Η κακή αναπνοή (χαλίτωση) είναι συνηθισμένη καθώς υπολογίζεται ότι δύο στους 10 ενήλικες την αντιμετωπίζουν σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό. Αν και οι περισσότεροι θεωρούν την κακοσμία του στόματος ως ένα ενοχλητικό αλλά κατά τα άλλα αθώο πρόβλημα, χρειάζεται πάντα έλεγχος διότι μερικές φορές η αιτία μπορεί να είναι σοβαρή. Αλλά και όταν η αιτία δεν είναι σοβαρή, η κακή αναπνοή μπορεί να φέρει σε δύσκολη θέση κάποιον ή ακόμα και να καταστρέψει την προσωπική του ζωή.
Η μυρωδιά του στόματος παρουσιάζει διακυμάνσεις κατά τη διάρκεια του 24ώρου ή ακόμη και από ημέρα σε ημέρα. Οι πιο σημαντικοί λόγοι είναι η ποσότητα και η ποιότητα της έκκρισης του σάλιου, η παρουσία υπολειμμάτων τροφής, καθώς και ο μικροβιακός πληθυσμός που φυσιολογικά υπάρχει στο στόμα.
Η μυρωδιά του στόματος είναι πιο έντονη το πρωί όταν ξυπνάμε και πριν από το βούρτσισμα των δοντιών, καθώς και μετά από κατάχρηση καρυκευμάτων και φαγητών με έντονες οσμές.
Υπάρχει η εντύπωση ότι η κακοσμία του στόματος οφείλεται συνήθως σε κάποια διαταραχή στο στομάχι, στο συκώτι ή στο έντερο αλλά αυτό δεν είναι το σύνηθες. Εφόσον οι σφιγκτήρες του οισοφάγου λειτουργούν φυσιολογικά, δεν μπορούν να διαφύγουν προς το στόμα αέρια και οσμές για να προκαλέσουν κακοσμία, εκτός κι αν προκληθεί εμετός ή ρέψιμο.
Οι εννιά στις 10 περιπτώσεις κακοσμίας στόματος έχουν αιτία κάποιο τοπικό παράγοντα στο στόμα (κακή στοματική υγιεινή, χαλασμένα δόντια, ουλίτιδα, κάπνισμα, πληγή που δεν κλείνει, λοίμωξη στόματος κ.λπ.). Υπολογίζεται ότι σε ποσοστό 4-6% η αιτία βρίσκεται στη μύτη (ιγμόρεια), στις αμυγδαλές και στους πνεύμονες (αναπνευστικό σύστημα), ενώ μερικές φορές στα φάρμακα που παίρνουν οι ασθενείς για ορισμένα νοσήματα και τα οποία περιέχουν ιώδιο ή χλώριο ή προκαλούν ξηροστομία.
Η διατροφή (π.χ. η συχνή κατανάλωση σκόρδου, κρεμμυδιού, πράσου, μπρόκολου και κρέατος με πολλά λιπαρά) επίσης μπορεί να ευθύνεται. Το ίδιο και ορισμένα νοσήματα όπως ο διαβήτης ή ο καρκίνος του στομάχου.
Υπάρχουν όμως περιπτώσεις που οι ασθενείς δεν έχουν τίποτα από τα παραπάνω και παρ’ όλα αυτά μυρίζει το στόμα τους. Στις περιπτώσεις αυτές διαταράσσεται για άγνωστους λόγους η οικολογία των μικροβίων της στοματικής κοιλότητας και αναπτύσσονται περισσότερο αναερόβια μικρόβια, των οποίων τα προϊόντα του μεταβολισμού είναι προκαλούν κακή αναπνοή.
Αντιμετώπιση
Το πρώτο βήμα για την αντιμετώπιση της χαλίτωσης είναι ο έλεγχος από ειδικό στοματολόγο ή οδοντίατρο, αφού στο 95% των περιπτώσεων η αιτία βρίσκεται στο στόμα. Εάν υπάρξει υπόνοια ότι η αιτία βρίσκεται αλλού, πρέπει να ακολουθήσει συνεργασία και με άλλες ιατρικές ειδικότητες (π.χ. ωτορινολαρυγγολόγο, πνευμονολόγο, γαστρεντερολόγο κ.λπ.).
Όταν η αιτία της κακοσμίας βρίσκεται στο στόμα, είναι πολύ σημαντική η στοματική υγιεινή, η διόρθωση της ουλίτιδας, το καθημερινό βούρτσισμα και καθαρισμός της ράχης της γλώσσας με ειδική ξέστρα (tongue cleaner), το οδοντικό νήμα, το μεσοδόντιο βουρτάκι tepe, η τοπική χρήση οξυγονούχων ουσιών που μειώνουν τον μικροβιακό όγκο των αναερόβιων μικροβίων. Αν το συστήσει ο ειδικός στοματολόγος ιατρός, η λήψη αντιβιοτικών μπορεί να καταπολεμήσουν τα αναερόβια μικρόβια.
Οι μελέτες έχουν δείξει ότι η χαλίτωση οφείλεται κυρίως σε βακτήρια του στόματος. Σύμφωνα με την Betsy Clark, ερευνήτρια της Οδοντιατρικής Σχολής του Πολιτειακού Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης στο Μπάφαλο, «Τα βακτήρια της γλώσσας παράγουν δύσοσμες ουσίες και λιπαρά οξέα, που θεωρούνται υπεύθυνα για το 80-90% των περιπτώσεων κακής αναπνοής». Οι ερευνητές λένε ότι το βακτήριο που οφείλεται κυρίως για τη χρόνια κακοσμία είναι το solobacterium moorei αλλά δεν είναι το μοναδικό (άλλα βακτήρια που ενοχοποιούνται είναι: Granulicatella elegens, Eubacterium species
Firmicutes species, Porphyromonas species, Staphylococcus warneri, Dialister species και Prevotella intermedia).
Η χρήση τσίχλας χωρίς ζάχαρη ή διαλυμάτων στόματος δεν αντιμετωπίζει το πρόβλημα, διότι απλώς, αυξάνοντας την παραγωγή σάλιου, συγκαλύπτει για λίγο την κακοσμία χωρίς να την εκριζώνει.
