Ανέκαθεν οι γιατροί πίστευαν ότι η στενοχώρια, το άγχος και ο θυμός κάνουν κακό στην καρδιά. Η απόδειξη ήρθε για πρώτη φορά το 1990, όταν Ιάπωνες ερευνητές αναγνώρισαν ότι το ξαφνικό και υπερβολικό συναισθηματικό στρες μπορεί να επιφέρει ακόμα και θανάσιμη καρδιακή βλάβη ονομάζοντας αυτή την πάθηση «Σύνδρομο της ραγισμένης Καρδιάς» ή Τακοτσούμπο μυοκαρδιοπάθεια (takotsubo cardiomyopathy).
Η εν λόγω πάθηση, που πήρε το όνομά της από το σχήμα μιας ιαπωνικής παγίδας για χταπόδια (τακοτσούμπο), έχει ως χαρακτηριστικό την ξαφνική και παροδική εξασθένηση των καρδιακών μυών, με αποτέλεσμα η αριστερή κοιλία της καρδιάς να φουσκώνει στο κάτω μέρος της, ενώ το πάνω μέρος παραμένει στενό, λαμβάνοντας ένα σχήμα σαν πιθάρι ή μπαλόνι με στενό λαιμό. Αυτό διαπιστώνεται με το υπερηχοκαρδιογράφημα. Η κορυφή και ολόκληρη η αριστερή κοιλία μπορεί να παρουσιάζει υποκινησία ή ακινησία, ενώ συστέλλονται μόνο τα βασικά τμήματα της αριστερής κοιλίας.
Το σύνδρομο της ραγισμένης καρδιάς εκδηλώνεται με τα συμπτώματα του οξέος εμφράγματος του μυοκαρδίου, δηλαδή με στηθάγχη και δύσπνοια, πιθανόν δε να προκύψει πνευμονικό οίδημα και καρδιογενές Shock. Το ηλεκτροκαρδιογράφημα δείχνει ανάσπαση του κύματος ST και αντιστροφή του κύματος Τ, όπως και στο οξύ έμφραγμα του μυοκαρδίου. Τα καρδιακά ένζυμα είναι αυξημένα, όχι όμως σε τόσο υψηλές τιμές όπως στο έμφραγμα.
Οι κατεχολαμίνες (αδρεναλίνη και νοραδρεναλίνη) βρίσκονται αυξημένες 2-3 φορές σε σχέση με αυτές που ανευρίσκονται στο έμφραγμα και 7-34 φορές παραπάνω από τα φυσιολογικά επίπεδα. Η στεφανιογραφία δεν ανακαλύπτει στένωση των στεφανιαίων αγγείων και η μαγνητική τομογραφία δε δείχνει βλάβες του μυοκαρδίου. Η βιοψία βρίσκει αλλοιώσεις του μυοκαρδίου συμβατές με βλάβες που προκαλούνται από τις κατεχολαμίνες και όχι από έμφραγμα που έχει προκληθεί από θρόμβο.
Οι ασθενείς ανακάμπτουν πολύ πιο γρήγορα σε σύγκριση με αυτούς που έπαθαν έμφραγμα παρά το γεγονός ότι η αρχική εικόνα είναι πολύ ανησυχητική. Σε λίγες μέρες το μυοκάρδιο αναλαμβάνει πλήρως. Το γεγονός αυτό είναι σημαντικό και τονίζει την ανάγκη των γιατρών να είναι σε θέση να αναγνωρίζουν το σύνδρομο αυτό και να το διαχωρίζουν από το έμφραγμα του μυοκαρδίου, το οποίο απαιτεί επείγουσα θεραπεία και στη συνέχεια χρόνια προσεκτική παρακολούθηση.
Και η απότομη χαρά μπορεί να κάνει κακό
Η αιτία της καρδιομυοπάθειας τακοτσούμπο είναι συνήθως ένα κακό νέο ή ο ξαφνικός θυμός, όπως η είδηση του θανάτου ενός προσφιλούς προσώπου, η απόλυση από τη δουλειά, ο διαπληκτισμός, ο χωρισμός, η ανακοίνωση μιας σοβαρής ασθένειας ή η απώλεια ενός μεγάλου χρηματικού ποσού. Όμως η έντονη ψυχική ταραχή μπορεί να προέρχεται και από το άκουσμα ενός καλού νέου που φέρνει μια απότομη και υπερβολική χαρά, διαπιστώνει μια μελέτη που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό European Heart Journal.
Ελβετοί ερευνητές του Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου της Ζυρίχης, με επικεφαλής τον Κρίστιαν Τέμπλιν, ανέλυσαν στοιχεία για 1.750 ασθενείς από διάφορες χώρες και τα στοιχεία έδειξαν ότι η καρδιά επηρεάζεται αρνητικά όχι μόνο από από την απότομη λύπη ή το στρες, αλλά και από την ξαφνική ευτυχία, γι’ αυτό οι ερευνητές ονόμασαν το φαινόμενο αυτό «σύνδρομο της ευτυχισμένης καρδιάς».
Η μελέτη αποκάλυψε ότι το 4% των περιστατικών καρδιομυοπάθειας Τακοτσούμπο, πυροδοτήθηκε από μια ευχάριστη είδηση όπως από ένα πάρτι γενεθλίων, ένα γάμο, τη νίκη της ομάδας και τα κέρδη από ένα λαχείο. Πάντως, στη συντριπτική πλειονότητα των περιπτώσεων (στο 96%) το σύνδρομο της ραγισμένης καρδιάς ήρθε ως αποτέλεσμα ενός δυσάρεστου συμβάντος. Σχεδόν το 95% των περιστατικών της καρδιομυοπάθειας Τακοτσούμπο αφορούσε γυναίκες, με μέση ηλικία τα 65-71 έτη.
Να σημειωθεί ότι μια απότομη λύπη ή χαρά προκαλεί υπερέκκριση κατεχολαμινών, οι οποίες πιθανότατα προκαλούν σπασμό των μεγάλων ή των μικρών στεφανιαίων αγγείων με αποτέλεσμα να μειώνεται η ροή αίματος προς την καρδιά. Προκαλείται ένα είδος προσωρινής αναστολής της λειτουργίας των μυϊκών κυττάρων, χωρίς αυτά να υφίστανται μόνιμη βλάβη, όπως συμβαίνει στην καρδιακή προσβολή (έμφραγμα του μυοκαρδίου) λόγω θρόμβωσης. Η λειτουργία των καρδιακών κυττάρων αποκαθίσταται μετά από λίγες ημέρες από τη φυσιολογική τους αιμάτωση.
