Γράφει η Αναστασία Μοσχοβάκη, Ιατρός Ειδική Παθολόγος
Οι αμυγδαλές είναι δύο μορφώματα, πλούσια σε λεμφικό ιστό που βρίσκονται στη βάση της γλώσσας. Ο ρόλος τους είναι ιδιαίτερα σημαντικός για τη σωστή λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος και για την ομαλή απομάκρυνση τοξινών από τον οργανισμό. Η θεραπεία της πάθησης εξαρτάται από την αιτία και τη σοβαρότητά της. Τα αντιβιοτικά είναι μια επιλογή ενώ η αμυγδαλεκτομή πρέπει να αποφασίζεται λαμβάνοντας υπόψη τις παρενέργειες που μπορεί να έχει για τον οργανισμό.
Η πυώδης αμυγδαλίτιδα είναι μία ιδιαίτερα συνήθης πάθηση που αντιμετωπίζει ο κλινικός παθολόγος. Δεν είναι μια απλή αμυγδαλίτιδα αλλά σοβαρή λοιμώδης φλεγμονή των αμυγδαλών, η οποία χαρακτηρίζεται από την εμφάνιση πύου στην επιφάνειά τους. Το πύον που σχηματίζεται έχει αιτία την έντονη απάντηση του ανοσοποιητικού συστήματος του οργανισμού που οδηγεί σε φλεγμονή και καταστροφή ιστών και κυττάρων άμυνας.
Η εισβολή γίνεται με συμπτώματα όπως: πονόλαιμοw, πυρετόw, πρήξιμο αδένων ή κακουχία. Όταν η κατάσταση είναι οξεία, πρόκειται για οξεία αμυγδαλίτιδα, όταν η κατάσταση οδηγηθεί σε χρονιότητα λόγω επανειλημμένης ή ατελούς θεραπείας, πρόκειται για χρόνια αμυγδαλίτιδα.
ΑΙΤΙΕΣ
Συνήθη αίτια. Παρά το γεγονός ότι αρκετές περιπτώσεις οφείλονται σε κοινές ιώσεις, μεγάλο μέρος των περιπτώσεων πυώδους αμυγδαλίτιδας οφείλεται στον β αιμολυτικό στρεπτόκοκκο, ένα επικίνδυνο μικρόβιο, το οποίο εάν δεν αντιμετωπιστεί με κατάλληλη αντιβίωση μπορεί να προκαλέσει σοβαρές επιπλοκές όπως καρδιακή νόσο, ρευματικό πυρετό, αποστήματα, σηψαιμία, νεφρική σπειραματονεφρίτιδα.
Ο ρευματικός πυρετός, η πιο σοβαρή επιπλοκή του στρεπτόκοκκου σε νεαρές ηλικίες, αναπτύσσεται κύρια σε άτομα 5 με 45 ετών, οφείλεται σε μία ανοσολογική διαδικασία που προκαλεί ο στρεπτόκοκκος μία με πέντε εβδομάδες μετά την λοίμωξη και χαρακτηρίζεται από καρδιακή βλάβη, ερύθημα και υποδόρια οζίδια, νευρολογικές εκδηλώσεις με ακούσιες χοριοαθετωσικές κινήσεις, πολυαρθρίτιδα.
Τα παραπάνω ευρήματα εμφανίζονται μεμονωμένα ή συνυπάρχουν. Οι επιπλοκές της στρεπτοκοκκικής αμυγδαλίτιδας είναι συχνότερες σε περιόδους οικονομικών κρίσεων και σε κατοίκους χαμηλότερων κοινωνικοοικονομικών τάξεων στις βιομηχανοποιημένες χώρες ενώ στις αναπτυσσόμενες χώρες αποτελούν κύριες αιτίες επίκτητης καρδιοπάθειας στα παιδιά και τους νέους ενήλικες.
