Υπερβολική έκθεση στον ήλιο: Οι βλάβες στο δέρμα και τον οργανισμό

Τα οξέα κύρια παθολογικά προβλήματα που ανακύπτουν μετά από υπερβολική έκθεση στον ήλιο και είναι ιδιαιτέρως συχνά κατά το καλοκαίρι, διαιρούνται σε δύο κατηγορίες:

1. Σε προβλήματα που προκύπτουν από την κόπωση των ομοιοστατικών μηχανισμών του σώματος,
2. Σε προβλήματα που προκύπτουν από την οξεία τοξική βλάβη της ηλιακής ακτινοβολίας στο δέρμα ή τους βλεννογόνους.

Α. Η εξάντληση των ομοιοστατικών μηχανισμών του σώματος

Το φυσιολογικό άτομο εξισορροπεί τις διαταραχές θερμοκρασίας που μπορεί να προκύψουν από την μεταβολική δραστηριότητα του σώματος και την υψηλή θερμοκρασία. Η ομοιοστατική αυτή λειτουργία του σώματος είναι πολύ σημαντική και η αγγειοδιαστολή, η εφίδρωση και η δίψα είναι σημαντικοί συντελεστές του συστήματος ομοιόστασης του οργανισμού.

Όταν οι ομοιοστατικοί μηχανισμοί του σώματος υφίστανται κόπωση και ανεπαρκούν, εμφανίζεται ηλίαση. Άτομα υψηλού κινδύνου, είναι τα μικρά παιδιά, τα παχύσαρκα άτομα, τα υποτασικά άτομα, τα άτομα που υποσιτίζονται, τα άτομα που ευρίσκονται σε κακή φυσική κατάσταση, τα άτομα που λαμβάνουν χρονίως ορισμένου τύπου φάρμακα, όπως αντιχολινεργικά, αντιισταμινικά, β-αναστολείς κ.α., οι ηλικωμένοι, οι ασκούμενοι και οι πάσχοντες από ορισμένα ιατρικά νοσήματα (π.χ. καρδιακή ανεπάρκεια, διαβήτης, εγκεφαλικά νοσήματα).

Η ηλίαση εκδηλώνεται με ατονία, ζάλη, αδυναμία, κράμπες, σύγχυση, ναυτία, εμετό, λιποθυμία, πονοκέφαλο,  εγκεφαλική δυσλειτουργία, διαταραχές ούρων.

Όταν η ομοιοστατική λειτουργία διαταραχτεί σε μεγάλο βαθμό, εμφανίζεται θερμοπληξία με πυρετό,  σοβαρή βλάβη στην λειτουργία της καρδιάς, των πνευμόνων, του εγκεφάλου, του ήπατος και των νεφρών, κατάσταση που μπορεί να αποβεί μοιραία για τον πάσχοντα, χωρίς νοσοκομειακή νοσηλεία.

Β. Οι οξείες βλάβες του δέρματος από τον ήλιο

Η βλάβη από τον ήλιο προσβάλλει αρχικώς επιφανειακά στρώματα του δέρματος, με αποτέλεσμα την εμφάνιση επιφανειακού ερεθισμού με μικρή ερυθρότητα και πόνο.

Καθώς η βλάβη προχωράει βαθύτερα, τα συμπτώματα επιδεινώνονται, η ερυθρότητα γίνεται πιο έντονη, ο πόνος αυξάνεται εμφανίζονται φουσκάλες ή πρήξιμο. Η σοβαρότητα του εγκαύματος εξαρτάται από την έκταση του δέρματος που προσβλήθηκε και το βάθος του εγκαύματος.

Τα εγκαύματα μπορεί να προκαλέσουν σοβαρές λοιμώξεις, αφυδάτωση, ηλεκτρολυτικές διαταραχές και να απαιτηθεί νοσηλεία. Ομάδες υψηλού κινδύνου για σοβαρές άμεσες επιπλοκές είναι τα μωρά, οι ηλικιωμένοι και οι πάσχοντες από ορισμένα χρόνια νοσήματα (π.χ. διαβήτης, ανοσοκαταστολή). Τα εγκαύματα έχουν συνδεθεί σε βάθος χρόνου με την ανάπτυξη δερματικών καρκινωμάτων.

Εκτός από τις βλάβες του δέρματος από την ηλιακή ακτινοβολία μπορεί να προσβληθούν και τα μάτια με ηλιακό έγκαυμα και να παροσιαστεί θάμβος οράσεως (θαμπή όραση).

Ενώ στα μικρά  επιφανειακά εγκαύματα, η πλήρης αποφυγή του ήλιου και η επάλειψη με υψηλής ποιότητας αντιφλογιστική, υποαλλεργική, ενισχυμένη, ειδική για εγκαύματα κρέμα συχνά είναι επαρκή μέτρα, όταν το έγκαυμα παρουσιάζει φυσαλίδες, έχει πρήξιμο, έντονο πόνο, επεκτείνεται, καταλαμβάνει μεγάλη επιφάνεια του σώματος, εμφανίζεται σε μωρά ηλικιωμένους ή χρονίως πάσχοντες, η άμεση χορήγηση συστηματικής αγωγής μπορεί να είναι επιβεβλημένη.

Πρόληψη

Τι πρέπει να γνωρίζετε για την πρόληψη των παθολογικών αυτών προβλημάτων:

• Να αποφεύγετε την έκθεση στον ήλιο, κατά την διάρκεια της ύψιστης ηλιοφάνειας 11.00 – 17.00.
• Να πίνετε επαρκή ποσότητα νερού, να φοράτε καπέλο και ανοιχτόχρωμα ρούχα, να κάνετε πολλά δροσερά μπάνια κατά την παραμονή στην θάλασσα και να αποφεύγετε το αλκοόλ και τα βαριά φαγητά.
• Συνιστάται χρήση αντηλιακών γυαλιών και γαλακτωμάτων με υψηλό δείκτη προστασίας.
• Πολλές φορές πρέπει να γίνονται ορισμένες τροποποιήσεις στα φάρμακα που λαμβάνουν οι χρόνια πάσχοντες.