Γράφει η Αναστασία Μοσχοβάκη, Ιατρός Ειδική Παθολόγος
H βαλεριάνα (Valeriana officinalis) είναι ένα πολυετές βότανο που ευδοκιμεί σε Βόρεια Αμερική, την Ευρώπη και την Ασία.
Η ιατρική χρήση της βαλεριάνας χρονολογείται με βάση τα γραπτά κείμενα που διαθέτουμε από την Αρχαία Ελλάδα. Θεραπευτικές χρήσεις περιγράφονται από τον Ιπποκράτη ενώ από τον δεύτερο αιώνα χρησιμοποιείται ευρέως για την καταπολέμηση της αϋπνίας.
Τον 16ο αιώνα οι ιατροί χρησιμοποίησαν την βαλεριάνα για την αντιμετώπιση της νευρικότητας του τρόμου της κεφαλαλγίας, τους καρδιακούς παλμούς. Στα μέσα του 19ου αιώνα, το φυτό έπεσε σε δυσμένεια στην ιατρική κοινότητα διότι κατηγορήθηκε ως διεγερτικό.
Κατά τη διάρκεια του Β ‘Παγκοσμίου Πολέμου, χρησιμοποιήθηκε στην Αγγλία για να ανακουφίσει το άγχος των αεροπορικών επιδρομών. Εκτός από τις διαταραχές του ύπνου, η βαλεριάνα έχει χρησιμοποιηθεί για γαστρεντερικά προβλήματα, επιληπτικές κρίσεις, διαταραχή ελλειμματικής προσοχής με υπερκινητικότητα.
Σήμερα η βαλεριάνα χρησιμοποιείται σε προβλήματα:
• Άγχους.
• Κατάθλιψης.
• Διαταραχών της εμμήνου ρύσεως (δυσμηνόρροιας).
• Υπέρτασης που προκαλείται από stress.
• Σπασμών.
• Υπερκινητικότητας
• Ελλειμματικής προσοχής (ADHD).
• Χρόνιας κόπωσης (CFS).
• Μυαλγιών.
• Κεφαλαλγιών.
• Στομαχικών ενοχλημάτων.
• Συμπτωμάτων της εμμηνόπαυσης
Το φυτό αποτελεί ένα φθηνό υποκατάστατο χημικών αγχολυτικών φαρμάκων χωρίς τον ανάλογο κίνδυνο εθισμού.
Δύο κατηγορίες συστατικών είναι υπεύθυνα για τις θεραπευτικές δράσεις της βαλεριάνας. Η πρώτη κατηγορία περιλαμβάνει πτητικά έλαια όπως valerenic acid. Η δεύτερη κατηγορία περιλαμβάνει τις βαλεποτριάτες και τα παράγωγά τους.
H βαλεριάνα περιέχει επίσης αλκαλοειδή με ολιστικές δράσεις. Μετά την λήψη της βαλεριάνας στον οργανισμό αυξάνουν τα επίπεδα ενός ανασταλτικού νευροδιαβιβαστή, του GABA (γάμα αμινοβουτυρικό οξύ), η άθροιση του οποίου έχει αγχολυτική επίδραση.
Όπως και με κάθε βότανο που χρησιμοποιείται για ιατρική χρήση, είναι σημαντικό το βότανο να είναι καθαρό χωρίς προσμίξεις ή να χορηγείται σε σκευάσματα τιτλοδοτημένα και ελεύθερα από βαρέα μέταλλα και προσμίξεις. Όταν χορηγείται συστηματικά σε δραστικές δοσολογίες πρέπει πάντοτε να προηγείται ιατρική εξέταση από έμπειρο ιατρό με ανάλογη γνώση, προς αποφυγή παρενεργειών.
ΠΑΡΕΝΕΡΓΕΙΕΣ
Φούσκωμα και γαστρική δυσανεξία πονοκέφαλος ζάλη είναι γενικά ήπιες παρενέργειες. Σοβαρές αλλεργικές αντιδράσεις έχουν αναφερθεί σε ευαίσθητα άτομα.
Η χρήση της βαλεριάνας μπορεί να προκαλέσει υπνηλία και να επηρεάσει την ικανότητα οδήγησης και χειρισμού μηχανημάτων σε ορισμένους. H βαλεριάνα δεν πρέπει να χρησιμοποιείται από εγκύους ή θηλάζουσες διότι δεν έχουν γίνει μελέτες σε έγκυες και θηλάζουσες.
Αλληλεπιδράσεις με φάρμακα και ουσίες. Η βαλεριάνα μπορεί να μειώσει την ταχύτητα αποικοδόμησης ορισμένων φαρμάκων από το ήπαρ.
Ορισμένα φάρμακα και ουσίες όταν χορηγούνται παράλληλα με την βαλεριάνα αυξάνουν την πιθανότητα παρενεργειών και ενδέχεται να απαιτήσουν εκ νέου καθορισμό δοσολογίας. Τέτοια φάρμακα είναι η αλπραζολάμη η λοβαστατίνη, η κετοκοναζόλη, η ιντρακοναζόλη η φεξοφαιναδίνη , η τριαζολάμη η κλοναζεπάμη η διαζεπάμη,η λοραζεπάμη, η μιδαζολάμη, η τεμαζεπάμη, η τριαζολάμη ,η πεντοβαρβιτάλη, η φαινοβαρβιτάλη, η σεκοβαρβιτάλη, η θειοπεντάλη, η φαιντανύλη, η μορφίνη, η προποφόλη η αμιτριπτυλίνη, η κλοζαπίνη, η κωδεΐνη, η ντεσιπραμίνη η δονεπεζίλη, η φεντανύλη, η φλεκαϊνίδη, η φλουοξετίνη η μεπεριδίνη, η μεθαδόνη, η μετοπρολόλη, η ολανζαπίνη, η οντανσετρόνη, η τραμαδόλη, η τραζοδόνη και τα συγγενή φάρμακα των παραπάνω κατηγοριών.
Το αλκοόλ μπορεί να αυξήσει την κατασταλτική επίδραση της βαλεριάνας. Η παράλληλη χορήγηση βοτάνων με κατασταλτικές επιδράσεις (π.χ. calamus, κάβα, L-τρυπτοφάνη, μελατονίνη, SAMe, βαλσαμόχορτο) ενδέχεται να αυξήσουν τις παρενέργειες και την κατασταλτική δράση της βαλεριάνας και πρέπει να γίνεται υπό ιατρική παρακολούθηση (ενδέχεται να χρειαστεί αλλαγή δοσολογίας).
Δρ. Αναστασία Μοσχοβάκη Ιατρός Ειδική Παθολόγος
Φραγκοπούλου 10, Κηφισιά
24ωρη γραμματεία νοσοκομειακά περιστατικά: 210-6252770
E mail: amoschovaki@yahoo.gr
https://www.youtube.com/channel/UCraKRIyTq0qW8eMtKnmr3hw
https://www.youtube.com/channel/UC1ZaRAktAaoCEFITCcjhDZQ
