O καρκίνος του προστάτη δεν πρέπει ποτέ να υποτιμάται. Είναι τρομερός αντίπαλος που ξεπετάγεται σε διάφορα σημεία ταυτόχρονα μέσα στον προστάτη. Ένας καρκινικός προστάτης έχει κατά μέσον όρο επτά ξεχωριστούς όγκους που αναπτύσσονται μέσα του. Έτσι, για να θεραπευτεί η νόσος, δεν αφαιρούνται απλώς τα καρκινικά σημεία αλλά πρέπει να απομακρυνθεί όλος ο προστάτης. Αυτή είναι η ριζική προστατεκτομή.
Σήμερα η ριζική προστατεκτομή θεραπεύει την τεράστια πλειονότητα των ανδρών με καρκίνο περιορισμένο στον προστάτη, έστω και αν έχει διεισδύσει στο τοίχωμα, ή κάψα, του προστάτη. Όμως, η ριζική προστατεκτομή δεν είναι για πολύ μεγάλες ηλικίες. Απευθύνεται στους νεότερους άνδρες με ιάσιμη νόσο, τους κατά τα άλλα υγιείς που μπορούν εύλογα να περιμένουν πως θα ζήσουν τουλάχιστον άλλα 15 χρόνια. Δεν είναι κάτι στο οποίο θα έπρεπε να υποβάλει τον εαυτό του ένας γηραιότερος άνδρας ή κάποιος που βαρύνεται με άλλα προβλήματα υγείας.
Η ριζική προστατεκτομή δεν είναι μια εύκολη χειρουργική επέμβαση. Έχει παγίδες. Κι αυτό διότι ο προστάτης δεν είναι ιδιαίτερα προσιτός αλλά βρίσκεται βαθιά μέσα στην πύελο. Οι ιστοί γύρω από τον προστάτη είναι λεπτεπίλεπτοι και ο χειρουργός πρέπει να ισορροπήσει σε τεντωμένο σκοινί, εκτέμνοντας αρκετό ιστό, ώστε να εξασφαλίσει πως όλος ο καρκίνος έχει αφαιρεθεί, και προσπαθώντας να μην επηρεάσει αρνητικά τον έλεγχο της ούρησης και τα νεύρα που ορίζουν τη στυτική λειτουργία.
Στο σημείο όπου πραγματοποιείται η επέμβαση στριμώχνονται πολλά πράγματα μαζί, δυσκολεύοντας τους χειρουργούς να βλέπουν και άρα να προστατεύσουν τα νευραγγειακά δεμάτια, τις λεπτές δέσμες νεύρων που βρίσκονται δεξιά και αριστερά από τον προστάτη και είναι ουσιαστικής σημασίας για τις στύσεις. Επομένως η διατήρηση της στυτικής ικανότητας δεν είναι τόσο βέβαιη. Η επέμβαση δεν είναι ιδανική για υπέρβαρους άνδρες και ειδικά για άνδρες με μεγάλη κοιλιά.
Πρέπει λοιπόν να διαλέξτε ένα νοσοκομείο ή ιατρικό κέντρο στο οποίοι οι γιατροί έχουν μεγάλη εμπειρία από ριζικές προστατεκτομές. Ο γιατρός πρέπει να ξέρει τις τεχνικές διατήρησης των νεύρων να έχει κάνει πολλές επεμβάσεις και να έχει επιτυχία στη διατήρηση της στυτικής ικανότητας και του ελέγχου της ούρησης. Σίγουρα δεν θέλετε να είστε ένας από τους ασθενείς πάνω στους οποίους μαθαίνει. Θέλετε έναν γιατρό που πραγματοποιεί την επέμβαση αυτή αρκετές φορές την εβδομάδα.
Οι τεχνικές
Υπάρχουν τρεις τεχνικές: ανοιχτή εγχείρηση, λαπαροσκόπηση και ρομποτική ριζικής προστατεκτομής. Tα αποτελέσματα και των τριών τεχνικών σαφώς εξαρτώνται από τον χειρουργό — και αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο όποια τεχνική και αν επιλέξετε είναι βασικό να έχετε έναν έμπειρο χειρουργό.
