Διαστάσεις επιδημίας έχει πάρει η πάθηση που ονομάζεται μη αλκοολική λιπώδης νόσος του ήπατος (ΜΑΛΝΗ) ή πιο απλά “λιπαρό συκώτι”. Η διαταραχή αυτή συνδέεται με την παχυσαρκία αλλά παρατηρείται συχνά και σε ανθρώπους με κανονικό βάρος – η παχυσαρκία τριπλασιάζει την πιθανότητα εμφάνισης.
Υπολογίζεται ότι το 20% των ενηλίκων στην Ελλάδα έχουν λιπαρό συκώτι, οι περισσότεροι χωρίς να το γνωρίζουν. Υπόνοιες για μη αλκοολική λιπώδη νόσο του ήπατος εγείρονται όταν στις εξετάσεις αίματος βρεθούν αυξημένες οι τιμές των ηπατικών ενζύμων γ-GT και ALT.
Η συσσώρευση λίπους στο συκώτι αποδίδεται στην ανθυγιεινή διατροφή και την καθιστική ζωή. Η διαταραχή αποτελεί πρόδρομη κατάσταση του διαβήτη τύπου 2. Ορισμένοι γιατροί ήδη υποδεικνύουν το σπλαχνικό λίπος ως αιτία του διαβήτη, όπως για παράδειγμα το λίπος στο πάγκρεας.
Η μη αλκοολική λιπώδης νόσος του ήπατος διακρίνεται σε δύο μορφές. Η πρώτη είναι το απλό λιπώδες ήπαρ το οποίο είναι μία αθώα κατάσταση και φεύγει με την αλλαγή της διατροφής, τη δίαιτα και την άσκηση. Η δεύτερη είναι η μη αλκοολική στεατοηπατίτιδα, μία χρόνια φλεγμονή του ήπατος με ίνωση (ουλές) που μπορεί να εξελιχθεί σε κίρρωση ή ακόμη και καρκίνο.
Οι μισοί πάσχοντες από ΜΑΛΝΗ έχουν απλώς λιπαρό συκώτι κατά τη στιγμή της διάγνωσης το οποίο από μόνο του – όταν δηλαδή δεν υπάρχει φλεγμονή- δεν είναι ανησυχητικό.
Από τους υπόλοιπους, το 30% έχουν ήδη στεατοηπατίτιδα όταν γίνεται η διάγνωση, ενώ άλλοι έχουν ακόμα πιο προχωρημένη νόσο. Οι ασθενείς αυτοί χρειάζονται θεραπεία διότι το 20% θα παρουσιάσουν έπειτα από χρόνια (περίπου 15 χρόνια) κίρρωση ήπατος και αρκετοί από αυτούς θα εκδηλώσουν στη συνέχεια καρκίνο. Μερικές φορές εμφανίζεται καρκίνος του ήπατος χωρίς να έχει προηγουμένως εμφανιστεί κίρρωση του ήπατος.
Αλλαγή στη διατροφή και αδυνάτισμα
Το πρώτο που πρέπει να κάνει κάποιος όταν διαγνωστεί με λιπαρό συκώτι είναι να αλλάξει τη διατροφή του και να ακολουθήσει την παραδοσιακή μεσογειακή δίαιτα. Αν έχει παραπανίσια κιλά πρέπει να αδυνατίσει, χάνοντας το 5-10% του βάρους του.
Είναι σημαντικό να περιοριστεί η πρόσληψη των απλών υδατανθράκων (ζάχαρη, αναψυκτικά με ζάχαρη, γλυκά, σνακ, δημητριακά πρωινού, μπισκότα κλπ). Είναι επίσης καλό να αποφεύγει κανείς τα μαγειρικά έλαια που είναι πλούσια σε ωμέγα-6 λιπαρά οξέα (σογιέλαιο, ηλιέλαιο, καλαμποκέλαιο) και να προτιμά το ελαιόλαδο το οποίο είναι μονοακόρεστο. Τέλος, να εντάξει τα ψάρια στη διατροφή του που περιέχουν ωμέγα-3 λιπαρά και τα προβιοτικά (κεφίρ και «ζωντανά» γιαούρτια).
Αναλυτικότερα, οι διατροφικές συστάσεις είναι οι εξής:
- Μείωση τη πρόσληψης τρανς λιπαρών από τη διατροφή.
- Επιλογή του ελαιόλαδο ως μαγειρικού ελαίου ενώ στις σαλάτες μπορεί να χρησιμοποιείται το λινέλαιο που είναι πλούσιο σε ωμέγα-3 λιπαρά (πάντα με μέτρο).
- Προτίμηση προς τα βραστά και ψητά πιάτα αποφεύγοντας τα τηγανητά.
- Άφθονα φρούτα και λαχανικά, άφθονο νερό, αποφυγή του αλκοόλ και της υπερβολικής καφεΐνης.
- Περιορισμός στο αλάτι και στα επεξεργασμένα τρόφιμα.
Στο πλαίσιο ενός υγιεινού τρόπου ζωής, η άσκηση είναι αναγκαία εφόσον δεν υπάρχει κάποιο πρόβλημα υγείας που την περιορίζει. Ακόμη και λίγη άσκηση μειώνει το λίπος στο συκώτι και γενικότερα το σπλαχνικό λίπος.
