Η οξυκωδόνη (oxycodone) είναι ένα ημισυνθετικό αναλγητικό, που παράγεται από την κωδεΐνη. Παρασκευάζεται είτε ως καθαρή οξυκωδόνη είτε σε συνδυαστικά προϊόντα, όπως το Percodan, στο οποίο προστίθεται ασπιρίνη και καφεΐνη, και το Percocet, το οποίο συνδυάζεται με ακεταμινοφαίνη.
Όλα αυτά τα προϊόντα χορηγούνται με ιατρική συνταγή για τη θεραπεία μέτριου ή δυνατού πόνου. Ένας γιατρός θα χορηγήσει μάξιμουμ 5 mg τέσσερις φορές την ημέρα. Χρησιμοποιείται ειδικά για την αντιμετώπιση του μετεγχειρητικού πόνου, καθώς και για καρκινοπαθείς και τους ασθενείς που υποφέρουν από σοβαρό τραυματισμό στην πλάτη.
ΙΣΤΟΡΙΑ
Η οξυκωδόνη φτιάχτηκε για πρώτη φορά από τους Γερμανούς το 1916 και μοιάζει με την ηρωίνη. Όπως συνέβη με τόσα συνθετικά και ημισυνθετικά αναλγητικά, η ελπίδα για την οξυκωδόνη ήταν ότι θα αποδεικνυόταν μια ασφαλέστερη εναλλακτική για τη μορφίνη. Ωστόσο, η ουσία αυτή είναι ουσιαστικά πιο δραστική από οποιοσδήποτε παρόμοια της, και έτσι αναπόφευκτα έχει βρει αγορά έξω από τη νόμιμη ιατρική χρήση.
Η οξυκωδόνη συνέβαλε στην κρίση των οπιοειδών που χτύπησε τις ΗΠΑ τα τελευταία χρόνια και αποτελεί σήμερα το μεγαλύτερο κοινωνικό πρόβλημα. Η κρίση ων οπιοειδών ξεκίνησε από μια φαρμακευτική εταιρεία που κατασκεύαζε αναλγητικά, την Purdue, η οποία αποφάσισε το 1996 να προωθήσει το OxyContin, ένα φάρμακο για το οποίο είχε πάρει έγκριση από τον FDA (Αμερικανικός Οργανισμός Τροφίμων και Φαρμάκων) ένα χρόνο νωρίτερα και περιείχε οξυκωδόνη.
Ένα κύμα οξυκωδόνης σάρωσε μεγάλες περιοχές των οικονομικά καταπιεσμένων, αγροτικών περιοχών των ΗΠΑ -όπως η δυτική Βιρτζίνια, τo ανατολικό Κεντάκι και η κεντρική Πενσυλβάνια- σε τέτοιο βαθμό, που ονομάστηκε «ηρωίνη Χιλμπίλι» (δηλαδή «των άξεστων»). Στη συνέχεια μερικές πολιτείες πήραν μέτρα κατά της διανομής, ενώ έγιναν μηνύσεις κατά των παρασκευαστών με τον ισχυρισμό ότι είχαν ενθαρρύνει ενεργά τους γιατρούς να χορηγούν τα οπιοειδή για όλους τους πόνους και όχι μόνο για τις πιο δύσκολες περιπτώσεις. Μεταξύ 2000 και 2002 αναφέρθηκαν περίπου 300 θάνατοι, που αποδόθηκαν στην κατάχρηση οξυκωδόνης στις ΗΠΑ.
Τα χάπια παρασκευάζονται έτσι ώστε το φάρμακο να απελευθερώνεται αργά για αρκετές ώρες. Σκοπός ήταν να χρειάζεται οι ασθενείς να παίρνουν μόνο 2 χάπια την ημέρα αντί για 6-7, όπως συμβαίνει με άλλα παυσίπονα. Ωστόσο, όσοι κάνουν κατάχρηση ανακάλυψαν ότι τρίβοντας τα χάπια μπορεί να έχουν πλήρη επίδραση μόνο με μία δόση.
ΕΠΙΔΡΑΣΗ – ΚΙΝΔΥΝΟΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΓΕΙΑ
Σε χαμηλές δόσεις η οξυκωδόνη μπορεί να προκαλέσει αισθήματα ευφορίας, καταπράυνσης, ελαφριάς ζάλης, ελαφρά σύγχυση και ίσως ναυτία. Σε μεγαλύτερες δόσεις, όλες αυτές οι επιδράσεις θα ενισχυθούν και η διάρκεια τους θα παραταθεί. Ο χρήστης πιθανόν να αποκοιμηθεί υπό την επήρεια της ουσίας, και η αναπνοή θα γίνει πιο δύσκολη. Η δυσκοιλιότητα αναφέρεται τόσο συχνά από τους ασθενείς που παίρνουν την ουσία, που οι γιατροί τούς χορηγούν ταυτόχρονα και καθαρτικό.
Οι κίνδυνοι αυξάνονται όσο αυξάνεται η δόση. Σε πολύ υψηλές δόσεις, που έχουν αναφερθεί απ’ όσους κάνουν κατάχρηση της ουσίας, υπάρχει σοβαρός κίνδυνος υπερδοσολογίας, αναπνευστικής και καρδιακής ανακοπής και κώματος. Για έναν ενήλικα που δεν έχει ανοχή, η θανατηφόρα δόση εκτιμάται στα 500 mg. Επιπλέον, η δηλητηρίαση από ασπιρίνη και ακεταμινοφαίνη μπορεί να προκληθεί από τη λήψη μεγάλης ποσότητας Percodan και Percocet.
ΕΞΑΡΤΗΣΗ
Με συστηματική χρήση η εξάρτηση αναπτύσσεται ως ισχυρή σωματική και ψυχολογική εξάρτηση, ισοδύναμη με εκείνη της μορφίνης.
