Η ταυρίνη (taurine) είναι ένας τύπος αμινοξέος το οποίο ονομάστηκε έτσι διότι ανακαλύφθηκε στην χολή ενός ταύρου. Μέχρι το 1976 θεωρούνταν ότι η ταυρίνη αποτελεί ένα τελικό προϊόν του μεταβολισμού, χωρίς κάποια ιδιαίτερη αξία για το σώμα.
Στη συνέχεια όμως παρατηρήθηκαν αλλαγές στην ηλεκτρική δραστηριότητα του αμφιβληστροειδούς χιτώνα του ματιού σε παιδιά που σιτίζονταν παρεντερικά. Αυτό αποτέλεσε ένδειξη ότι η ταυρίνη ασκεί κάποιες επιδράσεις στη λειτουργία του οργανισμού.
Σήμερα είναι γνωστό ότι η ταυρίνη δεν ενσωματώνεται στις πρωτεΐνες αλλά υπάρχει ελεύθερη σε υψηλή συγκέντρωση σε όλο το ανθρώπινο σώμα, ιδιαίτερα στον εγκέφαλο, τα μάτια, την καρδιά και τους μυς.
Το αμινοξύ αυτό βρίσκεται σε πολλά ζωικά τρόφιμα, συχνά προστίθεται στα ενεργειακά ποτά ενώ κυκλοφορεί στην αγορά και ως διατροφικό συμπλήρωμα. Θεωρείται ασφαλές και δεν έχει γνωστές παρενέργειες όταν λαμβάνεται σε λογική δοσολογία (κάτω από 3 γραμμάρια ημερησίως).
Ιδιότητες
Η ταυρίνη είναι ένα θειούχο αμινοξύ το οποίο υπό όρους είναι απαραίτητο για το ανθρώπινο σώμα, εννοώντας με αυτό ότι πρέπει να λαμβάνεται από τη διατροφή.
Στους ενήλικες συντίθεται κυρίως στο συκώτι από δύο άλλα αμινοξέα, την κυστεΐνη και την μεθειονίνη, αλλά στα βρέφη μέχρι έξι εβδομάδων είναι ένα απαραίτητο αμινοξύ και άρα πρέπει να λαμβάνεται από την διατροφή. Τα μωρά που δεν θηλάζουν χρειάζονται συμπληρώματα ταυρίνης διότι δεν έχουν πλήρως αναπτυγμένη την ικανότητά τους να συνθέτουν την ουσία, έτσι σε πολλά παρασκευάσματα για βρέφη προστίθεται η ταυρίνη.
Τα χορτοφάγα ζώα παράγουν ταυρίνη αλλά τα σαρκοφάγα ζώα όπως η γάτα, η τίγρης και το λιοντάρι έχουν χάσει την ικανότητα ενδογενούς παραγωγής διότι λαμβάνουν αρκετή την ποσότητα από τη διατροφή τους -γάτες με διατροφή χωρίς ταυρίνη τυφλώνονται σε μεγάλη ηλικία. Ο άνθρωπος έχει μερική ικανότητα ενδογενούς παραγωγής της ταυρίνης κι αυτό δείχνει ότι δεν είναι καθαρά χορτοφάγος ή σαρκοφάγος αλλά κάπου στη μέση. Οι χορτοφάγοι έχουν 60-80% λιγότερη ποσότητα ταυρίνης στο αίμα τους και 30% λιγότερη ποσότητα στα ούρα τους σε σχέση με τους παμφάγους.
Το αμινοξύ υπάρχει κυρίως στα ζωικά τρόφιμα όπως είναι το κρέας, τα αυγά, τα ψάρια και τα γαλακτοκομικά. Η μέση πρόσληψη από τη διατροφή υπολογίζεται στα 58 mg την ημέρα. (από 9 mg μέχρι 372 mg). Προστίθεται στα ενεργειακά ποτά – π.χ. κάθε κουτάκι Red Bull περιέχει 1 γραμμάριο ταυρίνης- αλλά δεν είναι διεγερτική ουσία σαν την καφεΐνη.
Πιθανά οφέλη
Η ταυρίνη παίζει διάφορους ρόλους στη φυσιολογική λειτουργία του εγκεφάλου, της καρδιάς, της χοληδόχου κύστης, των ματιών και του αγγειακού συστήματος, ωστόσο οι μηχανισμοί με τους οποίους δρα είναι υπό διερεύνηση.
Φαίνεται πως ενισχύει τις συσπάσεις της καρδιάς και γι’ αυτό συνταγογραφείται για τη θεραπεία της καρδιακής ανεπάρκειας (η συνήθης δόση που προτείνεται είναι τα 2.000 mg, τρεις φορές την ημέρα) αλλά ο μηχανισμός δράσης είναι ασαφής.
Μελέτες αναφέρουν πως η ταυρίνη μπορεί να αυξήσει την επιβίωση μετά από καρδιακή προσβολή. Φαίνεται πως μειώνει την εναπόθεση ασβεστίου στις αρτηρίες που αποτελεί ανεξάρτητο παράγοντα στεφανιαίας νόσου. Επίσης συγκρατεί το κάλιο και το μαγνήσιο μέσα στα κύτταρα – το επαρκές κάλιο μέσα στα κύτταρα της καρδιάς αποτρέπει την ηλεκτρική αστάθεια και τις καρδιακές αρρυθμίες.
