Η προποξυφαίνη (propoxyphene) είναι ένα ναρκωτικό αναλγητικό και δομικά είναι παρεμφερής με τη μορφίνη. Χορηγείται σε δυο μορφές -υδροχλωρική προποξυφαίνη και ναψυλική προποξυφαίνη- για την ανακούφιση από ήπιο ή μέτριο πόνο.
Εκτός από μερικές μικρές διαφορές -η ναψυλική (ή μορφή Ν) της προποξυφαίνης απορροφάται πιο αργά από το σώμα και έτσι έχει μεγαλύτερη διάρκεια- τα δύο φάρμακα είναι πανομοιότυπα. Και τα δύο μπορούν να βρεθούν σε έναν αριθμό φαρμακευτικών αγωγών για τον πόνο.
ΙΣΤΟΡΙΑ
Η προποξυφαίνη εισήχθη πρώτη φορά στη φαρμακευτική αγορά το 1957 και προαναγγέλθηκε ως μια ασφαλής, μη εθιστική εναλλακτική επιλογή για την κωδεΐνη. Το 1969 ήταν το πιο συχνά συνταγογραφημένο φάρμακο στις ΗΠΑ. Όμως η δημοτικότητα του δεν έμελλε να διαρκέσει, καθώς το 1972 οι παρασκευαστές του έπρεπε να παραδεχθούν την έρευνα εκείνη που κατέληγε στο συμπέρασμα, ότι το Darvon (φάρμακο με προποξυφαίνη) είχε στην πραγματικότητα τη μισή αποτελεσματικότητα της κωδεΐνης και ίσως να μην ήταν πιο αποτελεσματικό ούτε από την ασπιρίνη. Σταδιακά ασκήθηκαν πιέσεις για απαγόρευση της ουσίας.
Το 1989, ο θάνατος του πρώην διάσημου Αμερικανού ποδοσφαιριστή Τζον Ματούζακ από υπερβολική δόση Darvon έφερε ξανά στο προσκήνιο το αίτημα για απαγόρευση, και η Ομοσπονδιακή Διεύθυνση Τροφίμων και Φαρμάκων των ΗΠΑ απαίτησε περιορισμούς στον τρόπο χορήγησης της ουσίας.
ΕΠΙΔΡΑΣΗ – ΚΙΝΔΥΝΟΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΓΕΙΑ
Η προποξυφαίνη συνήθως λαμβάνεται ως χάπι, όμως μπορεί να ληφθεί και με ενδοφλέβια ένεση απ’ όσους κάνουν κατάχρηση, για να ενταθεί η αίσθηση της ευφορίας. Ενώ η δόση για θεραπευτική αγωγή είναι 32-65 mg τρεις με τέσσερις φορές την ημέρα, οι χρόνιοι χρήστες μπορούν να πάρουν μέχρι και 800 mg την ημέρα, ενώ έχει αναφερθεί ακόμα και λήψη 3.000 mg σε μία μέρα.
Όταν λαμβάνεται με ένεση, οι χρήστες λένε ότι νιώθουν μια ευχάριστη κατάσταση ευφορίας, ζάλης, υπνηλίας, και όταν χρησιμοποιείται σε ιδιαίτερα μεγάλες δόσεις, νιώθουν έξαψη παρόμοια με εκείνη της ηρωίνης.
Ένα από τα βασικότερα προβλήματα με τη προποξυφαίνη τύπου Darvon, ακόμα κι οταν χρησιμοποιείται νόμιμα, είναι ότι το όριο ανάμεσα στη θεραπευτική και την τοξική δόση του φαρμάκου είναι ασαφές – και αυτό γίνεται ακόμα μικρότερο, αν το φάρμακο αναμειχθεί με αλκοόλ ή ληφθεί ταυτόχρονα με άλλες ουσίες.
Κατά παράδοξο τρόπο, ο κίνδυνος που εμπεριέχεται στην τυχαία υπερδοσολογία προποξυφαίνης συσχετίστηκε στενά με τη σχετική αναποτελεσματικότητα της. Οι ασθενείς έπαιρναν παραπάνω από την προτεινόμενη δόση, γιατί πίστευαν ότι το φάρμακο δεν ήταν αποτελεσματικό, με συνέπεια να βρίσκονται στο νοσοκομείο – μερικοί δεν βγήκαν ποτέ.
