Τα κουνούπια δεν πίνουν το αίμα μας για να επιβιώσουν αλλά για λόγους αναπαραγωγής: τα θηλυκά κουνούπια (μόνο αυτά μας τσιμπούν) χρειάζονται αίμα ανθρώπων ή ζώων για να φτιάξουν γόνιμα αυγά.
Αυτό που προσελκύει τα κουνούπια είναι ορισμένες μυρωδιές του ανθρώπινου σώματος. Τα κουνούπια μας εντοπίζουν από την εκπνοή μας που περιέχει διοξείδιο του άνθρακα. Η κατανάλωση μπίρας, αλκοόλ και τροφών πλούσιων σε αλάτι ή κάλιο τα προσελκύουν διότι παρέχουν περισσότερο διοξείδιο του άνθρακα. Οι άντρες είναι πιο πιθανό να δεχτούν επιθέσεις των κουνουπιών επειδή εκπνέουν περισσότερο διοξείδιο του άνθρακα (το ίδιο και οι έγκυες γυναίκες).
Τα κουνούπια προσελκύονται και από τον ιδρώτα μας που περιέχει μια αλκοόλη, την οκτενόλη (1-octen-3-ol), αλλά και από το γαλακτικό οξύ, το οποίο παράγεται όταν γυμναζόμαστε. Στοχεύουν επίσης όσους υπερπαράγουν ορισμένα οξέα, όπως το ουρικό οξύ. Μία άλλη εξαιρετικά ελκυστική κατάσταση για τα κουνούπια είναι η κακοσμία των ποδιών.
Προτιμούν επίσης τα πιο θερμά σώματα. Προσελκύονται από την υπέρυθρη ακτινοβολία την οποία εκπέμπουν τα θερμά σημεία του σώματος, από τα αγγεία μας όπου κινείται το αίμα πιο κοντά την επιφάνεια του δέρματος, γι’ αυτό και τα τσιμπήματα είναι πιο συχνά στα κάτω άκρα και στα χέρια. Τα μαύρα ρούχα είναι πιο θερμά και προσελκύουν περισσότερα κουνούπια.
Οι ιδρωμένες κάλτσες, τα ούρα και το άπλυτο σώμα επιβαρύνουν την κατάσταση ενώ τα συχνά ντους κάνουν καλό αλλά τα αρωματικά (κυρίως τα φρουτώδη) σαπούνια και τα αποσμητικά πρέπει να αποφεύγονται.
Οι τρόποι απαλλαγής
Η πιο διάσημη αντικουνουπική ουσία είναι το Ν,Ν-διαιθυλο-μετα-τολουαμίδιο, που είναι περισσότερο γνωστό ως DEET (ντιτ). Εχει προκύψει από τις δοκιμές του αμερικανικού στρατού στη δεκαετία του 1940 και βρίσκεται σε αντικουνουπικά σκευάσματα. Το DEET δεν απωθεί τα κουνούπια αλλά προκαλεί μια αλλαγή στην ανίχνευση της οκτενόλης που εκλύει το ανθρώπινο σώμα και τα κάνει να χάνουν τον στόχο. Παρότι είναι εγκεκριμένο από την ΕΡΑ, την Αμερικανική Υπηρεσία Περιβάλλοντος, έχει κατηγορηθεί για παρενέργειες, ιδιαίτερα όσον αφορά τις επαλείψεις στα μωρά (τα μωρά ως 6 μηνών δεν πρέπει να έχουν καμία επαφή με το DEET).
Η ουσία IR3535 (ο αιθυλικός εστέρας του 3-Ν-βουτυλο-Ν-ακετυλο-αμινιοπροπιονικού οξέος) εμφανίστηκε στα μέσα της δεκαετίας του 1970 στην Ευρώπη, θεωρείται ασφαλέστερη από το DEET, αν και ενοχλεί αν πάει στα μάτια.
Yπάρχουν επίσης αντικουνουπικά σκευάσματα με πιπεριδίνη, μια ακίνδυνη ουσία που βρίσκεται στο μαύρο πιπέρι και έχει αποδειχθεί πολύ αποτελεσματική.
Αποτελεσματική είναι και μια άλλη φυτική ουσία, η πυρεθρίνη, που προκύπτει από τα κρεμασμένα χρυσάνθεμα που ξεραίνονται. Μάλιστα, τα γνωστά μας «φιδάκια» είναι μια πολύ παλιά εφεύρεση που φτιάχνονταν από αποξηραμένα λουλούδια με φυσικές πυρεθρίνες.
Τα «φιδάκια» και οι ηλεκτρικά θερμαινόμενες παστίλιες περιέχουν συνθετικές πυρεθρίνες οι οποίες είναι αποτελεσματικές διότι μπλοκάρουν τα κανάλια κυκλοφορίας των ιόντων νατρίου που μεταφέρουν τα μηνύματα των νευρικών κυττάρων στα κουνούπια. Αυτό κάνει ζημιά στο νευρικό τους σύστημα των κουνουπιών και πεθαίνουν. Όμως οι τεχνητές πυρεθρίνες είναι σαφώς ανθυγιεινές όταν καίγονται μέσα σε κλειστούς χώρους και οι αναθυμιάσεις τους εισπνέονται από ανθρώπους ή κατοικίδια.
Τέλος, ένας σημαντικός και πρακτικός τρόπος προφύλαξης από τα κουνούπια στις αυλές είναι ο ανεμιστήρας. Το ρεύμα αέρα από τον ανεμιστήρα έχει δεκαπλάσια ταχύτητα από την ταχύτητα των κουνουπιών και εξανεμίζει το διοξείδιο του άνθρακα και τις άλλες ουσίες που τα προσελκύουν.
