Μπορεί να τρώμε βοδινό, φτερούγες κοτόπουλου, χοτ ντογκ ή σπαγγέτι μπολονέζ αλλά φαίνεται πως έχουμε μέσα μας μια άρνηση. Τρώγοντας «βόειο κρέας» όπως το ονομάζουμε αντί για «αγελάδα» δημιουργούμε μια απόσταση μεταξύ του τροφίμου και του ζώου κι αυτό κάνει πιο εύκολη την κατανάλωσή του.
“O τρόπος της παρουσίασης του κρέατος από τη βιομηχανία ή το εστιατόριο επηρεάζει την προθυμία μας να το φάμε”, λέει ο Jonas Kunst, μεταδιδακτορικός ερευνητής στο Ινστιτούτο Ψυχολογίας, στο Πανεπιστήμιο του Όσλο. Και προσθέτει: “H όρεξή μας επηρεάζεται τόσο από το πως αποκαλούμε το πιάτο που τρώμε όσο και το πώς μας παρουσιάζεται”.
Ο Kunst και η συνάδελφός του Sigrid Hohle έκαναν διάφορες μελέτες στη Νορβηγία και στις ΗΠΑ. Σε μια μελέτη, το κοτόπουλο παρουσιάστηκε σε διάφορα στάδια επεξεργασίας: ένα ολόκληρο κοτόπουλο, κνήμες, και ψιλοκομμένο φιλέτα κοτόπουλου. Σε μια άλλη μελέτη, οι συμμετέχοντες είδαν εικόνες από ψητό χοιρινό, το ένα ήταν αποκεφαλισμένο και το άλλο όχι. Οι επιστήμονες εξέτασαν το βαθμό συμπάθειας και αηδίας των συμμετεχόντων προς το ζώο. Ρώτησαν επίσης τους συμμετέχοντες αν ήθελαν να φάνε το κρέας ή θα προτιμούσαν να επιλέξουν μια εναλλακτική λύση για χορτοφάγους.
Το συμπέρασμα ήταν ότι ένα πολύ επεξεργασμένο κρέας, το οποίο δεν θυμίζει το αρχικό ζώο, μας διευκολύνει να αποστασιοποιούμαστε από την ιδέα ότι προέρχεται από αυτό και να το τρώμε πιο εύκολα.
Σε μία άλλη μελέτη, οι συμμετέχοντες είδαν δύο διαφημίσεις για παϊδάκια, εκ των οποίων η μια είχε μια εικόνα με ένα ζωντανό αρνί. Η εικόνα του αρνιού έκανε τους ανθρώπους λιγότερο πρόθυμους να φάνε τα παϊδάκια.
Αποστασιοποίηση μέσω ονομασίας
Έχει υποστηριχτεί πως όταν αποφεύγουμε να σκεφτόμαστε το ζώο που τρώμε, αυτό δημιουργεί μια “αποσύνδεση”. Όπως ανέφερε κάποτε ένας από τους τραγουδιστές των Μπήτλς, ο Paul Mc Cartney, “Αν τα σφαγεία είχαν γυάλινους τοίχους, όλοι θα ήταν χορτοφάγοι”. Οι μελέτες των Kunst και Hohle δείχνουν ότι πρέπει πράγματι να αποστασιοποιηθούμε κατά κάποιο τρόπο ώστε να έχουμε την προθυμία να τρώμε κρέας.
Αυτή η αποστασιοποίηση σχετίζεται και με το όνομα που δίνουμε στα γεύματα, στη χρήση των λέξεων και των φράσεων. Οι δύο ερευνητές βρήκαν ότι η αντικατάσταση των λέξεων “χοιρινό” και “βόειο κρέας” στο μενού με “γουρούνι” και “αγελάδα” κάνει τους ανθρώπους λιγότερο πρόθυμους να τρώνε κρέας. Η επιλογή των λέξεων επηρεάζει τα αισθήματα συμπάθειας ή αηδίας που νιώθουμε.
Οι ερευνητές διερεύνησαν και την επίδραση της λέξης «συγκομιδή». Παραδοσιακά, η λέξη αυτή αναφέρεται στα φυτά, αλλά στις ΗΠΑ όλο και πιο συχνά χρησιμοποιείται για να αντικαθιστά λέξεις όπως “σφαγή” και “θάνατος”. Οι επιστήμονες κατέληξαν σε ένα σαφές συμπέρασμα: Όταν χρησιμοποιήθηκε η λέξη «συγκομιδή» για τα ζώα, οι άνθρωποι ήταν περισσότερο αποστασιοποιημένοι.
Συνολικά, πάνω από 1.000 άτομα συμμετείχαν σε αυτές τις μελέτες οι οποίες δημοσιεύθηκαν στο περιοδικό Appetite. Τα αποτελέσματα θα μπορούσαν να βοηθήσουν τις αρχές να περιορίσουν την κατανάλωση κρέατος ανθρώπων. Σε πολλές δυτικές κουλτούρες οι άνθρωποι καταναλώνουν περισσότερο κρέας από ό, τι προτείνουν οι υγειονομικές αρχές. Είναι γνωστό ότι η υψηλή κατανάλωση κόκκινου ή επεξεργασμένου κρέατος μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο για καρδιοπάθεια και καρκίνο.
“Οι αρχές θα μπορούσαν να επηρεάσουν τη διατροφή των ανθρώπων, επιβάλλοντας εικόνες ζώων στις διαφημίσεις για το κρέας ή στα σημεία που καταναλώνεται το κρέας”, δήλωσε ο Kunst. Και συμπλήρωσε: “Ωστόσο, η βούληση για να γίνει αυτό είναι μάλλον περιορισμένη, δεδομένου ότι υπάρχουν ισχυρά οικονομικά συμφέροντα που εμπλέκονται”.
Πηγή: Jonas R. Kunst, Sigrid M. Hohle. Meat eaters by dissociation: How we present, prepare and talk about meat increases willingness to eat meat by reducing empathy and disgust. Appetite, 2016.
