Ανησυχία έχει προκαλέσει το γεγονός ότι το Ορκωτό Δικαστήριο του Μιζούρι, επιδίκαζε αποζημίωση ύψους 72 εκατ. δολ. στην οικογένεια μιας γυναίκας που πέθανε από καρκίνο των ωοθηκών, επειδή χρησιμοποιούσε σκόνη ταλκ της εταιρείας Johnson & Johnson.
Η Τζάκι Φοξ, από το Μπέρμιγχαμ της Αλαμπάμα πέθανε από καρκίνο των ωοθηκών το 2015 σε ηλικία 62 ετών. Η οικογένειά της στράφηκε κατά της εταιρείας υποστηρίζοντας ότι ο καρκίνος προκλήθηκε από την χρήση πούδρας ταλκ (talc powder) που χρησιμοποιούσε η γυναίκα στη περιοχή των γεννητικών οργάνων. Ο γιος της Φοξ κατέθεσε ότι η μητέρα του χρησιμοποιούσε ταλκ επί δεκαετίες, τονίζοντας ότι της «είχε γίνει δεύτερη φύση, όπως το πλύσιμο των δοντιών».
Το δικαστήριο απεφάνθη ότι η Johnson & Johnson έπρεπε να καταβάλλει χρηματική αποζημίωση διότι η συχνή χρήση σκόνης ταλκ στην περιοχή των γεννητικών οργνάων σχετίζεται με την εμφάνιση του καρκίνου των ωοθηκών ενώ ο η εταιρεία δεν έχει προειδοποιήσει το κοινό γι’ αυτό τον κίνδυνο. Από την πλευρά της, η εταιρεία είπε ότι «η ασφάλεια του ταλκ υποστηρίζεται από δεκαετίες επιστημονικών στοιχείων».
Η δίκη διήρκησε τρεις εβδομάδες και ήταν μέρος μιας ομαδικής αγωγής στην οποία συμμετέχουν περισσότερα από 60 άτομα. Η Johnson & Johnson είναι ήδη αντιμέτωπη με άλλες 1.200 παρόμοιες αγωγές σε διεθνές επίπεδο.
Το ταλκ, το οποίο απορροφά την υγρασία, προέρχεται από ένα ορυκτό που ονομάζεται τάλκης και περιέχει μαγνήσιο, πυρίτιο και οξυγόνο. Το όνομά του ορυκτού προέρχεται από την αραβική λέξη talq (=αγνός), πιθανότατα λόγω του λευκού του χρώματος. Είναι το μαλακότερο από όλα τα ορυκτά και χαράσσεται εύκολα με το νύχι. Στη φυσική του μορφή ο τάλκης περιέχει σίδηρο, ασβέστιο, αργίλιο και αμίαντο. Ο αμίαντος είναι καρκινογόνο υλικό, όμως τα εμπορικά προϊόντα ταλκ, στις ΗΠΑ τουλάχιστον, δεν περιέχουν αμίαντο εδώ και πολλά χρόνια.
Σκόνη ταλκ και καρκίνος των ωοθηκών
Οι ειδικοί πιστεύουν ότι θεωρητικά είναι δυνατό το ταλκ που βρίσκεται στα εξωτερικά γεννητικά όργανα της γυναίκας να φθάσει μέσω του κόλπου στις ωοθήκες, όπου θα μπορούσε να προκαλέσει φλεγμονή. Ο επιδημιολόγος στο Πανεπιστήμιο Ουάσινγκτον Αντετούντζι Τοριόλα λέει πως «γνωρίζουμε ότι η φλεγμονή αυξάνει τον κίνδυνο για καρκίνο των ωοθηκών. Ξέρουμε ότι το ταλκ προκαλεί φλεγμονή. Το ερώτημα είναι αν προκαλεί και καρκίνο».
Από το 1982, ο επιδημιολόγος του Πανεπιστημίου του Χάρβαρντ Ντάνιελ Κράμερ είχε συσχετίσει την χρήση ταλκ με την πιθανότητα καρκίνου των ωοθηκών. Οι μελέτες του έδειξαν ότι ο σχετικός κίνδυνος αυξάνει κατά 30%. Ο Κράμερ υπήρξε ο επιστημονικός σύμβουλος των δικηγόρων της καρκινοπαθούς γυναίκας στη δίκη κατά της Johnson & Johnson.
