Η Actelion ανακοίνωσε πρόσφατα ότι θα προχωρήσει στη διερεύνηση της χρήσης θεραπείας συνδυασμού με πονεσιμόδη (ponesimod) και φουμαρικό διμεθύλιο σε ασθενείς με Υποτροπιάζουσα Πολλαπλή Σκλήρυνση (RMS).
Η μελέτη POINT – η οποία θα διεξαχθεί στο πλαίσιο μιας συμφωνίας ‘’Ειδικής Αξιολόγησης Πρωτοκόλλου’’ (Special Protocol Assessment) με τον FDA (Οργανισμό Τροφίμων και Φαρμάκων των ΗΠΑ) – είναι η πρώτη που θα αξιολογήσει μια ολοκληρωμένη χορηγούμενη από στόματος θεραπεία, με στόχο τον καλύτερο έλεγχο αυτής της προοδευτικής, εξουθενωτικής νευρολογικής διαταραχής.
Παρά τις πρόσφατες προόδους στη θεραπεία της Υποτροπιάζουσας Πολλαπλής Σκλήρυνσης (RMS), εξακολουθεί να υπάρχει σημαντική ιατρική ανάγκη βελτίωσης του μακροχρόνιου ελέγχου της ασθένειας, χωρίς να διακυβεύεται η ασφάλεια του ασθενή. Παρότι η θεραπεία συνδυασμού αποτελεί ένα λογικό επόμενο βήμα, η χρήση της φαίνεται να είναι περιορισμένη, ίσως λόγω των πιθανών κινδύνων που συνδέονται με τη μακρά διάρκεια δράσης των διαθέσιμων φαρμάκων. Η πονεσιμόδη, έχοντας μικρό χρόνο ημιζωής και ταχεία αναστρεψιμότητα, θα μπορούσε να προσφέρει στους επαγγελματίες υγείας μεγαλύτερη ευελιξία και καλύτερο έλεγχο στη θεραπεία του ασθενή. Η Actelion έχει στη διάθεσή της ενθαρρυντικά προκλινικά δεδομένα που δείχνουν ότι ο συνδυασμός πονεσιμόδης και φουμαρικού διμεθυλίου μπορεί να είναι ευεργετικός, χωρίς να τίθεται σε κίνδυνο η ασφάλεια του ασθενή.
O Jean-Paul Clozel, MD και CEO της Actelion σχολίασε: «Πάντοτε πίστευα ότι η θεραπεία συνδυασμού αποτελεί το μέλλον στην αντιμετώπιση της Υποτροπιάζουσας Πολλαπλής Σκλήρυνσης. Οι ιδιότητες της πονεσιμόδης, υποστηριζόμενες από τα προκλινικά δεδομένα και τα κλινικά αποτελέσματα που έχουμε στη διάθεσή μας, δείχνουν ότι η πονεσιμόδη είναι ιδανική για συνδυαστική χρήση. Είμαι πολύ ενθουσιασμένος που έχουμε καταλήξει σε συμφωνία με τις υγειονομικές αρχές σχετικά με αυτήν την καινοτόμο προσέγγιση και ανυπομονώ για τη δημιουργία, από πλευράς της Actelion, των δεδομένων που θα μπορούσαν να αλλάξουν τα πρότυπα της θεραπείας γι’ αυτήν την εξουθενωτική διαταραχή.»
Ο Guy Braunstein, MD και επικεφαλής του τμήματος της Κλινικής Έρευνας της Actelion σε Παγκόσμιο επίπεδο, σχολίασε: «Το πρόγραμμα κλινικής ανάπτυξης της Actelion για τη χρήση πονεσιμόδης στη θεραπεία της Πολλαπλής Σκλήρυνσης ήταν ήδη καινοτόμο όταν αποφασίσαμε να προχωρήσουμε στη φάση ΙΙΙ. Η OPTIMUM είναι η πρώτη μελέτη για την Πολλαπλή Σκλήρυνση που στοχεύει στην κατάδειξη ανωτερότητας συγκριτικά με τη διαθέσιμη από στόματος θεραπεία. Περιλαμβάνει επίσης μια σειρά από εκτιμήσεις έκβασης προσανατολισμένες στον ασθενή. Με τη μελέτη POINT, την πρώτη κλινική δοκιμή για την ενεργό Υποτροπιάζουσα Πολλαπλή Σκλήρυνση που προσθέτει ένα από στόματος χορηγούμενο φάρμακο σε ένα άλλο, θα αξιολογήσουμε την κλινική χρησιμότητα της θεραπείας συνδυασμού με πονεσιμόδη, με στόχο να προσφέρουμε στους ασθενείς καλύτερο έλεγχο της νόσου.»
