Ο πονοκέφαλος (κεφαλαλγία) είναι το συχνότερο σύμπτωμα για το οποίο ζητείται ιατρική συμβουλή. Για κάποιους ο πονοκέφαλος αποτελεί ρουτίνα ενώ άλλοι δεν εμφανίζουν σχεδόν ποτέ το σύμπτωμα. Στις περισσότερες περιπτώσεις δεν υποδηλώνει την ύπαρξη κάποιας πάθησης αλλά δεν αποκλείεται να αποτελεί οιωνό μιας σοβαρότερης κατάστασης.
Το άγχος, η κατάθλιψη και η ανησυχία αναδεικνύονται ως η κύριες αιτίες για ένα τύπο πονοκεφάλου που ονομάζεται πονοκέφαλος τάσης (tension headache) και είναι μάλλον ο συχνότερος. Ο πονοκέφαλος τάσης λέγεται έτσι γιατί θεωρήθηκε αρχικά ότι προκαλείται από σύσπαση (τάση) των μυών του κεφαλιού ωστόσο αυτό δεν έχει αποδειχτεί. Τις περισσότερες φορές πονάνε και οι δύο πλευρές του κεφαλιού ενώ ο πόνος είναι συνήθως πιο δυνατός στην περιοχή των κροτάφων ή του μετώπου ενώ συχνά μπορεί να πονάει το πίσω μέρος του κεφαλιού ή ο αυχένας.
Σύμφωνα με επιδημιολογικά στοιχεία, στην Ελλάδα περίπου 1 εκατομμύριο άτομα υποφέρουν από κεφαλαλγία και από αυτά τα 2/3 είναι γυναίκες, οι οποίες κατά μέσο όρο έχουν 1-3 κρίσεις κεφαλαλγίας το μήνα. Από μια καταγραφή 906 ασθενών στο Τμήμα Επειγόντων Περιστατικών της Νευρολογικής Κλινικής του Αιγινήτειου Νοσοκομείου, την περίοδο 2010-2012, προέκυψε ότι το 64% όσων υποφέρουν από πονοκέφαλο είναι γυναίκες και το 36% άνδρες. Ο πονοκέφαλος ήταν συχνότερος μεταξύ των έγγαμων (54,5%) σε σχέση με του άγαμους.
Αιτίες: Ορμόνες, καιρός, οσμές, αλκοόλ, αφυδάτωση
Oι συχνότερες αιτίες για τον πονοκέφαλο, συσχετίζονται με την καθημερινότητα καθώς το 80% των περιπτώσεων θεωρείται ότι οφείλονται στο άγχος. Το ψυχολογικό στρες οδηγεί σε υπερβολική έκκριση της ορμόνης κορτικοτροπίνης η οποία οδηγεί σε κεφαλαλγία. Το σωματικό στρες (π.χ. απότομες αλλαγές θερμοκρασίας, αλλαγές στις συνήθειες του ύπνου, κ.α.), επίσης αποτελεί αιτία. Πιθανολογείται ότι ο πονοκέφαλος αποτελεί μια αποτυχημένη προσπάθεια του εγκεφάλου να προσαρμοστεί στις αλλαγές των φυσικών συνθηκών.
Επίσης, αναφέρονται επεισόδια πονοκεφάλου όταν υπάρχει στον οργανισμό κάποια ορμονική αλλαγή, όπως έμμηνος ρύση (περίοδος), εγκυμοσύνη ή εμμηνόπαυση. Πονοκέφαλος ή ημικρανία, μπορεί να προκληθεί και από έντονες ή δυσάρεστες μυρωδιές όπως και από δυνατούς ή πολύ οξείς ήχους, την έκθεση σε έντονο φως, την κακή διατροφή, και την αλλαγή του καιρού. Όταν αλλάζει ο καιρός είναι πιο συχνή η εμφάνιση κεφαλαλγίας λόγω αλλαγής στη βαρομετρική πίεση. Ο κίνδυνος θεωρείται ότι αυξάνεται 7,5% για κάθε άνοδο της θερμοκρασίας κατά 5 βαθμούς Κελσίου.
Σχετικά με τη διατροφή, ο καφές θεωρείται σύμμαχος αλλά σε αυξημένες ποσότητες μπορεί να μετατραπεί σε εχθρό. Η διακοπή της κατανάλωσης καφέ από κάποιον που πίνει σε καθημερινή βάση μπορεί να πυροδοτήσει το σύμπτωμα. Το αλκοόλ είναι επίσης ένας παράγοντας πρόκλησης. Τέλος, η αφυδάτωση μπορεί να προκαλέσει κεφαλαλγίες τάσεως, ή ημικρανίες.
Αξίζει να αναφερθεί ότι η κατάχρηση αναλγητικών μπορεί να φέρει το αντίθετο από το προσδοκώμενο αποτέλεσμα, καθώς υπάρχει πάντα ο κίνδυνος παρενεργειών. Οι συχνότερες παρενέργειες που σχετίζονται με τα αναλγητικά είναι πεπτικά έλκη και αιμορραγία, αναστολή της συγκόλλησης των αιμοπεταλίων, εμφράγματα ή εμβολές, νεφρική ανεπάρκεια, τοξικότητα στο ήπαρ, βρογχόσπασμος και δύσπνοια.
