Η σπιρουλίνα ενδημεί σε Αφρική Ασία, Κεντρική Αμερική και είναι στην πραγματικότητα αποικία των κυανοβακτηρίων Arthospira Platensis και Arthospira Maxima με χαρακτηριστική σπειρωτή μορφολογία.
Καλλιεργείται σε πολλά μέρη του κόσμου, συνήθως σε καθαρές δεξαμενές ενώ κάποιες εταιρείες την παράγουν απευθείας σε φυσικές λίμνες. Το στέλεχος προέλευσης, που καλλιεργήθηκε από παραγωγούς στις Ηνωμένες Πολιτείες αποκτήθηκε από το Πανεπιστήμιο του Τέξας το οποίο απομονώθηκε στην Καλιφόρνια, το 1969.
Η σπιρουλίνα περιέχει σημαντικές ποσότητες βιταμινών και μετάλλων όπως ασβεστίου, νιασίνης, κάλιου, μαγνησίου, βιταμινών του συμπλέγματος B, σιδήρου, αμινοξέων. Έχει χρησιμοποιηθεί για την ενίσχυση των πρωτεϊνών του σώματος και της βιταμίνης Β12 σε χορτοφάγους -ωστόσο η βιταμίνη Β12 της σπιρουλίνας βρίσκεται σε μια μορφή που παραμένει αδρανής στο σώμα.
Η σπιρουλίνα περιέχει κατά 55-70% πρωτεΐνη και λίγες θερμίδες. Μια κουταλιά της σούπας (7 γραμμάρια) αποξηραμένης σκόνης σπιρουλίνας περιέχει:
- Πρωτεΐνη: 4 γραμμάρια
- Υδατάνθρακες: 1,7 γραμμάρια
- Βιταμίνη Β1 (θειαμίνη): 11% της ΣΗΠ (Συνιστώμενη Ημερήσια Παροχή)
- Βιταμίνη Β2 (ριβοφλαβίνη): 15% της ΣΗΠ
- Βιταμίνη Β3 (νιασίνη): 4% της ΣΗΠ
- Χαλκό: 21% της ΣΗΠ
- Σίδηρο: 11% της ΣΗΠ
Τα 7 γραμμάρια αποξηραμένης σκόνης περιέχουν μόνο 20 θερμίδες. Περιέχει επίσης μικρή ποσότητα λίπους -περίπου 1 γραμμάριο- συμπεριλαμβανομένων των ωμέγα-6 και ωμέγα-3 λιπαρών οξέων σε αναλογία 1,5 προς 1,0.
Αποτελεί πολύ καλή πηγή οργανικού σιδήρου. Είναι 58 φορές πιο πλούσια σε σχέση με το ωμό σπανάκι.
Η σπιρουλίνα είναι επίσης καλή πηγή βιταμίνης Ε. H βιολογική της αξία είναι κατά 50% μεγαλύτερη σε σχέση με εκείνη της συνθετικής βιταμίνης Ε.
Περιέχει υψηλές ποσότητες β-καροτίνης (προβιταμίνης Α) – 25 φορές περισσότερο από τα καρότα.
Περιέχει ακόμη ποσότητες μαγνησίου, καλίου και μαγγανίου και μικρές ποσότητες σχεδόν κάθε άλλης θρεπτικής ουσίας που χρειάζεστε.
Tα κύρια αντιοξειδωτικά στοιχεία της είναι η φυκοκυανίνη, η σπιρουλάνη, το β-καροτένιο και οι πολυφαινόλες.
ΟΦΕΛΗ
Η σπιρουλίνα εισήχθη σχετικά πρόσφατα στην φαρέτρα της εναλλακτικής ιατρικής μετά από μελέτες στις οποίες βελτίωσε το μεταβολισμό των λιπιδίων και της γλυκόζης, μείωσε το λίπος στο συκώτι και ανέδειξε καρδιοποροστατευτική δράση.