Η επέμβαση της ριζικής προστατεκτομής έχει εξελιχθεί στη διάρκεια των τελευταίων ετών. Σήμερα, η λαπαροσκοπική/ρομποτική επέμβαση χρησιμοποιεί μικροσκοπικές τρύπες, από τις οποίες μπορεί ο χειρουργός να εισαγάγει φως και εργαλεία με σκοπό να κάνει την επέμβαση χωρίς μεγάλη τομή. Λαπαροσκοπία είναι η χρήση ενός φωτισμένου σωλήνα που εισέρχεται στο σώμα μέσω μιας μικροσκοπικής τρύπας, από την οποία ο χειρουργός μπορεί να περάσει δεξιοτεχνικά το νυστέρι. Να θυμάστε όμως ότι η επέμβαση δεν γίνεται από το μηχάνημα αλλά από τον χειρουργό, ο οποίος λέει στο μηχάνημα τι να κάνει.
Οι χειρουργοί που προωθούν αυτή τη λαπαροσκοπική/ρομποτική τεχνική είναι ενθουσιώδεις και τονίζουν τα σαφή πλεονεκτήματα: Υπάρχει μικρότερη απώλεια αίματος. Προκειμένου να φτάσει στον προστάτη, ο χειρουργός διαστέλλει την κοιλιά —φουσκώνοντας την σαν μπαλόνι— με τη χρήση διοξειδίου του άνθρακα υψηλής πίεσης. Η διαδικασία αυτή συμπιέζει πολλές φλέβες που αιμορραγούν. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα μικρότερη απώλεια αίματος και υψηλότερο αιματοκρίτη μετά την εγχείρηση. Ένα άλλο πλεονέκτημα είναι ότι η χρήση του ρομπότ παρέχει τρισδιάστατη εικόνα. Από την άλλη πλευρά, ένας έμπειρος χειρουργός που χρησιμοποιεί το χέρι του για να ψηλαφίσει τον όγκο μπορεί να έχει πλεονέκτημα ως προς την ανίχνευση του καρκίνου κι αν αυτός έχει φτάσει στα νεύρα που ορίζουν τη στυτική λειτουργία.
Επιπλοκές
Όπως όλες οι επεμβάσεις που απαιτούν αναισθησία, η ριζική προστατεκτομή εμπεριέχει τον κίνδυνο του θανάτου, πρόκειται όμως για κάτι σπάνιο αλλά μπορεί να συμβεί π.χ. εξαιτίας κάποιας θρόμβωσης.
Αιμορραγία. Η πιο κοινή επιπλοκή στη διάρκεια της εγχείρησης είναι η υπερβολική αιμορραγία, συνήθως αποτέλεσμα ενός αιμοφόρου αγγείου που τραυματίστηκε στη διάρκεια της επέμβασης.
Θρόμβοι αίματος. Είναι ανάμεσα στις πιο κοινές και εν δυνάμει τις πιο σοβαρές επιπλοκές της ριζικής προστατεκτομής. Οι θρόμβοι του αίματος στο πόδι, η πνευμονική εμβολή και οι θρόμβοι αίματος στους πνεύμονες, εκτιμάται ότι σημειώνονται στο 2% των ανδρών μετά την εγχείρηση. Ο καλύτερος τρόπος για να αντιμετωπίσετε αυτό το πρόβλημα είναι να το εμποδίσετε να σημειωθεί. Ορισμένοι γιατροί το επιτυγχάνουν αυτό χορηγώντας αντιπηκτικά φάρμακα, όπως μια μικρή δόση ηπαρίνης. Ορισμένοι γιατροί επίσης δίνουν στους ασθενείς τους συσκευές συμπίεσης —διάφορες μορφές ενισχυμένης υποστηρικτικής περισκελίδας— για τα πόδια. Μία από αυτές μοιάζει με μακρύ εσώρουχο και είναι σχεδιασμένη έτσι, ώστε να ωθεί όλο το αίμα στις βαθιές φλέβες και να κρατάει τη ροή ισχυρή και συνεχή. Η άσκηση είναι άλλος ένας ζωτικός παράγοντας που θα σας βοηθήσει να αποτρέψετε τον σχηματισμό θρόμβων. Το περπάτημα είναι καλό και σπρώχνει αίμα πίσω προς την καρδιά. Περπατήστε αμέσως μόλις σας επιτραπεί μετά την εγχείρηση. Αν στέκεστε όρθιος, μη στέκεστε περισσότερο από μερικά λεπτά τη φορά — να κινείστε.
