Η κατανάλωση ενός γεύματος με πολλά κορεσμένα λιπαρά είναι αρκετή για να αρχίσουν οι μεταβολικές διεργασίες που σχετίζονται με τη συσσώρευση λίπους στο συκώτι και την αντίσταση στην ινσουλίνη, σύμφωνα με μελέτη που δημοσιεύθηκε το περιοδικό Journal of Clinical Investigation.
Η μελέτη περιέλαβε 14 αδύνατους και υγιείς άνδρες, ηλικίας 20-40 ετών, οι οποίοι κατανάλωναν είτε ένα ρόφημα με γεύση βανίλια που περιείχε φοινικέλαιο (palm oil), είτε νερό. Το φοινικέλαιο είναι πλούσιο σε κορεσμένα λιπαρά τα οποία θεωρούνται επιβαρυντικά για την καρδιαγγειακή υγεία (με εξαίρεση το στεατικό οξύ) διότι ανεβάζουν τη χοληστερίνη. Άλλες μελέτες έχουν δείξει ότι τα κορεσμένα λιπαρά προκαλούν αντίσταση στην ινσουλίνη, μια κατάσταση που μπορεί να ανοίξει το δρόμο για διαβήτη τύπου 2
Τα κορεσμένα λιπαρά που δόθηκαν στους συμμετέχοντες στη μελέτη ήταν σε επίπεδα παρόμοια με αυτά που περιέχονται σε μια κλασικού μεγέθους πίτσα με πεπερόνι (110 γρ.) ή σε ένα τσίζμπεργκερ που συνοδεύεται από μία μεγάλη μερίδα τηγανητές πατάτες – γύρω στα 16-17 γραμμάρια.
Πριν και μετά την κατανάλωση του ροφήματος με φοικικέλαιο οι ερευνητές υπέβαλλαν τους συμμετέχοντες σε εξετάσεις. Διαπιστώθηκε ότι μετά την κατανάλωση του ροφήματος, αυξήθηκε η συσσώρευση λίπους στο συκώτι τους και μειώθηκε η ευαισθησία του οργανισμού απέναντι στην ινσουλίνη, την ορμόνη που παίζει σημαντικό ρόλο για την είσοδο της γλυκόζης στα κύτταρα.
Επίσης αυξήθηκαν τα τριγλυκερίδια και η γλυκαγόνη στο αίμα ενώ παρατηρήθηκαν αλλαγές στην ηπατική λειτουργία.
Η γλυκαγόνη είναι μία ορμόνη με αντίθετη δράση από την ινσουλίνη καθώς ανεβάζει τα επίπεδα της γλυκόζης (το σάκχαρο το αίματος) βοηθώντας στη διάσπαση του γλυκογόνου που είναι αποθηκευμένο στο συκώτι. Μια μεγαλύτερη δραστηριότητα της γλυκαγόνης, σε συνδυασμό με τη μειωμένη ευαισθησία του οργανισμού απέναντι στην ινσουλίνη, αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης διαβήτη τύπου 2.
Οι ερευνητές παρατήρησαν εξάλλου ότι άλλαξε η δραστηριότητα των γονιδίων που εμπλέκονται στην μη αλκοολική λιπώδη νόσο του ήπατος, δηλαδή στη συσσώρευση λίπους στο συκώτι εξαιτίας της διατροφής και όχι του αλκοόλ.
Αντίσταση στην ινσουλίνη και λιπαρό συκώτι
Πιο συγκεκριμένα, η μελέτη βρήκε ότι:
- Το ρόφημα με το φοινικέλαιο μείωσε την ευαισθησία απέναντι στην ινσουλίνη κατά 25% σε ολόκληρο το σώμα, κατά 15% στο συκώτι και κατά 34% στον λιπώδη ιστό.
- Τα επίπεδα των τριγλυκεριδίων αυξήθηκαν 35%.
- Ο μηχανισμός παραγωγής γλυκόζης από μη-υδατανθρακούχα θρεπτικά στοιχεία έγινε κατά 70% πιο ενεργός – άνοδο της γλυκόζης στο αίμα προκαλούν και ορισμένα αμινοξέα πλην των υδατανθράκων.
Να σημειωθεί ότι οι ερευνητές έκαναν το ίδιο πείραμα σε αρσενικά ποντίκια και παρατήρησαν παρόμοια αποτελέσματα.
«Το φοινικέλαιο προκαλεί παρόμοιες επιδράσεις με την κατανάλωση ενός γεύματος που περιέχει πολλά κορεσμένα λιπαρά, όπως μιας κλασικής πίτσας οκτώ τεμαχίων με πεπερόνι η οποία περιέχει 16-17 γραμμάρια κορεσμένα λιπαρά ανά 110 γραμμάρια βάρους ή ενός γεύματος που αποτελείται από ένα τσίζμπεργκερ βάρους 110 γραμμαρίων και μία μεγάλη μερίδα τηγανητές πατάτες», έγραψαν οι ερευνητές,
«Ένα τέτοιο γεύμα πιθανώς είναι αρκετό για να προκληθεί παροδική αντίσταση στην ινσουλίνη και διαταραγμένος ηπατικός μεταβολισμός», ανέφερε ο επικεφαλής της μελέτης Michael Roden, καθηγητής στο Τμήμα Ενδοκρινολογίας & Διαβητολογίας του Πανεπιστημίου Χάϊνριχ-Χάινε, στο Ντύσελντορφ της Γερμανίας.
Και πρόσθεσε: «Υποθέτουμε ότι οι αδύνατοι, υγιείς άνθρωποι μπορούν να αντισταθμίσουν την υπερκατανάλωση κορεσμένων λιπαρών οξέων, αλλά η επίμονη και επαναλαμβανόμενη έκθεση του σώματος σε αυτά τα θρεπτικά συστατικά ενδέχεται να οδηγεί σε χρόνια αντίσταση στην ινσουλίνη και σε μη αλκοολική λιπώδη νόσο του ήπατος».
Οι ερευνητές χρησιμοποίησαν μόνο άνδρες και αρσενικά ποντίκια αλλά τα αποτελέσματα πιθανότατα ισχύουν και για τις γυναίκες – είναι πιθανό η πρόσληψη των λιπαρών οξέων από το ήπαρ είναι μεγαλύτερη στους άνδρες.
Η μελέτη επικεντρώθηκε στα κορεσμένα λιπαρά αλλά θα ήταν ενδιαφέρον να μελετηθούν με τον ίδιο τρόπο και άλλα θρεπτικά συστατικά, όπως τα μονοακόρεστα και τα πολυακόρεστα λιπαρά καθώς και τα διάφορα είδη των υδατανθράκων. Προηγούμενες μελέτες παρέχουν στοιχεία ότι οι υδατάνθρακες και ιδιαίτερα η φρουκτόζη επιβαρύνουν σοβαρά το συκώτι και ενδεχομένως να προκαλούν μεγαλύτερη αύξηση στα τριγλυκερίδια και αντίσταση στην ινσουλίνη απ’ ότι τα κορεσμένα λιπαρά.
Πηγή: Acute dietary fat intake initiates alterations in energy metabolism and insulin resistance.
