Το ναρκωτικό αυτό παρασκευάστηκε πρώτη φορά στη Γαλλία το 1960. To GHB είναι η γάμμα υδροξυβουτυράτη ή sodium oxybate – ένα αναισθητικό, το οποίο έχει κυρίως κατασταλτική/ καταπραϋντική επίδραση παρά παυσίπονη.
To GHB υπάρχει επίσης και μέσα στο σώμα μας σε μικρές ποσότητες, καθώς και σε μερικά ώριμα φρούτα, όπως η γουάβα.
Άλλες ονομασίες είναι: Υγρό Έκσταση, G, Georgia homeboy, somatomax, Έκσταση των φτωχών.
ΙΑΤΡΙΚΗ ΧΡΗΣΗ
Στις ΗΠΑ, η ουσία αυτή δεν έχει αναγνωρισμένη ιατρική χρήση, όμως στην Ευρώπη συνεχίζει να χρησιμοποιείται στην αναισθησία και για τη θεραπεία της αϋπνίας και του άγχους, καθώς και (π.χ. στη Γαλλία) σε διάφορα στάδια του τοκετού, ειδικά για την προστασία του μωρού από κυτταρική βλάβη, που προκαλείται από την έλλειψη οξυγόνου (υποξία).
Το πώς ενεργεί το GHB είναι ακόμα άγνωστο. Στις ΗΠΑ οι ερευνητές ζήτησαν να κατηγοριοποιηθεί το GHB ως Νέο Φάρμακο υπό Έρευνα, ώστε να χρησιμοποιήσουν το GHB για μια μεγάλη γκάμα παθήσεων, από τη μείωση της χοληστερόλης ως την ανακούφιση των συμπτωμάτων που προκαλούνται από το αλκοόλ και το σύνδρομο στέρησης των οπιούχων.
ΙΣΤΟΡΙΑ
Παρόλο που η χρησιμότητα του ως αναισθητικού αποδείχθηκε περιορισμένη, το ότι προκαλεί βαθύ ύπνο το έκανε μια ελκυστική εμπορική πρόταση για τη θεραπεία της αϋπνίας, και έτσι πουλιόταν νόμιμα στην Ευρώπη χωρίς ιατρική συνταγή.
Ο τύπος του ύπνου που προκαλεί η γάμμα υδροξυβουτυράτη συντελεί στη μυϊκή ανάπτυξη, και έτσι το GHB διαδόθηκε σε καταστήματα ειδών υγιεινής διατροφής και σε γυμναστήρια για μπόντιμπίλντερ. Σε χαμηλότερες δόσεις από εκείνες που φέρνουν αναισθησία, το φάρμακο προκαλεί μια κατάσταση ευφορίας, γεγονός που προσέλκυσε και το ενδιαφέρον των χορευτών στα ρέιβ πάρτι – έτσι έγινε και ναρκωτικό των κλαμπ. Ωστόσο, ορισμένες ανησυχίες για υπερβολική δόση και μοιραία περιστατικά οδήγησαν σε απαγόρευση το 1990.
Στη Μεγάλη Βρετανία, συσχετίστηκε με σεξουαλικές επιθέσεις, ως «ναρκωτικό των βιασμών», όπως και το Rohypnol (Ροχιπνόλ). Το προφίλ του τυπικού χρήστη του GHB (όπως προσδιορίστηκε στις ΗΠΑ) αντανακλά τα είδη των δραστηριοτήτων που συσχετίζονται περισσότερο με το φάρμακο: λευκοί, άνδρες μπόντιμπίλντερ ή θαμώνες των κλαμπ, ηλικίας 18-25 ετών.
ΤΡΟΠΟΣ ΧΡΗΣΗΣ
To GHB είναι ένα άχρωμο, άοσμο υγρό με ελαφρώς αλμυρή γεύση, που πωλείται σε μικρά μπουκάλια. Αυτά είναι πιθανόν να έχουν μια προειδοποιητική ετικέτα, που αποτρέπει τη χρήση του περιεχομένου τους μαζί με αλκοόλ. Έχει επίσης κυκλοφορήσει σε μορφή σκόνης και κάψουλας.
Η τυπική δόση της καθαρής σκόνης GHB είναι 1-3 γραμάρια διαλυμένα σε νερό ή χυμό φρούτων. Κάποιος που έχει εθιστεί μπορεί να την αυξήσει στα 4-5 γραμμάρια. Η σκόνη μπορεί να διαλυθεί σε μικρή ποσότητα υγρού. Αυτό σημαίνει ότι είναι απίθανο για το μέσο χρήστη να ξέρει πόσο δυνατό είναι το διάλυμα, εκτός αν γνωρίζει την αρχική καθαρότητα της σκόνης και την ποσότητα του υγρού μέσα στο οποίο διαλύθηκε. Ένας από τους λόγους της γρήγορης εξάπλωσης του είναι η εύκολη παρασκευή του, καθώς απαιτούνται μόνο απλές χημικές ουσίες.
ΕΠΙΔΡΑΣΗ – ΚΙΝΔΥΝΟΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΓΕΙΑ
Η δράση του ξεκινά από 10 λεπτά μέχρι μία ώρα μετά τη λήψη του, και έχει αναφερθεί ότι διαρκεί μέχρι 24 ώρες τουλάχιστον. To GHB, όπως και το αλκοόλ, σε μικρές δόσεις αίρει τις κοινωνικές αναστολές και αυξάνει τη λίμπιντο. Μερικοί χρήστες έχουν παρομοιάσει τη δράση του με εκείνη του Έκσταση, εξ ου και το όνομα «υγρό Έκσταση», και άλλοι με τη μεθακουαλόνη.
