Η γυμναστική βοηθά στο αδυνάτισμα και προστατεύει από τον διαβήτη τύπου 2 βελτιώνοντας την ικανότητα των λιποκυττάρων να καίνε λίπος. Ένας τρόπος που το κάνει αυτό είναι διεγείροντας τα επίπεδα μιας ορμόνης που λέγεται ιρισίνη (γνωστή και ως FNDC5), σύμφωνα με μια νέα μελέτη που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό American Journal of Physiology – Endocrinology And Metabolism.
Η ιρισίνη φαίνεται ότι ενεργοποιεί γονίδια και πρωτεΐνες που μετατρέπουν τα λευκά λιποκύτταρα, τα οποία αποθηκεύουν λίπος, σε καφέ λιποκύτταρα, τα οποία καίνε λίπος. Επίσης η ορμόνη φαίνεται ότι αναστέλλει το σχηματισμό λευκών λιποκυττάρων.
Τα καφέ λιποκύτταρα καίνε λίπος αντί να το αποθηκεύουν. Υπάρχει κυρίως στα μωρά για να τα προστατεύει από το κρύο. Στους ενήλικες μειώνεται ραγδαία, χωρίς όμως να εξαφανίζεται. Μελέτες σε ενηλίκους δείχνουν ότι η ενεργοποίηση του καφέ λιπώδους ιστού προστατεύει από τον διαβήτη τύπου 2, ρυθμίζοντας τα επίπεδα σακχάρου και ινσουλίνης.
Η ορμόνη της άσκησης
Η ιρισίνη (irisin) ανακαλύφθηκε το 2012 και πήρε το όνομά της από τη θεά των αρχαίων Ελλήνων Ίριδα. Εκείνη τη χρονιά, ερευνητές του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ και άλλων πανεπιστημίων δημοσίευσαν στο περιοδικό Nature μια έρευνα που διαπίστωνε ότι οι μύες των ποντικών που γυμνάζονταν παρήγαν την μέχρι τότε άγνωστη ορμόνη.
Στα ποντίκια, η ιρισίνη έμπαινε στην κυκλοφορία του αίματος και έφθανε σε άλλους ιστούς, ιδίως στον λιπώδη ιστό, όπου ενεργοποιούσε μια αλληλουχία βιοχημικών διεργασιών οι οποίες ωθούσαν τα κύτταρα του λευκού λίπους να μετατραπούν σε κύτταρα καφέ λίπους. Όταν οι ερευνητές έκαναν εγχύσεις ιρισίνης στα ποντίκια, αυτά δεν πάχαιναν ακόμα κι αν κατανάλωναν πολλές θερμίδες και λιπαρά.
Το 2015, η ίδια επιστημονική ομάδα δημοσίευσε στο περιοδικό Cell Metabolism μια άλλη μελέτη που έδειχνε ότι η ιρισίνη υπάρχει σε χαμηλά επίπεδα στον οργανισμό των ανθρώπων που δεν γυμνάζονται και σε υψηλά επίπεδα σε όσους ασκούνται συστηματικά.
Πενταπλασιασμός της πρωτεΐνης UCP1
Η πρόσφατη μελέτη έγινε από ερευνητές του Πανεπιστημίου της Φλόριντα οι οποίοι έκαναν εργαστηριακά πειράματα με το λευκό λίπος 28 γυναικών που είχαν υποβληθεί σε εγχείρηση μείωσης στήθους.
Οι ερευνητές εμβάπτισαν τα λευκά λιποκύτταρα επί τέσσερις ημέρες σε ανθρώπινη ιρισίνη, ελέγχοντας τακτικά τα επίπεδα ορισμένων χημικών ουσιών που υποδηλώνουν ότι τα λευκά λιπώδη κύτταρα μετατρέπονται σε καφέ. Διαπίστωσαν ότι η ορμόνη μείωνε σημαντικά τον αριθμό των ώριμων λευκών λιποκυττάρων, κατά 20-60%.
Μετά την έκθεση των δειγμάτων σε ιρισίνη, διαπιστώθηκε στα κύτταρα μια σχεδόν πενταπλάσια αύξηση της πρωτεΐνης UCP1 που είναι ζωτικής σημασίας για το κάψιμο του λίπους.
«Τα ευρήματα υποδηλώνουν ότι η ιρισίνη ωθεί το λευκό λίπος του σώματος να μετατραπεί σε καφέ, καταστέλλοντας την ανάπτυξη νέου λευκού λίπους», είπε η επικεφαλής της μελέτης δρ Li-Jun Yang, καθηγήτρια αιματολογίας και παθολογίας. «Και εξηγούν σε κυτταρικό επίπεδο τον τρόπο που η άσκηση συμβάλει στη διατήρηση ενός υγιούς σωματικού βάρους».
Η δρ Γιανγκ πρόσθεσε πως η μελέτη ήταν εργαστηριακή και θα πρέπει τα ευρήματα να επιβεβαιωθούν σε ανθρώπους. Συνέστησε, ωστόσο σε όλους να γυμνάζονται συστηματικά όσο μπορούν, αρκεί να συμβουλευτούν πρώτα το γιατρό τους.
Πηγή: Zhang Y, Xie C, Wang H, Foss RM, Clare M, George EV, et al. Irisin Exerts Dual Effects On Browning And Adipogenesis Of Human White Adipocytes. American Journal of Physiology – Endocrinology And Metabolism. 2016.
