Το ταξίδι στον Άρη είναι δύσκολο να γίνει όχι μόνο διότι υπάρχει ο κίνδυνος να αφήσει το πλήρωμα ανάπηρο λόγω της οστεοπόρωσης (η έλλειψη βαρύτητας κάνει αδύναμα τα οστά) αλλά και λόγω του κινδύνου για εγκεφαλικές βλάβες που μπορεί να προκαλέσει η κοσμική ακτινοβολία. Αυτό δείχνει μια μελέτη που έγινε σε τρωκτικά και δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Scientific Reports.
Η διαπλανητική αποστολή θα είναι μονίμως εκτεθειμένη στην κοσμική ακτινοβολία, μια διαρκή βροχή από σωματίδια που εισβάλλουν στο ηλιακό σύστημα και κινούνται σε υψηλές ταχύτητες. Τα σωματίδια αυτά, κυρίως πρωτόνια και πυρήνες ατόμων, καταστρέφουν διάφορα μόρια καθώς διαπερνούν το ανθρώπινο σώμα.
Ο κίνδυνος παραμένει και μετά την άφιξη της αποστολής στον Άρη, καθώς ο ο πλανήτης αυτός δεν διαθέτει μαγνητικό πεδίο και άρα δεν αποτρέπει την κοσμική ακτινοβολία.
Κίνδυνος άνοιας
Μια εικόνα για τις βλάβες που προκαλούν οι κοσμικές ακτίνες δίνει μελέτη που έγινε στο Εργαστήριο Διαστημικής Ακτινοβολίας της NASA στη Νέα Υόρκη, από ερευνητές του University of California στο Άιρβινγκ, με επικεφαλής τον ογκολόγο Charles Limoli.
Οι ερευνητές βομβάρδισαν τα πειραματόζωα με πυρήνες οξυγόνου και τιτανίου, σωματίδια που υπάρχουν στις κοσμικές ακτίνες. Έξι μήνες μετά την έκθεση, τα τρωκτικά βρέθηκαν να έχουν υποστεί φλεγμονή του εγκεφάλου και βλάβες στους δενδρίτες και τους νευράξονες των νευρικών κυττάρων, οι οποίες περιόρισαν τη μεταξύ τους επικοινωνία. Τεστ έδειξαν ότι τα τρωκτικά είχαν μειωμένες λειτουργίες όσον αφορά την ικανότητα μνήμης και μάθησης.
Οι ερευνητές προειδοποιούν ότι οι βλάβες στο κεντρικό νευρικό σύστημα λόγω της κοσμικής ακτινοβολίας μπορούν να οδηγήσουν σε έκπτωση των γνωστικών λειτουργιών, προβλήματα στη λήψη αποφάσεων, άγχος και κατάθλιψη.
Καθώς μια επανδρωμένη αποστολή στον Άρη θα διαρκούσε 2-3 χρόνια, οι εγκεφαλικές βλάβες των αστροναυτών θα μπορούσαν να είναι πολύ χειρότερες από αυτές που παρατηρήθηκαν στα τρωκτικά. Η άνοια θα ερχόταν έτσι να προστεθεί στα υπόλοιπα προβλήματα υγείας που είναι γνωστό ότι προκαλεί η διαβίωση σε συνθήκες έλλειψης βαρύτητας: απώλεια οστικής μάζας, ατροφία των μυών, διόγκωση της καρδιάς, καταρράκτης στα μάτια, κ.α.
Να σημειωθεί ότι μια πρόσφατη μελέτη της NASA που δημοσιεύθηκε επίσης στο περιοδικό Scientific Reports βρήκε ότι ο κίνδυνος θανάτου από καρδιοπάθεια ήταν πενταπλάσιος για τους αστροναύτες των αποστολών Apollo στη Σελήνη. Η αιτία δεν είναι γνωστή, ωστόσο η υπόθεση είναι ότι ο κίνδυνος αυτός οφείλεται στην κοσμική ακτινοβολία.
Πηγή: Vipan K. Parihar, Barrett D. Allen, Chongshan Caressi, Stephanie Kwok, Esther Chu, Katherine K. Tran, Nicole N. Chmielewski, Erich Giedzinski, Munjal M. Acharya, Richard A. Britten, Janet E. Baulch, Charles L. Limoli. Cosmic radiation exposure and persistent cognitive dysfunction. Scientific Reports, 2016;