H Actelion εγκαινίασε το πρόγραμμα φάσης ΙΙΙ για την Υποτροπιάζουσα Πολλαπλή Σκλήρυνση τον Απρίλιο του 2015 με την OPTIMUM, μια μελέτη ανωτερότητας με στόχο τη σύγκριση της αποτελεσματικότητας και της ασφάλειας της πονεσιμόδης σε σχέση με εκείνη της τεριφλουνομίδης. Η εισαγωγή των ασθενών σε αυτή τη μελέτη αναμένεται να έχει ολοκληρωθεί περί τα τέλη του 2016.
ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗ ΜΕΛΕΤΗ POINT
H POINT (POnesImod aNd Tecfidera) είναι μια προoπτική, πολυκεντρική, τυχαιοποιημένη, διπλά τυφλή, παράλληλων ομάδων, με προσθήκη φαρμάκου, ελεγχόμενη με εικονικό φάρμακο μελέτη ανωτερότητας της πονεσιμόδης, σε ασθενείς με Υποτροπιάζουσα Πολλαπλή Σκλήρυνση. Η μελέτη έχει σχεδιαστεί για να συγκρίνει την αποτελεσματικότητα, την ασφάλεια και την ανοχή της επιπρόσθετης θεραπείας με πονεσιμόδη 20mg έναντι εικονικού φαρμάκου σε ενήλικες ασθενείς με ενεργό Υποτροπιάζουσα Πολλαπλή Σκλήρυνση που βρίσκονται ήδη σε θεραπεία με φουμαρικό διμεθύλιο.
Περίπου 600 ασθενείς που λαμβάνουν φουμαρικό διμεθύλιο δύο φορές ημερησίως για περίοδο τουλάχιστον 6 μηνών θα τυχαιοποιηθούν σε αναλογία 1:1, λαμβάνοντας πονεσιμόδη 20mg ή εικονικό φάρμακο. Η θεραπεία θα διαρκέσει έως ότου ο ασθενής που έχει ενταχθεί τελευταίος στη μελέτη έχει υποβληθεί σε θεραπεία για περίοδο 60 εβδομάδων, με αναμενόμενη μέση διάρκεια θεραπείας τα 2 έτη και μέγιστη τα 3 έτη. H εισαγωγή ασθενών στη μελέτη αναμένεται να ξεκινήσει πριν το τέλος του 2016.
Ο πρωταρχικός στόχος της μελέτης είναι να προσδιοριστεί εάν η επιπρόσθετη θεραπεία με πονεσιμόδη μειώνει τη συχνότητα υποτροπής συγκριτικά με το εικονικό φάρμακο σε ασθενείς με ενεργό Υποτροπιάζουσα Πολλαπλή Σκλήρυνση που υποβάλλονται σε θεραπεία με φουμαρικό διμεθύλιο. Το πρωτεύον καταληκτικό σημείο είναι ο Ετήσιος Ρυθμός Υποτροπών (Annual Relapse Rate – ARR), που ορίζεται ως ο αριθμός των επιβεβαιωμένων υποτροπών ανά ασθενή και κατ’ έτος, από τη φάση της τυχαιοποίησης έως τη λήξη της μελέτης.
Οι δευτερεύοντες στόχοι επικεντρώνονται στην αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας, ασφάλειας και ανοχής της επιπρόσθετης θεραπείας με πονεσιμόδη έναντι εικονικού φαρμάκου σε ασθενείς με Υποτροπιάζουσα Πολλαπλή Σκλήρυνση που λαμβάνουν θεραπεία με φουμαρικό διμεθύλιο. Τα αντίστοιχα καταληκτικά σημεία αποτελεσματικότητας και ασφάλειας περιλαμβάνουν το χρόνο ως την Επιβεβαιωμένη Συνολική Αναπηρία (Confirmed Disability Accumulation – CDA) εκτιμώμενη σε 12 εβδομάδες και τις Ανεπιθύμητες Ενέργειες που οδήγησαν σε πρόωρη διακοπή της θεραπείας.
ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΠΟΝΕΣΙΜΟΔΗ
Η πονεσιμόδη είναι ένας από στόματος, ενεργός ανοσοτροποποιητής του εκλεκτικού υποδοχέα της 1-φωσφορικής σφιγγοσίνης (S1P1). Η πονεσιμόδη αποτρέπει τη μετακίνηση των λεμφοκυττάρων από τους λεμφαδένες, μειώνοντας έτσι τον αριθμό των λεμφοκυττάρων που κυκλοφορούν στο αίμα και προλαμβάνοντας τη διείσδυση των λεμφοκυττάρων σε ιστούς-στόχους. Η μείωση του αριθμού των λεμφοκυττάρων είναι ταχεία, δοσο-εξαρτώμενη, διατηρείται με τη σταθερή δοσολογία και αναστρέφεται γρήγορα μετά τη διακοπή της χορήγησης. Τα αρχικά αποτελέσματα δείχνουν ότι η πονεσιμόδη δεν προκαλεί λεμφοτοξικότητα καταστρέφοντας τα λεμφοκύτταρα ή παρεμβαίνοντας στην κυτταρική τους λειτουργία. Άλλα κύτταρα του αίματος όπως π.χ. τα κύτταρα του εγγενούς ανοσοποιητικού συστήματος, σε μεγάλο βαθμό δεν επηρεάζονται. Συνεπώς, η πονεσιμόδη θεωρείται ένας νέος και πολλά υποσχόμενος παράγοντας για την αντιμετώπιση διαφόρων αυτοάνοσων διαταραχών.
ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗ ΜΕΛΕΤΗ OPTIMUM
H ΟPTIMUM (Oral Ponesimod versus Teriflunomide In relapsing Multiple Sclerosis) είναι μια πολυκεντρική, τυχαιοποιημένη, διπλά τυφλή, παράλληλων ομάδων, ελεγχόμενη με ενεργό φάρμακο μελέτη ανωτερότητας φάσης ΙΙΙ για τη σύγκριση της αποτελεσματικότητας και της ασφάλειας της πονεσιμόδης συγκριτικά με την τεριφλουνομίδη σε ασθενείς με Υποτροπιάζουσα Πολλαπλή Σκλήρυνση (RMS). Η μελέτη έχει ως στόχο να προσδιορίσει αν η πονεσιμόδη είναι πιο αποτελεσματική συγκριτικά με την τεριφλουνομίδη στη μείωση των υποτροπών. Στη μελέτη αναμένεται να συμμετάσχουν περίπου 1.100 ασθενείς, που θα τυχαιοποιηθούν σε 2 ομάδες με αναλογία 1:1 λαμβάνοντας πονεσιμόδη 20mg/ημέρα ή τεριφλουνομίδη 14mg/ημέρα. Η διάρκεια της θεραπείας είναι 108 εβδομάδες και η μελέτη αναμένεται να διαρκέσει λίγο παραπάνω από 3 χρόνια.
ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗ ΜΕΛΕΤΗ ΦΑΣΗΣ IIb ΓΙΑ ΤΗ ΧΡΗΣΗ ΠΟΝΕΣΙΜΟΔΗΣ ΣΤΗΝ ΠΟΛΛΑΠΛΗ ΣΚΛΗΡΥΝΣΗ
Η απόφαση της Actelion να προχωρήσει, από τον Απρίλιο του 2015, σε κλινική μελέτη φάσης ΙΙΙ βασίστηκε στη μελέτη ανεύρεσης δοσολογικού σχήματος, φάσης ΙΙb, με την πονεσιμόδη σε ασθενείς με Υποτροπιάζουσα-Διαλείπουσα Πολλαπλή Σκλήρυνση. Συνολικά 464 ασθενείς τυχαιοποιήθηκαν σε αυτή τη μελέτη, οπότε και αξιολογήθηκε η αποτελεσματικότητα, η ασφάλεια και η ανοχή τριών δόσεων πονεσιμόδης (10, 20 και 40mg την ημέρα) έναντι εικονικού φαρμάκου, που χορηγούνταν μια φορά ημερησίως για 24 εβδομάδες.
Ως πρωτεύον καταληκτικό σημείο αυτής της μελέτης ορίστηκε ο συνολικός αριθμός νέων βλαβών, ενισχυόμενων με τη χορήγηση του γαδολινίου σε Τ1 – Μαγνητική Ακολουθία (Τ1-weighted MRI) κατά τις εβδομάδες 12, 16, 20 και 24, μετά την έναρξη του φαρμάκου της μελέτης. Ένα βασικό δευτερεύον καταληκτικό σημείο της μελέτης αυτής ήταν η ετήσια συχνότητα υποτροπών κατά τις 24 εβδομάδες θεραπείας. Οι ασθενείς που ολοκλήρωσαν 24 εβδομάδες θεραπείας είχαν την ευκαιρία να εισέλθουν στη μελέτη επέκτασης. Αυτή η μελέτη, που συνεχίζεται ακόμη, ερευνά τη μακροπρόθεσμη ασφάλεια, την ανοχή και την αποτελεσματικότητα των 10 και 20 mg πονεσιμόδης/ημέρα σε ασθενείς με Υποτροπιάζουσα-Διαλείπουσα Πολλαπλή Σκλήρυνση, με διπλά τυφλή μεθοδολογία. Η μελέτη συνεχίζει να παρέχει πληροφορίες για την ασφάλεια και την αποτελεσματικότητα της πονεσιμόδης για αυτήν την ένδειξη, ενώ κάποιοι ασθενείς έχουν λάβει θεραπεία για περισσότερο από 6 χρόνια.
ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΠΟΛΛΑΠΛΗ ΣΚΛΗΡΥΝΣΗ
Η Πολλαπλή Σκλήρυνση είναι μια αυτοάνοση διαταραχή του κεντρικού νευρικού συστήματος και αποτελεί την πιο κοινή αιτία προοδευτικής νευρολογικής αναπηρίας σε νεαρούς ενήλικες. Είναι μια ασθένεια που προκαλείται από μια σειρά γεγονότων, όπως η ενεργοποίηση του ανοσοποιητικού συστήματος, οι οξείες εστιακές φλεγμονώδεις απομυελινωτικές βλάβες με περιορισμένη επαναμυελίνωση και νευρωνική απώλεια, με αποκορύφωμα τη διαμόρφωση χρόνιων πολυεστιακών πλακών σκλήρυνσης στον εγκέφαλο και το νωτιαίο μυελό.
Οι ασθενείς που ζουν με Πολλαπλή Σκλήρυνση βιώνουν ποικίλα κλινικά συμπτώματα με απρόβλεπτη εξέλιξη και ποικίλη πρόγνωση. Ένας μεγάλος αριθμός των συμπτωμάτων και σημείων της Πολλαπλής Σκλήρυνσης είναι αποτέλεσμα της απομυελίνωσης των νευρικών ινών και της απώλειας νευρώνων, με αντίστοιχη επιβράδυνση ή παρεμπόδιση της νευρωνικής αγωγιμότητας στις προσβεβλημένες θέσεις του εγκεφάλου και του νωτιαίου μυελού. Επαναλαμβανόμενα επεισόδια της νόσου μπορούν να οδηγήσουν σε προοδευτική απώλεια της νευρολογικής λειτουργίας.
Η συχνότητα εμφάνισης της Πολλαπλής Σκλήρυνσης ανέρχεται σε περίπου 7 περιστατικά ανά 100.000 άτομα κατ’ έτος. Παρότι η ακριβής αιτία εμφάνισης της Πολλαπλής Σκλήρυνσης παραμένει άγνωστη, ο επιπολασμός κυμαίνεται, ανάλογα με την εθνική καταγωγή ή το γεωγραφικό πλάτος, από 50 έως 120 περιστατικά ανά 100.000 άτομα. Είναι ευρέως αποδεκτό ότι αποτελεί μια ανοσοποιητική, απομυελινωτική διαταραχή που επισπεύδεται σε γενετικά ευαίσθητα άτομα εξαιτίας άγνωστων περιβαλλοντικών παραγόντων.
Η Υποτροπιάζουσα-Διαλείπουσα Πολλαπλή Σκλήρυνση (RRMS) είναι ο πιο κοινός τύπος της Πολλαπλής Σκλήρυνσης (MS), προσβάλλοντας περίπου το 85% των ασθενών με Πολλαπλή Σκλήρυνση τη στιγμή της διάγνωσης. Η Υποτροπιάζουσα-Διαλείπουσα Πολλαπλή Σκλήρυνση (RRMS) χαρακτηρίζεται από απρόβλεπτα επεισόδια οξείας επιδείνωσης της νευρολογικής λειτουργίας, που ονομάζονται υποτροπές. Στην Υποτροπιάζουσα-Διαλείπουσα Πολλαπλή Σκλήρυνση (RRMS), αυτές οι υποτροπές συνήθως ακολουθούνται από περιόδους ύφεσης. Ένας ασθενής που έχει διαγνωστεί με Υποτροπιάζουσα Πολλαπλή Σκλήρυνση (RMS) έχει βιώσει τουλάχιστον 2 υποτροπές και φέρει εγκεφαλικές βλάβες συμβατές με Υποτροπιάζουσα Πολλαπλή Σκλήρυνση (RMS). Μερικοί ασθενείς που βρίσκονται σε πρώιμο στάδιο δευτερογενούς, προϊούσας Πολλαπλής Σκλήρυνσης εξακολουθούν να βιώνουν υποτροπές. Στο κλινικό πρόγραμμά φάσης ΙΙΙ της Actelion θα ενταχθούν ασθενείς που εμφανίζουν υποτροπές, ανεξαρτήτως της μορφής Πολλαπλής Σκλήρυνσης από την οποία πάσχουν.