Οι πλημμελείς κανόνες ατομικής και κοινωνικής υγιεινής, η ελαττωμένη πρόσβαση σε ιατρικές υπηρεσίες και η μη εφαρμογή σωστής αντιβιοτικής αγωγής στις κοινές αμυγδαλίτιδες, όταν απαιτείται, είναι οι κύριες αιτίες που η επίπτωση των επιπλοκών του στρεπτόκοκκου αυξάνουν σε περιόδους οικονομικών κρίσεων.
Σπανιότερα αίτια. Σπανιότερες αιτίες πυώδους αμυγδαλίτιδας είναι ο ιός της ιλαράς, η λοιμώδης μονοπυρήνωση, o CMV, σεξουαλικώς μεταδιδόμενα όπως η NEISSERIA GONORRHEA o HIV, το κορυνοβακτηρίδιο της διφθερίτιδας κλπ. Η λοιμώδης μονοπυρήνωση είναι το πιο σςυχνό αίτιο στην κατηγορία και χαρακτηρίζεται από διόγκωση λεμφαδένων, πονόλαιμο, κακουχία, πυρετό, εργαστηριακή εικόνα διέγερσης των λεμφοκυττάρων στο περιφερικό αίμα. Πονοκέφαλος, ναυτία, κοιλιακό άλγος, εξάνθημα, ηπατική ή σπληνική διόγκωση κατά την ιατρική εξέταση, είναι σπανιότερες εκδηλώσεις της νόσου.
Σπάνιες επιπλοκές της λοιμώδους μονοπυρήνωσης κατά την διαδρομή της είναι η πτώση του ανοσοποιητικού και η προσβολή από μικρόβια, η ηπατίτιδα, οι νευρολογικές επιπλοκές (π.χ. εγκεφαλίτιδα, μηνιγγίτιδα, GUILLLAIN BARRE), η πνευμονία, η μυοκαρδίτιδα, η περικαρδίτιδα, η νεφρική προσβολή, η ρήξη σπλήνα, η απόφραξη των αναπνευστικών οδών, η επικίνδυνη πτώση των αιμοπεταλίων στο περιφερικό αίμα, η αναιμία. Η λοιμώδης μονοπυρήνωση συνήθως προκαλείται από τον ιό Epstein Barr.
Σπανιότερα λοιμώδη αίτια είναι ο κυτταρομεγαλοιός, το τοξόπλασμα, άλλοι ερπητοιοί, ο ιός του aids, o ιός της ερυθράς και οι ιοί της ηπατίτιδας. Πάνω από το 80% των περιπτώσεων της λοιμώδους μονοπυρήνωσης προκαλούνται από τον ιό Epstein Barr, ο οποίος ανήκει στην κατηγορία των ερπητοιών. Η προσβολή αφορά κυρίως νεαρούς ενηλίκους και μεταδίδεται βασικά με στοματικές εκκρίσεις (π.χ. φιλί). Η μετάδοση μέσω λιγότερο στενής επαφής, είναι δυνατή, αλλά σπανιότερη. Η μετάγγιση αίματος και η μεταμόσχευση μυελού των οστών είναι επίσης τρόποι μετάδοσης του ιού.
Η λοιμώδης μονοπυρήνωση είναι στη συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων, ένα αθώο σύνδρομο. Σπάνια μπορεί να προκληθεί θάνατος από σοβαρές επιπλοκές που προαναφέρθηκαν (ηπατίτιδα, νευρολογικές επιπλοκές, πτώση του ανοσοποιητικού και η προσβολή από μικρόβια, ηπατίτιδα, πνευμονία, μυοκαρδίτιδα, περικαρδίτιδα κ.λπ.).
ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΚΑΙ ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΑΦΑΙΡΕΣΗ ΤΩΝ ΑΜΥΓΔΑΛΩΝ
Η διαφορική διάγνωση και η σωστή θεραπεία από τον έμπειρο παθολόγο κατά την ιατρική εξέταση είναι καθοριστικής σημασίας στην πυώδη αμυγδαλίτιδα, με δεδομένο ότι η άμεση χορήγηση ειδικής αγωγής από το στόμα κατά του στρεπτόκοκκου είναι επιβαλλόμενη στην στρεπτοκοκκική αμυγδαλίτιδα, ενώ αντενδείκνυται στην ιογενή αμυγδαλιτιδα.
Οι αμυγδαλίτιδες που προκαλούνται από σπανιότερες αιτίες πρέπει να θεραπευτούν σωστά ανάλογα με το είδος του λοιμώδους αιτίου που τις προκαλεί. Σήμερα σε αμφίβολες περιπτώσεις κατά την κλινική αξιολόγηση, υπάρχουν ειδικές δοκιμασίες (δοκιμασία αντιγόνου, strep test, ASTO, ειδική καλλιέργεια, εξετάσεις αίματος).
Η διακοπή του καπνίσματος, η χορήγηση απλών αντισηπτικών του στόματος με γαργάρες, η καλή ενυδάτωση, η καλή διατροφή που στα υγιή άτομα περιλαμβάνει φρούτα, όσπρια, λαχανικά, γαλακτοκομικά προϊόντα χαμηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά, ο επαρκής ύπνος, η αποφυγή ψυχολογικών επιβαρύνσεων, είναι σημαντικά συμπληρωματικά μέτρα στην αμυγδαλίτιδα.
Στην περίπτωση πασχόντων από χρόνια νοσήματα, απαιτείται εφαρμογή ειδικών ενδεικνυόμενων διατροφικών προγραμμάτων και προγραμμάτων καθημερινότητας ανάλογα με το είδος της χρόνιας πάθησης. Η σωστή θεραπεία με αντιβιοτικά προλαμβάνει σοβαρές επιπλοκές.
Χειρουργική αντιμετώπιση. Στο κοινό υπάρχει μία ευρέως διαδεδομένη αντίληψη ότι η πυώδης αμυγδαλίτιδα πρέπει να τυγχάνει χειρουργικής αντιμετώπισης, ιδιαίτερα όταν υποτροπιάζει. Ωστόσο οι αμυγδαλές έχουν καθοριστικό ρόλο στην σωστή άμυνα του οργανισμού και στην επαρκή απομάκρυνση των τοξινών από το σώμα.
Υπάρχουν έρευνες που συνδέουν την αμυγδαλεκτομή με αυξημένη πιθανότητα προσβολής από καρκινώματα και νοσήματα αίματος. Εξάλλου η μετεγχειρητική αιμορραγία, ο λαρυγγόσπασμος, η δύσπνοια, η μοιραία κατάληξη είναι υπαρκτές επιπλοκές που συμβαίνουν σήμερα ακόμα και στα καλύτερα κέντρα. Έτσι η αμυγδαλεκτομή δεν πρέπει να επιτελείται «ελαφρά τη καρδία» σε χρόνια υποτροπιάζουσα αμυγδαλίτιδα.
Η σωστή ενδοφλέβια νοσοκομειακή αγωγή σε συνδυασμό με αντιμετώπιση συμπαρομαρτούντων παραγόντων που παρεμποδίζουν την ολοκληρωμένη εκρίζωση (π.χ. δυσανεξία στην γλυκόζη), είναι σημαντικά θεραπευτικά μέτρα για την αποφυγή του χειρουργείου σε χρόνια επίμονη πυώδη αμυγδαλίτιδα.
Δρ. Αναστασία Μοσχοβάκη Ιατρός Ειδική Παθολόγος
Φραγκοπούλου 10, Κηφισιά
24ωρη γραμματεία νοσοκομειακά περιστατικά: 210-6252770
E mail: amoschovaki@yahoo.gr
https://www.youtube.com/channel/UCraKRIyTq0qW8eMtKnmr3hw
https://www.youtube.com/channel/UC1ZaRAktAaoCEFITCcjhDZQ