Στένωση του κυστικού αυχένα ή σύγκλειση του κυστικού αυχένα. Πρόκειται για ουλώδη ιστό που σχηματίζεται όταν συρράπτεται ο κυστικός αυχένας με την ουρήθρα και έχει αναφερθεί σε ποσοστό 1 έως 12% των ανδρών μετά την εγχείρηση. Τα συμπτώματα της εκδηλώνονται συνήθως με πολύ αργή ροή ούρων ή στάγδην ούρηση όταν η κύστη είναι γεμάτη.
Βουβωνοκήλες. Μέσα σε δύο χρόνια από τη ριζική προστατεκτομή περίπου το 15% των ανδρών αναπτύσσουν βουβωνοκήλη. Ίσως είναι επειδή κάποιοι από τους άνδρες αυτούς είχαν ήδη κήλη, αλλά δεν το ήξεραν. Είναι εύκολο να διορθωθεί μια κήλη στη διάρκεια μιας ριζικής προστατεκτομής. Αν έχετε κήλη, πείτε στον χειρουργό σας πως θα θέλατε να διορθωθεί και αν νομίζετε πως μπορεί να έχετε ζητήστε από τον χειρουργό σας να την ψάξει στη διάρκεια της ριζικής προστατεκτομής.
Ακράτεια ούρων. Οι περισσότεροι άνδρες παρουσιάζουν διαρροή λίγων ή περισσότερων ούρων μετά την εγχείρηση. Το πιθανότερο είναι να χρειαστεί κάποιος χρόνος για να επιστρέψει εντελώς ο έλεγχος της ούρησης. Συνήθως η διαδικασία αυτή γίνεται σε τρία στάδια: Η πρώτη φάση είναι όταν ο άνδρας μπορεί να παραμένει στεγνός όταν είναι ξαπλωμένος. Στη δεύτερη φάση είναι στεγνός όταν περπατάει. Και στην τρίτη φάση είναι στεγνός όταν σηκώνεται όρθιος. Περισσότερα για την ακράτεια ούρων μετά τη ριζική προστατεκτομή δείτε εδώ.
Στυτική δυσλειτουργία. Το 2015, μια μελέτη σε 210 άνδρες μέσης ηλικίας 65 ετών, διαπίστωσε ότι τουλάχιστον εννέα στους 10 που κάνουν ριζική προστατεκτομή, έχουν μεγαλύτερα ή μικρότερα στυτικά προβλήματα αργότερα. Ο πρωταρχικός στόχος του χειρουργού δεν είναι να διατηρηθεί η ικανότητα αλλά να ξεφορτωθεί τον καρκίνο και αν αυτός έχει προχωρήσει στα νεύρα που ορίζουν τη στυτική ικανότητα θα τα αφαιρέσει. Αυτό θα προκαλέσει μόνιμη ανικανότητα. Ακόμα και χωρίς την αφαίρεση των δύο νευρικών δεματίων που βρίσκονται στα πλαϊνά του αδένα, θα υπάρξει στυτική δυσλειτουργία η οποία θα είναι προσωρινή. Περισσότερα για την ανικανότητα ή τη στυτική δυσλειτουργία μετά τη ριζική προστατεκτομή δείτε εδώ.