Βοηθάει στον σχηματισμό της χολής και στην αποτελεσματικότερη αποβολή της από το σώμα και εμποδίζει το σχηματισμό πέτρας στη χοληδόχο κύστη.
Είναι απαραίτητη για τη σωστή λειτουργία των μυών.
Ίσως να προστατεύει τα κύτταρα του ήπατος από τις ελεύθερες ρίζες – σε μία μελέτη, 2 γραμμάρια ταυρίνης 3 φορές την ημέρα μείωσε τους δείκτες ηπατικής βλάβης και το οξειδωτικό στρες.
Μπορεί να βελτιώνει την όραση και την ακοή σε ορισμένες κατηγορίες ανθρώπων.
Τέλος μπορεί να βοηθάει στον έλεγχο του σακχάρου στο αίμα – το αποτέλεσμα αυτό βασίζεται σε μελέτες στα ποντίκια.
Η ανεπάρκεια ταυρίνης συνδέεται με καταστάσεις κατάθλιψης, στρες, αυτισμού, στειρότητας, παχυσαρκίας, ουρικής αρθρίτιδας, εκφύλισης ωχράς κηλίδας, Alzheimer, και ηπατικών διαταραχών.
Αθλητική απόδοση και δοσολογία
Το γεγονός ότι η ταυρίνη υπάρχει στα ενεργειακά ποτά παρακίνησε σε αρκετές μελέτες για το ρόλου του αμινοξέος στα σπορ.
Παρότι η ταυρίνη δεν βοηθά στην ανάπτυξη των μυών διότι δεν συνδέεται με τα αμινοξέα που χρησιμεύουν γι’ αυτό το σκοπό, θεωρείται ότι μπορεί να βελτιώσει την αθλητική απόδοση -πάντως αυξάνει την ενυδάτωση των κυττάρων όπως και η κρεατίνη, κάνοντας τους μυς να φαίνονται πιο γεμάτοι.
Μια μελέτη που δημοσιεύθηκε από Ιάπωνες ερευνητές το 2003 εξέτασε 11 άνδρες ηλικίας 18-20 ετών, που έπρεπε να εκτελέσουν ασκήσεις ποδηλάτου έως ότου εξαντληθούν. Μετά από τη λήψη συμπληρωμάτων ταυρίνης για επτά ημέρες (πριν από την προπόνηση), οι συμμετέχοντες παρουσίασαν σημαντική αύξηση της VO2max (της μέγιστης χρήσης οξυγόνου) μέχρι την εξάντληση τους.
Σε μια άλλη μελέτη, η χορήγηση 1,66 γραμμαρίων ταυρίνης σε ποδηλάτες 1 ώρα πριν την προπόνηση οδήγησε σε αύξηση της καύσης λίπους κατά 16% κατά την 90άλεπτη προπόνησή τους, αλλά χωρίς αποτέλεσμα στις επιδόσεις.
Κάποιες μελέτες που τέσταραν το Red Bull σε σχέση με μια εικονική ουσία κατέληξαν ότι το ποτό προσφέρει εγρήγορση (π.χ. κατά την οδήγηση) αλλά αυτό πιθανότατα οφείλεται στην καφεΐνη και όχι στην ταυρίνη.
Η συνήθης δοσολογία λήψης της ταυρίνης από τα διατροφικά συμπληρώματα είναι 500-2.000 mg την ημέρα η οποία λαμβάνεται 30-60 λεπτά πριν από την προπόνηση.
Συμπληρώματα και παρενέργειες
Η έρευνα σχετικά με την ασφάλεια της ταυρίνης υποδηλώνει ότι μέχρι τα 3.000 mg ημερησίως είναι ασφαλής για διάστημα ενός έτους.
Ωστόσο, υπάρχει μια αρνητική δημοσιότητα για την ταυρίνη, καθώς τα ενεργειακά ποτά μπορούν να αυξήσουν την καρδιακή συχνότητα για διάστημα μέχρι και 4 ώρες μετά την κατανάλωσή τους -πολλοί πιστεύουν ότι αυτό οφείλεται αποκλειστικά στην καφεΐνη. Έχουν καταγραφεί θάνατοι αθλητών που συνδέονται με τα ενεργειακά ποτά τα οποία γίνονται επικίνδυνα όταν καταναλώνονται μαζί με αλκοόλ σε άτομα που παρουσιάζουν καρδιακές αρρυθμίες.
Μια μελέτη που συνέκρινε την επίδραση του Red Bull σε σχέση με την καφεΐνη, βρήκε ότι το ενεργειακό ποτό αύξησε την αρτηριακή πίεση του αίματος -άρα η καφεΐνη δεν είναι αποκλειστικά υπεύθυνη για τις αιμοδυναμικές επιδράσεις.
Συμπληρώματα ταυρίνης συνιστάται να λαμβάνονται από ορισμένες κατηγορίες ανθρώπων, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που είναι αυστηρά χορτοφάγοι ή έχουν υποβληθεί σε χημειοθεραπεία και ακτινοβολία -αυτές οι συνθήκες μπορούν να καταστρέψουν την ταυρίνη στο σώμα.
Δεν υπάρχουν στοιχεία για το αν οι γυναίκες που είναι έγκυες ή θηλάζουν μπορούν να λαμβάνουν συμπληρώματα ταυρίνης, ωστόσο το μητρικό γάλα περιέχει υψηλά επίπεδα ταυρίνης προκειμένου να τροφοδοτήσει το βρέφος.
