Για πρώτη φορά, μια ομάδα ειδικών λέει ότι οι περισσότεροι άνθρωποι δεν χρειάζεται να απέχουν από την κατανάλωση τροφής για 8-12 ώρες προκειμένου να μετρήσουν τα επίπεδα της χοληστερόλης και των τριγλυκεριδίων τους.
Μελέτες στο παρελθόν έχουν δείξει ότι ενώ η χοληστερόλη δεν αλλάζει πολύ από τη στιγμή της μέτρησης, τα τριγλυκερίδια μπορεί να διαφέρουν 20-30%, κάτι που εξαρτάται από το πόση ώρα πέρασε από το τελευταίο γεύμα. Ωστόσο, νεότερες έρευνες δείχνουν ότι η μέτρηση των τριγλυκεριδίων όταν δεν έχει περάσει πολύ ώρα από το φαγητό μπορεί να έχουν ανώτερη διαγνωστική αξία.
Η μέτρηση της χοληστερόλης (χοληστερίνης) και των τριγλυκεριδίων στο αίμα γίνεται σήμερα αφού προηγουμένως έχουν περάσει τουλάχιστον 8 ώρες από το τελευταίο γεύμα αλλά σύμφωνα με μια μελέτη Δανών ερευνητών που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό European Heart Journal, αυτό δεν είναι απαραίτητο.
Σχεδόν σε όλες τις χώρες του κόσμου – με εξαίρεση τη Δανία από το 2009- έχει καθιερωθεί η νηστεία πριν την αιμοληψία, όμως η πρακτική αυτή δημιουργεί προβλήματα σε αρκετούς ανθρώπους. Ειδικά για τους διαβητικούς ασθενείς η εξέταση χωρίς να έχει προηγηθεί νηστεία μπορεί να είναι καλύτερη λόγω του υψηλότερου κινδύνου υπογλυκαιμίας. Επίσης η η νηστεία μπορεί να καλύψει τα υψηλά επίπεδα τριγλυκεριδίων (υπερτριγλυκεριδαιμία) που σε κάποιες περιπτώσεις υπάρχουν.
Πρόκειται για την πρώτη σύσταση να καταργηθεί η νηστεία των 8 ωρών πριν τον έλεγχο της χοληστερόλης και των τριγλυκεριδίων. Τη σύσταση υποστηρίζει η European Atherosclerosis Society (EAS) και η European Federation of Clinical Chemistry and Laboratory Medicine (EFLM).
Ερευνητές με επικεφαλής τον καθηγητή Børge Nordestgaard του Department of Clinical Medicine at Herlev Hospital του Πανεπιστημίου της Κοπεγχάγης ανέλυσαν δεδομένα για πάνω από 300.000 ανθρώπους από τη Δανία, τις ΗΠΑ και τον Καναδά και βρήκαν ότι δεν είναι αναγκαίο να απέχει κανείς από την κατανάλωση τροφής για τουλάχιστον 8 ώρες για να υποβληθεί σε έλεγχο χοληστερόλης και τριγλυκεριδίων. Τα αποτελέσματα των εξετάσεων που έγιναν από 1 έως 6 ώρες μετά από φαγητό, ήταν παρόμοια με αυτά που έγιναν μετά από πολύωρη νηστεία.
«Μπορεί από αύριο να καταργηθεί η νηστεία χωρίς κανένα πρόβλημα. Απλώς τα διαγνωστικά εργαστήρια θα αλλάξουν τον τρόπο μέτρησης και κανείς δεν θα χρειάζεται πια να μένει νηστικός. Το κάναμε ήδη στη Δανία και όλοι έμειναν ευχαριστημένοι με την αλλαγή», ανέφερε ο Nordestgaard.
Πάντως, η ανάγκη για νηστεία πριν την εξέταση μπορεί να υπάρχει για μερικές κατηγορίες ασθενών, όπως αυτών που έχουν συστηματικά υψηλά επίπεδα τριγλυκεριδίων και όσων παίρνουν φάρμακα που ανεβάζουν το επίπεδο των λιπιδίων στο αίμα.
Η μελέτη επισημαίνει ότι η μέχρι τώρα εμπειρία της Δανίας είναι άκρως θετική για ασθενείς, γιατρούς και διαγνωστικά εργαστήρια. Επιπλέον έχει αποδειχθεί ότι η ευκολότερη διαδικασία οδηγεί περισσότερους ανθρώπους να ελέγχουν τη χοληστερόλη και τα τριγλυκερίδια.
Ο τρόπος μέτρησης
Να σημειωθεί ότι μετά το 1972 η μέτρηση της χοληστερόλης γινόταν με βάση την εξίσωση Friedewald η οποία και έδωσε τη δυνατότητα να γενικευτούν οι μετρήσεις καθώς κατέβασε το κόστος της εξέτασης.
Σύμφωνα με την εξίσωση αυτή, η LDL χοληστερόλη υπολογίζεται από την μέτρηση της ολικής χοληστερόλης αφού αφαιρεθεί αυτή που στα λιποπρωτεΐνες VLDL και HDL. Έτσι η LDL χοληστερόλη περιλαμβάνει αυτή που βρίσκεται στις λιποπρωτεΐνες IDL (ενδιάμεσης πυκνότητας) και τη χοληστερόλη της λιποπρωτεΐνης(a) (1). Η VLDL χοληστερόλη υπολογίζεται κατά προσέγγιση από τα τριγλυκερίδια τα οποία διαιρούνται με το 5 όταν μετρούνται ως mg/dl. Αυτό βασίζεται στην παρατήρηση ότι κατά την νηστεία η σχέση των τριγλυκεριδίων προς τη χοληστερόλη είναι 5 προς 1 στα υγιή άτομα.
Μετά το 1998 χρησιμοποιείται και ένας άλλος τρόπος με τον οποίο γίνεται απευθείας μέτρηση της LDL χοληστερόλης. Αυτός ο τρόπος δίνει χαμηλότερη χοληστερόλη κατά 5-6 mg αλλά οι δύο μέθοδοι έχουν συντελεστή συσχέτισης μεταξύ τους πάνω από 0.97.
Αξίζει να αναφερθεί ότι μια μελέτη, που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Circulation το 2014 (2) και αφορούσε 16.161 άτομα τα οποία παρακολούθησε για 14 χρόνια, δεν κατάφερε να δείξει ότι η προγνωστική αξία της μέτρησης της χοληστερόλης μετά από 8-12 νηστείας είναι ανώτερη από τη μέτρηση μετά το φαγητό.
