Η ανώτατη υγειονομική Αρχή των ΗΠΑ, η Υπηρεσία Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) αποφάσισε να απαγορεύσει τα αντιβακτηριακά σαπούνια και αφρόλουτρα με το σκεπτικό ότι οι δυνητικοί κίνδυνοι για την υγεία ξεπερνούν τα ενδεχόμενα οφέλη.
Η απαγόρευση αφορά σαπούνια και αφρόλουτρα που περιέχουν 19 ενεργά συστατικά, εκ των οποίων τα δύο πιο ευρέως χρησιμοποιούμενα είναι η τρικλοζάνη και η τρικλοκαρβάνη. Η τρικλοζάνη χρησιμοποιείται συχνότερα στα υγρά σαπούνια και η τρικλοκαρβάνη στα σαπούνια με μορφή μπάρας.
Η FDA πρότεινε για πρώτη φορά την απαγόρευση το 2013, όταν είπε στις κατασκευαστικές εταιρείες πως αν δεν μπορέσουν να αποδείξουν ότι η τρικλοζάνη, η τρικλοκαρβάνη και άλλες χημικές ουσίες κάνουν περισσότερο καλό παρά κακό, θα πρέπει να τις αφαιρέσουν από τα σαπούνια και τα αφρόλουτρα. Την Παρασκευή, 2/9/2016, ο οργανισμός ανέφερε ότι δεν πείσθηκε. Έτσι οι εταιρείες δεν θα μπορούν πλέον να πωλούν αντισηπτικά προϊόντα για πλύσιμο των χεριών και σώματος τα οποία περιέχουν κάποιο από τα 19 συστατικά.
Στις ΗΠΑ πωλούνται πάνω από 2.100 διαφορετικά αντιβακτηριακά σαπούνια που αντιπροσωπεύουν περίπου το 40% της συνολικής αγοράς σαπουνιών. Οι εταιρείες έχουν στη διάθεσή τους ένα έτος για να συμμορφωθούν.
Η απαγόρευση ισχύει μόνο για σαπούνια και αφρόλουτρα. Άλλα προϊόντα μπορούν να περιέχουν αυτές τις 19 χημικές ουσίες. Τουλάχιστον μία οδοντόκρεμα, η Colgate Total, περιέχει μια τέτοια ουσία και σύμφωνα με την FDA ο κατασκευαστής της απέδειξε ότι τα οφέλη από τη χρήση του συστατικού (μείωση της πλάκας και ουλίτιδα) υπερτερούν των κινδύνων.
Η απόφαση αφορά τα αντισηπτικά, αντιβακτηριακά προϊόντα πλυσίματος που προορίζονται για χρήση με νερό και ξεβγάζονται στη συνέχεια. Δεν αφορά τα αντισηπτικά πανάκια και τζελ καθαρισμού των χεριών, ούτε τα αντισηπτικά που χρησιμοποιούνται στους χώρους υγειονομικής περίθαλψης.
Όπως εξήγησε η FDA, προχώρησε στην απαγόρευση λόγω των ανησυχιών ότι τα αντιβακτηριακά σαπούνια συμβάλλουν στο πρόβλημα της μικροβιακής αντοχής που έχει λάβει ιδιαίτερα απειλητικές διαστάσεις σε όλο τον κόσμο.
Μόνο στις ΗΠΑ, τουλάχιστον 2 εκατομμύρια άνθρωποι μολύνονται κάθε χρόνο από κάποιο ανθεκτικό μικρόβιο και τουλάχιστον 23.000 από αυτούς χάνουν τη ζωή τους, σύμφωνα με στοιχεία των αμερικανικών ομοσπονδιακών Κέντρων Ελέγχου & Προλήψεως των Ασθενειών (CDC) που εδρεύουν στην Ατλάντα.
Επηρεάζουν τις ορμόνες και τον μεταβολισμό
Οι καταναλωτές μπορεί να πιστεύουν ότι τα αντιβακτηριακά σαπούνια είναι πιο αποτελεσματικά στην πρόληψη της εξάπλωσης των μικροβίων, αλλά δεν υπάρχει καμία επιστημονική απόδειξη ότι είναι καλύτερα από το πλύσιμο με απλό σαπούνι και νερό, ανέφεραν οι ειδικοί σε θέματα δημόσια υγείας οι οποίοι χειροκρότησαν την απαγόρευση.
Η FDA σημειώνει ότι υπάρχουν και άλλες ανησυχίες που αφορούν την μακροχρόνια χρήση των απαγορευμένων αντιβακτηριακών συστατικών. Πρόσφατες μελέτες, λ.χ, έδειξαν ότι η τρικλοζάνη μπορεί να επηρεάζει τον θυρεοειδή και το ορμονικό σύστημα, γεγονός που θα μπορούσε να έχει αντίκτυπο στην υγεία.
Εδώ και χρόνια υπάρχαν ανησυχίες ότι οι αντιβακτηριακές χημικές ουσίες που βρίσκονται σε πολλά καθημερινά προϊόντα κάνουν περισσότερο κακό παρά καλό. Οι ειδικοί έχουν προειδοποιήσει ότι μερικές από αυτές τις ουσίες επηρεάζουν το ορμονικό σύστημα των παιδιών αλλά και τις μεταβολικές διαδικασίες.
“Ήμασταν προσκολλημένοι σε αυτές τις χημικές ενώσεις, και τώρα που φεύγουν νιώθω απελευθερωμένος», δήλωσε ο Rolf Halden, ερευνητής του Biodesign Institute στο Πανεπιστήμιο της Αριζόνα, ο οποίος παρακολουθεί το θέμα για χρόνια. “Δεν είχαν απολύτως κανένα όφελος αλλά υπάρχουν γύρω μας παντού. Υπάρχουν στο μητρικό γάλα, στα ούρα, στο αίμα, στα μωρά μόλις γεννιούνται, στη σκόνη, στο νερό”.
Αυτές οι χημικές ουσίες χρησιμοποιήθηκαν αρχικά από τους χειρουργούς για να πλένουν τα χέρια τους πριν από χειρουργικές επεμβάσεις αλλά η χρήση τους εξερράγη τα τελευταία χρόνια, καθώς οι κατασκευαστές τις προσέθεσαν σε μια ποικιλία προϊόντων (π.χ. στοματικό διάλυμα, απορρυπαντικό πλυντηρίων ρούχων και πιπίλες μωρού).
Οι ερευνητές συστήνουν τώρα στο κοινό να πλένει συχνά και καλά τα χέρια του με απλό σαπούνι και τρεχούμενο νερό για να αποφεύγει τις λοιμώξεις και τη διασπορά μικροβίων. Και προσθέτουν πως αν δεν υπάρχει σαπούνι και τρεχούμενο νερό, μπορεί κανείς να καθαρίσει τα χέρια του με απολυμαντικά που βασίζονται στο αλκοόλ, τα οποία όμως έχουν περιεκτικότητα σε αλκοόλη τουλάχιστον 60%.
Η FDA μελετά επίσης την ασφάλεια και την αποτελεσματικότητα των 19 συστατικών στα απολυμαντικά χεριών και ζήτησε από τις εταιρείες στοιχεία για τρία άλλα συστατικά: το αλκοόλ (αιθανόλη ή αιθυλική αλκοόλη), την ισοπροπυλική αλκοόλη και το χλωριούχο βενζαλκόνιο.