Ακόμα και με χρήση μέτριας δόσης, ο χρήστης μπορεί να έχει θολή όραση, να χάνει την ισορροπία του ή να έχει ζαλάδα. Μερικοί χρήστες μπορεί επίσης να υποφέρουν από εγκαύματα στα χείλη και το στόμα, αν το διάλυμα που έχει χρησιμοποιηθεί δεν έχει αναμειχθεί καλά.
Σε μεγαλύτερες δόσεις, το άτομο αρχίζει να χάνει τον έλεγχο, όπως κάποιος που είναι πολύ μεθυσμένος ή έχει πάρει βαρβιτουρικά ή μεθακουαλόνη. Η ευφορία δίνει τη θέση της σε έντονη καταπραϋντική επίδραση, και υπάρχουν αναφορές για ναυτία, έμετο, ακαμψία των μυών, αποπροσανατολισμό, σπασμούς, κώμα και αναπνευστική ανεπάρκεια.
Επειδή το ναρκωτικό ενεργεί πολύ γρήγορα, κάποιος που πήρε μεγάλη ποσότητα μπορεί να πέσει σε κώμα μέσα σε μισή ώρα. Η αξιολόγηση του κώματος γίνεται με την Κλίμακα Glasgow, με το 15 να είναι μια φυσιολογική ένδειξη, ενώ στο 3 το άτομο ίσως να είναι εγκεφαλικά νεκρό. Οι βαθμίδες κάτω από το 9 θεωρούνται σοβαρή κατάσταση και απαιτείται παρέμβαση. Σύμφωνα με μια πρόσφατη έρευνα, ανάμεσα σε μια ομάδα ασθενών από μεγάλη δοσολογία GHB, τα δύο τρίτα είχαν καταγεγραμμένο κώμα με διαβάθμιση κάτω από 9 στην κλίμακα Glascow, και το ένα τρίτο μέχρι και 3. Όμως παρόλο που τα συμπτώματα, όπως το κώμα, μπορεί να είναι πολύ τρομακτικά για όσους τα αντικρίζουν, κυρίως τους φίλους και τους συγγενείς του ασθενή, όσοι νοσηλεύτηκαν εξαιτίας αυτών των συμπτωμάτων είχαν γρήγορη και πλήρη ανάρρωση, αλλά θυμούνται πολύ λίγα από αυτά που έχουν συμβεί.
ΥΠΕΡΒΟΛΙΚΗ ΔΟΣΗ
Την περίοδο 1990-1999, η Αμερικάνικη Υπηρεσία Δίωξης Ναρκωτικών και το Κέντρο Ελέγχου Τοξικών Ουσιών κατέγραψαν τουλάχιστον 7.000 περιστατικά υπερβολικής δόσης και 66 θανάτους στις ΗΠΑ. Ένας από αυτούς συνέβη τον Οκτώβριο του 1993, όταν ο ηθοποιός Ρίβερ Φίνιξ κατέρρευσε και πέθανε έξω από το κλαμπ Viper στο Λος Άντζελες. Ο πρωταγωνιστής της ταινίας Το δικό μου Αϊντάχο είχε κάνει δημόσιες δηλώσεις ενάντια στα ναρκωτικά, όμως ο Φίνιξ ήταν ένας ροκ σταρ που κρυφά έκανε χρήση, καθώς τον προσέλκυε ο ωραιοττημένος κόσμος της αυτοκαταστροφής. Κατανάλωσε ένα κοκτέιλ από αλκοόλ και ναρκωτικά μαζί με το ναρκωτικό που ήταν τότε της μόδας, το GHB. Το ναρκωτικό αυτό διαδόθηκε τόσο σε τέτοιους κύκλους, που ο ιδιοκτήτης ενός νυχτερινού κλαμπ με υψηλό προφίλ στο Λος Άντζελες έλεγε ότι είχε βαρεθεί να καλεί ασθενοφόρα για εκείνους που κατέρρεαν από το GHB, στο στενό δρομάκι πίσω από την είσοδο του κλαμπ του.
Υπάρχουν πολλές αναφορές για μοιραίες αναμείξεις της γάμμα υδροξυβουτυράτης και του αλκοόλ. Είναι φανερό ότι οι κίνδυνοι πολλαπλασιάζονται από την ανάμειξη της ουσίας αυτής με άλλες καταπραϋντικές ουσίες, και καθορίζονται από το βάρος και το φύλο του ατόμου που το καταναλώνει, τη γενική κατάσταση της υγείας του κ.λπ.
Οι συνέπειες της μακροχρόνιας χρήσης δεν είναι γνωστές. Ωστόσο, έρευνες στον εγκέφαλο έχουν δείξει ότι η μακροχρόνια χρήση μπορεί να προκαλέσει κρίσεις επιληπτικού τύπου, όμως οι αναφορές αυτές είναι ανεπιβεβαίωτες.
ΕΞΑΡΤΗΣΗ
Όπως με κάθε άλλη ουσία με καταπραϋντική δράση, υπάρχει η πιθανότητα σωματικής και ψυχολογικής εξάρτησης. Μερικά στερητικά συμπτώματα έχουν καταγραφεί μέχρι και μετά από 2 εβδομάδες από τη χρήση, και περιλαμβάνουν ζαλάδα, πονοκέφαλο, ναυτία, έμετο, τρέμουλο, αμνησία και αναπνευστικές δυσκολίες.