Σύνθετες εκδοχές του φαρμάκου παρουσιάζουν επίσης δυνητικά προβλήματα. Η ασπιρίνη και η ακεταμινοφαίνη είναι ιδιαίτερα επικίνδυνες, καθώς μπορούν να βλάψουν το συκώτι και τα νεφρά σε περίπτωση κατάχρησης. Αντίστοιχα, οι μεγάλες δόσεις καφεΐνης (που βρίσκονται στο Darvon Compound και το Darvon Compound-65) μπορούν να προκαλέσουν νευρικότητα, αϋπνία και άγχος, που μερικοί χρήστες ανακουφίζουν παίρνοντας ηρεμιστικά ή υπνωτικά χάπια. Όμως αυτό με τη σειρά του πολλαπλασιάζει τον κίνδυνο, κι έτσι το άτο¬μο μπορεί να πάρει κατά λάθος υπερβολική δόση.
Το φάρμακο υπάρχει σε μορφή ταμπλέτας και δεν προβλέπεται να λαμβάνεται σε ενέσιμη μορφή. To Darvon είναι πρακτικά αδιάλυτο, αλλά επειδή το φάρμακο πρέπει να λαμβάνεται με ένεση για να έχει τη μέγιστη επίδραση, οι συστηματικοί χρήστες αντιμετωπίζουν αθροιστικά όλους του κίνδυνους που έχουν σχέση με την ενδοφλέβια χρήση, όπως η μετάδοση των ιών της ηπατίτιδας και ο HIV – συν όλα τα προβλήματα που συνεπάγεται η λήψη του περιεχομένου των χαπιών με ένεση. Τα προβλήματα αυτά προκύπτουν, γιατί το χάπι πρέπει να σπάσει με ικανοποιητικό τρόπο για να μπορεί να ληφθεί με ένεση, όμως ο χρήστης θα πάρει και το επικάλυμμα και τους παράγοντες που χρησιμοποιούνται για τη δημιουργία και τη σταθεροποίηση του χαπιού. Αυτό μπορεί να προκαλέσει σοβαρή βλάβη στις φλέβες και άλλα σχετικά προβλήματα, όπως αποστήματα και δηλητηρίαση του αίματος.
Πολλοί συστηματικοί χρήστες θα καταφύγουν στο να πάρουν ένα συνδυασμό τέτοιων ουσιών, εάν υπάρχει διακοπή της προμήθειας των συνηθισμένων τους ναρκωτικών, όπως η ηρωίνη, και επίσης επειδή είναι φτηνά και προσιτά.
Με μεγάλες δόσεις προποξυφαίνης ο χρήστης μπορεί να νιώσει σύγχυση και να έχει παραισθήσεις. Περιπτώσεις τοξικής ψύχωσης έχουν καταγραφεί με δόσεις γύρω στα 400 mg. Όλες οι αναπνευστικές λειτουργίες είναι δυνατό να επιβραδυνθούν, σε σημείο που επέρχεται αναπνευστική ανακοπή, κώμα και ίσως θάνατος. Η θανατηφόρα δόση προποξυφαίνης είναι γύρω στα 600 mg και με το Darvon (σε αντίθεση με το Darvon-N) ο θάνατος μπορεί να επέλθει μέσα σε μία ώρα από τη στιγμή που το άτομο λάβει μια μοιραία δόση, εξαιτίας του ότι αυτή η συγκεκριμένη μορφή του ναρκωτικού απορροφάται πιο εύκολα από την κυκλοφορία του αίματος στον οργανισμό.
ΕΞΑΡΤΗΣΗ
Για εκείνον που κάνει χρόνια κατάχρηση με ένεση, η ανοχή θα αναπτυχθεί πολύ γρήγορα και είναι πολύ πιθανόν να νιώσει συμπτώματα στέρησης παρόμοια με εκείνα του χρήστη ηρωίνης, αν ο χρήστης παραλείψει μια δόση. Η ψυχολογική εξάρτηση είναι πάντα ένας κίνδυνος, όταν η ουσία λαμβάνεται υπό αυτές τις συνθήκες. Το αίσθημα ότι κάποιος δεν μπορεί να τα βγάλει πέρα χωρίς τη δόση έχει αναφερθεί ακόμα και σε χαμηλές δόσεις, που έχουν χορηγηθεί υπό ιατρική παρακολούθηση σε ασθενείς που παίρνουν το φάρμακο για χρόνια.