Οι βασικές μελέτες για τη χρήση σκόνης ταλκ στην περιοχή των γεννητικών οργάνων και τα αποτελέσματά τους έχουν ως εξής:
- Μια μελέτη που δημοσιεύθηκε το 1997 έδειξε ότι οι γυναίκες που χρησιμοποιούν σκόνη ταλκ ή αποσμητικό στην περινεϊκή περιοχή (περιοχή των γεννητικών οργάνων) έχουν 50-90% περισσότερες πιθανότητες να αναπτύξουν καρκίνο των ωοθηκών. Όμως η μελέτη αυτή περιελάμβανε και στοιχεία πριν το 1973, δηλαδή πριν γίνει η ρύθμιση για τον αμίαντο.
- Το 2000, μια μελέτη στην οποία συμμετείχαν 78.630 γυναίκες βρήκε μικρή υποστήριξη για οποιαδήποτε ουσιαστική σχέση μεταξύ χρήσης ταλκ στα γεννητικά όργανα και κινδύνου των ωοθηκών. Ωστόσο, η περινεϊκή χρήση του ταλκ μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου των ωοθηκών, είπαν οι ερευνητές.
- Το 2003, μια μετα-ανάλυση 16 δημοσιευμένων μελετών που περιλάμβανε 11.933 γυναίκες βρήκε ότι η χρήση ταλκ συσχετίστηκε με υψηλότερο κίνδυνο καρκίνου των ωοθηκών, αλλά δεν κατάφερε να βρει ότι οι υψηλότερες δόσεις ενέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο.
- Το 2010, μια μελέτη επί 66.028 γυναικών κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η “περινεϊκή χρήση σκόνης ταλκ αυξάνει τον κίνδυνο καρκίνου του ενδομητρίου, ιδιαίτερα μεταξύ των μετεμμηνοπαυσιακών γυναικών”.
- Μια μελέτη του 2014 που παρακολούθησε 61.576 γυναίκες μετά την εμμηνόπαυση για πάνω από 12 χρόνια βρήκε ότι “η χρήση πούδρας ταλκ στην περιοχή των γεννητικών οργάνων δεν φαίνεται να επηρεάζει τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου των ωοθηκών».
Οι παραπάνω μελέτες δεν δείχνουν ένα οριστικό αποτέλεσμα ωστόσο διαπιστώνουν την ύπαρξη κινδύνου. Έτσι η Διεθνής Υπηρεσία Ερευνών για τον Καρκίνο του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας έχει κατατάξει τη χρήση του ταλκ στα γεννητικά όργανα ως «πιθανώς καρκινογόνα για τους ανθρώπους».
Αυτό που έπαιξε σημαντικό ρόλο για την ετυμηγορία του δικαστηρίου ήταν ένα εσωτερικό σημείωμα που προσκόμισαν οι δικηγόροι της άτυχης γυναίκας και είχε γραφτεί τον Σεπτέμβριο του 1997, από έναν ιατρικό σύμβουλο της Johnson & Johnson. Το σημείωμα έγραφε: «Οποιοσδήποτε αρνηθεί την επικίνδυνη σύνδεση ανάμεσα στη χρήση του ταλκ για προσωπική υγιεινή και του καρκίνο των ωοθηκών θα τον κοιτούν όπως όσους αρνήθηκαν τη σύνδεση του καπνίσματος με τον καρκίνο».
Η Johnson & Johnson εξετάζει το ενδεχόμενο να ασκήσει έφεση στην δικαστική απόφαση. Εκπρόσωπος της εταιρείας δήλωσε: «Το πρώτο μας μέλημα είναι η υγεία και η ασφάλεια των καταναλωτών και είμαστε απογοητευμένοι με την απόφαση του δικαστηρίου. Συμπάσχουμε με την οικογένεια του ενάγοντος αλλά πιστεύουμε ότι η ασφάλεια του συγκεκριμένου προϊόντος υποστηρίζεται από δεκαετίες επιστημονικών ερευνών».
Δεν είναι η πρώτη φορά που η Johnson & Johnson βρίσκεται στο επίκεντρο μιας αρνητικής δημοσιότητας, αφού επανειλημμένως ήταν στο στόχαστρο για επικίνδυνα συστατικά του βρεφικού σαμπουάν «Όχι πια δάκρυα». Έπειτα από τρία χρόνια αιτημάτων της ακτιβιστικής ομάδας Campaign for Safe Cosmetics, η εταιρεία συμφώνησε να μην χρησιμοποιεί στα προϊόντα της, από το 2015, φορμαλδεΰδη και 1,4 διοξάνιο, δύο συστατικά που θεωρούνται πιθανά καρκινογόνα.
