δίαιτας απώλειας βάρους. Προοδευτικά, καθώς ο ασθενής σταδιακά αφιερώνεται στην δίαιτα, διαστρεβλώνεται το αίσθημα της τάσης για φαγητό.
Συμπτώματα. Ψυχαναγκαστικές δραστηριότητες και ακραίες συμπεριφορές, όπως υπερβολική άσκηση, απομάκρυνση από κοινωνικές επαφές, υπερβολική ενασχόληση με τη μελέτη, εκδηλώνονται. H ασθένεια παρουσιάζει σημαντικές παθολογικές επιπτώσεις στο σύνολο του οργανισμού. Οι ασθενείς παρουσιάζουν απώλεια βάρους και σημαντικές ελλείψεις βιταμινών και ιχνοστοιχείων. Υπάρχει ελαττωμένη λειτουργία όλων των οργάνων, λόγω μειωμένης ενέργειας. Συχνά συμπτώματα είναι δυσανεξία στο ψύχος, μείωση της κινητικότητας του γαστρεντερικού σωλήνα με δυσκοιλιότητα και αναστολή της εμμήνου ρήσεως (περιόδου).
Τριχόπτωση και ανάπτυξη εστιών τριχοφυΐας με χνούδι σε περιοχές, όπου δεν προϋπήρχαν, διόγκωση σιελογόνων αδένων, που δίνουν την εντύπωση δυσανάλογα μεγάλου σε σχέση με το σώμα προσωπείου, οστικά άλγη, οίδημα, κυάνωση δακτύλων μπορεί να εμφανιστούν.
Σε σοβαρές περιπτώσεις εμφανίζονται βραδυκαρδία, υπόταση, υποθερμία, ολιγουρία, ηπατική δυσλειτουργία, πρήξιμο, πτώση ανοσοποιητικού με συχνές λοιμώξεις. Εργαστηριακά ευρήματα, τα οποία μπορεί να εμφανίζονται από κοινού ή μεμονωμένα, είναι η αναιμία, η πτώση λευκών αιμοσφαιρίων, οι διαταραχές ηλεκτρολυτών, η αύξηση της ουρίας, η αύξηση της κρεατινίνης, το χαμηλό σάκχαρο ορού, η πτώση ορμονών του φύλου, η πτώση των θυρεοειδικών ορμονών, η αύξηση της κορτιζόλης, η αύξηση των τρανσαμινασών, η οστεοπενία. Ο καρδιακός όγκος παλμού μειώνεται και ενίοτε αναπτύσσεται καρδιακή ανεπάρκεια. Ορισμένα άτομα εμφανίζουν αρρυθμίες.
Αντιμετώπιση. Η κατάσταση χρήζει άμεσης ιατρικής παθολογικής αντιμετώπισης, με δεδομένο ότι εάν δεν αντιμετωπιστεί, ο πάσχων μπορεί να καταλήξει. Σύμφωνα με μελέτες πάνω από το 5% των πασχόντων οδηγούνται στον θάνατο. Πολλά από τα άτομα αυτά θα μπορούσαν να έχουν σωθεί, εάν η ιατρική παρέμβαση ήταν άμεση στα πρώτα στάδια της νόσου. Είναι σημαντικό η άμεση παθολογική εξέταση να μην αναβάλλεται στα άτομα που επιμένουν σε δίαιτες, παρά το γεγονός ότι έχουν ήδη χάσει αρκετό βάρος και ο δείκτης μάζας σώματος είναι κάτω του 20.
Σοβαρές επιπλοκές ενδέχεται επίσης να συμβούν, όταν η επανασίτιση δεν γίνεται σωστά. Παθολογικές επιπλοκές κατά την επανασίτιση είναι η γαστρική διάταση, το παθολογικό σύνδρομο επανασίτισης (εκδηλώνεται με συνδυασμό χαμηλού φωσφόρου-χαμηλού μαγνησίου-καρδιαγγειακή αστάθεια), η κατακράτηση υγρών και το οίδημα, η αύξηση των ηπατικών ενζύμων.
Η ασφαλής επανασίτιση πρέπει να είναι σταδιακή και ελεγχόμενη. Κατά την ελεγχόμενη επανασίτιση χορηγούνται ειδικά φάρμακα και συμπληρώματα τόνωσης των οργανικών συστημάτων. Η ταυτόχρονη ψυχοθεραπευτική παρέμβαση είναι απαραίτητη.
Άμεση νοσηλεία και επανασίτιση σε νοσοκομειακό περιβάλλον απαιτείται, όταν ισχύει ένα από τα παρακάτω:
- Όταν υπάρχει ταχεία επιδείνωση της κατάστασης.
- Όταν υπάρχει αυτοκτονική διάθεση.
- Όταν δεν υπάρχει άτομο, που να μεριμνά συνεχώς, ώστε ο πάσχων να τηρεί την ενδεικνυόμενη θεραπεία και να κάνει ορισμένους επιβαλλόμενους εργαστηριακούς ελέγχους.
- Όταν το σωματικό βάρος είναι κάτω του 75% του αναμενόμενου για την ηλικία και τα σωματομετρικά στοιχεία του πάσχοντα.
- Όταν υπάρχουν σοβαρές εργαστηριακές αλλοιώσεις ή σοβαρή βραδυκαρδία.
Δρ. Αναστασία Μοσχοβάκη
Ιατρός Ειδική Παθολόγος
Φραγκοπούλου 10, Κηφισιά
24ωρη γραμματεία νοσοκομειακά περιστατικά: 210-6252770
E mail: amoschovaki@yahoo.gr
https://www.youtube.com/channel/UCraKRIyTq0qW8eMtKnmr3hw
