Συχνά ακούμε τη συμβουλή να πίνουμε πολλά υγρά για να ενυδατώνεται καλά το σώμα όταν έχουμε κάποια λοίμωξη, αλλά αυτή η σύσταση μπορεί να έχει αντίθετα αποτελέσματα αν κάποιος το παρακάνει διότι μπορεί να προκληθεί υπονατριαιμία.
H υπονατριαιμία είναι μια επικίνδυνη κατάσταση κατά την οποία μειώνονται δραματικά τα επίπεδα νατρίου στο αίμα. Κατά κανόνα παρατηρείται σε αθλητές αντοχής οι οποίοι, έπειτα από έναν κοπιώδη αγώνα όπως ο μαραθώνιος, πίνουν πολύ νερό.
Βρετανοί επιστήμονες γράφουν στο περιοδικό BMJ Case Reports ότι η κατανάλωση πολλών υγρών για την καταπολέμηση των λοιμώξεων, όπως οι ουρολοιμώξεις, μπορεί να γυρίσει μπούμερανγκ και να βλάψει την υγεία των ασθενών.
Γιατροί από το Νοσοκομείο King’s College στο Λονδίνο, αναφέρουν την περίπτωση μιας 59χρονης γυναίκα, η οποία ήπιε τόσο πολύ νερό για να απαλλαγεί από την ουρολοίμωξή της, που αρρώστησε και εισήχθη στο νοσοκομείο.
Η γυναίκα ακολούθησε τη συμβουλή ενός γιατρού να πίνει 240 ml νερό (σχεδόν ένα ποτήρι) κάθε 30 λεπτά για να διώξει τα μικρόβια από το ουροποιητικό της σύστημα. Όμως το αποτέλεσμα ήταν να μεταφερθεί έπειτα από λίγες ώρες στο νοσοκομείο με οξεία υπονατριαιμία.
Όταν η γυναίκα μεταφέρθηκε στο νοσοκομείο, έτρεμε ολόκληρη, έκανε αρκετές φορές εμετό, δεν μπορούσε να μιλήσει καθαρά και είχε νοητική σύγχυση, με τα συμπτώματά της να επιδεινώνονται όσο περνούσε η ώρα. Οι γιατροί αναπλήρωσαν το νάτριο που της έλειπε και περιόρισαν την χορήγηση υγρών σε 1 λίτρο τις επόμενες 24 ώρες, όπου πια η γυναίκα είχε συνέλθει και πήρε εξιτήριο από το νοσοκομείο.
Οι γιατροί γράφουν ότι υπάρχει ανάγκη να γίνουν περισσότερες έρευνες για να αποσαφηνιστεί η σύσταση σχετικά με την “κατανάλωση περισσότερων υγρών” στις περιπτώσεις λοιμώξεων.
Υπονατριαιμία και συμπτώματα
Να σημειωθεί ότι το νάτριο είναι (μαζί με το κάλιο, το χλώριο, το μαγνήσιο και το ασβέστιο) ένας βασικός ηλεκτρολύτης του σώματος. Ονομάζεται ηλεκτρολύτης διότι έχει ένα μικρό ηλεκτρικό φορτίο όταν διαλύεται στα υγρά του σώματος βοηθώντας έτσι να μεταδίδονται τα νευρικά σήματα.
Το νάτριο βρίσκεται κυρίως στο υγρό που περιβάλλει τα κύτταρα, δηλαδή στον εξωκυττάριο χώρο, όπου καθορίζει τον εξωκυττάριο όγκο των υγρών μέσω της παρακράτησης νερού. Χαμηλή συγκέντρωση νατρίου, δηλαδή υπονατριαιμία μπορεί να παρατηρηθεί όταν υπάρχει μεγάλη πρόσληψη νερού, με συνήθη διατροφή. Τα νεφρά είναι ανίκανα να αφαιρέσουν το επιπλέον νερό αμέσως και το αίμα γίνεται πιο αραιό. Το νάτριο τελικά αυξάνεται στον εξωκυττάριο χώρο. Από την άλλη μεριά, το νάτριο που βρίσκεται μέσα στα κύτταρα παραμένει συνήθως στα ίδια επίπεδα. Λόγω του φαινομένου της ώσμωσης, το νερό αυξάνεται εκεί που υπάρχει αναλογικά περισσότερο νάτριο, δηλαδή μέσα στα κύτταρα τα οποία διογκώνονται.
Τα συμπτώματα της υπονατριαιμίας περιλαμβάνουν κράμπες, μυϊκή αδυναμία, ζάλη, εμετό, πονοκέφαλο, και πτώση της αρτηριακής πίεσης. Στις σοβαρές περιπτώσεις προκαλείται οίδημα εγκεφάλου, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε νοητική σύγχυση, σπασμούς, καρδιοαναπνευστική δυσχέρεια, λήθαργο ακόμα και σε κώμα ή θάνατο. Ποσοστό θνησιμότητας 30% έχει αναφερθεί σε ασθενείς με αφύσικα χαμηλά επίπεδα νατρίου στο αίμα.
Οι φυσιολογικές τιμές νατρίου στο αίμα είναι 135-145 χιλιοστοϊσοδύναμα ανά λίτρο (mEq/L). Η υπονατριαιμία συμβαίνει όταν το νάτριο στο αίμα πέφτει κάτω από το όριο των 135 mEq/L. Είναι η συχνότερη ηλεκτρολυτική διαταραχή στην κλινική πράξη και διακρίνεται σε ήπια, μέτρια και σοβαρή.
- Ήπια: To νάτριο είναι στα 130-135 mEq/L.
- Μέτρια: Μεταξύ 125-129 mEq/L.
- Σοβαρή: Κάτω από τα 125 mEq/L.
Όταν τα επίπεδα νατρίου πέφτουν βαθμιαία τα συμπτώματα είναι συνήθως ήπια. Στην οξεία υπονατριαιμία, τα επίπεδα νατρίου πέφτουν πολύ γρήγορα μέσα σε 48 ώρες με αποτέλεσμα να υπάρχει πιθανότητα αιφνίδιου οιδήματος στον εγκέφαλο, το οποίο μπορεί να οδηγήσει σε κώμα. Το εγκεφαλικό οίδημα προκύπτει από την αύξηση του όγκου των εγκεφαλικών κυττάρων λόγω ανεπάρκειας νατρίου στον εξωκυττάριο χώρο και άρα είσοδο υπερβολικού νερού μέσα στα κύτταρα.
Το συμπέρασμα είναι ότι ναι μεν πρέπει να πίνουμε άφθονο νερό για την καλή ενυδάτωση του σώματος αλλά σε μια παρατεταμένη χρονική περίοδο ώστε να μην διαταραχθεί η ισορροπία του νατρίου. Η σύσταση για την πρόσληψη υγρών είναι περίπου 1,6 λίτρα την ημέρα για τις γυναίκες και περίπου 2 λίτρα για τους άνδρες (εξαρτάται από το μέγεθος του σώματος). Σ’ αυτή τη ποσότητα περιλαμβάνεται το νερό από κάθε ρόφημα και από το σύνολο της διατροφής.