Έχει αρκετά ενεργά συστατικά με σημαντικές βιολογικές δράσεις όπως το phycocyanobilin, χημική ένωση που αναστέλλει την δραστηριότητα της οξειδάσης NADPH (Nicotinamide Adenine Dinucleotide Phosphate). Με την αναστολή αυτή η σπιρουλίνα εκδηλώνει ισχυρή αντιοξειδωτική και αντιφλεγμονώδη δράση. Περιέχει υψηλή συγκέντρωση zeaxantuin, που συνδέεται με την υγεία των ματιών και συντελεί στη μείωση του κινδύνου καταρράκτη της εκφύλισης της ωχράς κηλίδας σε ηλικιωμένους
Η σπιρουλίνα βρέθηκε σε μελέτες ότι:
- Συντέλεσε στην ενίσχυση του ανοσοποιητικού συστήματος σε πειραματόζωα.
- Είχε αντιφλεγμονώδη αντι αρθριτική νευροπροστατευτκή και αντικαρκινική δράση σε πειραματικά μοντέλα
- Επέδειξε δράση κατά μολυσματικών ιών όπως των ιώνόπως των ιών του έρπητα, της γρίπης και του HIV στο εργαστήριο
- Μείωσε την νεφροτοξική και ηπατοτοξική δράση ορισμένων τοξικών ουσιών
- Μείωσε τη συγκέντρωση αρσενικού σε άτομα που ζούσαν σε περιοχές με αυξημένες συγκεντρώσεις αρσενικού στο πόσιμο ύδωρ
- Είχε ηπατο προστατευτική δράση σε άτομα με χρόνια ηπατίτιδα
- Συντέλεσε στη μείωση των αλλεργικών αντιδράσεων σε πειραματόζωα και στη μείωση των επιπέδων ισταμίνης που απελευθερώνεται κατά την αλλεργική αντίδραση
- Μείωσε την επίπτωση προκαρκινικών βλαβών του στόματος σε χρήστες καπνού
- Βελτίωσε το μεταβολισμό ασθενών συντελώντας στην ορθή ρύθμιση του σακχάρου των λιπιδίων αίματος και στη μείωση του σπλαγχνικού λίπους
ΠΑΡΕΝΕΡΓΕΙΕΣ
Η σπιρουλίνα εύκολα επιμολύνεται με μολυσματικούς παράγοντες, τοξικές ουσίες που ονομάζονται μικροκυστίνες, και βαρέα μέταλλα από το περιβάλλον. Προκειμένου να μην υπάρξουν παρενέργειες από την επιμόλυνση, πρέπει να λαμβάνεται σχολαστική μέριμνα για την καθαρότητα του διατροφικού συμπληρώματος. Έχουν σημειωθεί ακόμα και θάνατοι από προϊόντα με αυξημένες συγκεντρώσεις βλαπτικών προσμίξεων.
Η σπιρουλίνα αυτή καθεαυτή μπορεί να προκαλέσει αλλεργία σε ευαίσθητα άτομα, επιδείνωση αυτοάνοσων νοσημάτων, αύξηση ουρικού οξέος, διαταραχή πέψης.
Τα άτομα με φαινυλκετονουρία (PKU) θα πρέπει να αποφεύγουν τη λήψη σπιρουλίνας. Οι άνθρωποι με αυτή τη σπάνια πάθηση δεν μπορούν να μεταβολίσουν το αμινοξύ φαινυλαλανίνη που περιέχεται στη σπιρουλίνα.
Η λήψη της σπιρουλίνας δε συνιστάται κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και του θηλασμού, λόγω έλλειψης επαρκών δεδομένων ασφάλειας για τις περιόδους αυτές.
Δεν υπάρχουν επαρκείς μελέτες για την αλληλεπίδραση σπιρουλίνας και συμβατικών φαρμάκων. Ωστόσο, η σπιρουλίνα ενδέχεται να αλληλεπιδράσει δυσμενώς με φάρμακα που προκαλούν καταστολή του ανοσοποιητικού συστήματος.
Η χρήση της σπιρουλίνας πρέπει να γίνεται υπό ιατρική παρακολούθηση για τον καθορισμό της δοσολογίας, της διάρκειας της θεραπείας και την αποφυγή παρενεργειών.
