Στο παρελθόν υπήρξε μια θυελλώδης διαμάχη γύρω από τις άριστες ποσότητες της βιταμίνης C και το ρόλο που μπορεί να παίζει στην αντιμετώπιση του καρκίνου. Κάποιοι ερευνητές είχαν προτείνει μια μεγάλη δοσολογία βιταμίνης C αλλά στη συνέχεια έγινε γνωστό ότι οι διατροφικές προσλήψεις πάνω από 100-120 mg την ημέρα προκαλούν κορεσμό της βιταμίνης στο σώμα και σε μεγάλο ποσοστό αποβάλλονται χωρίς κάποια μεταβολή στα ούρα. Το ποσοστό απορρόφησης της βιταμίνης C από τη διατροφή μειώνεται καθώς αυξάνεται η ποσότητά της.
Σήμερα δεν είναι πολλοί αυτοί που υποστηρίζουν ότι το ασκορβικό οξύ (ένα άλλο όνομα για τη βιταμίνη C) σε μεγαλύτερη δοσολογία από 120 mg μπορεί να έχει σημαντικό όφελος σε υγιείς ανθρώπους, άλλωστε το σκορβούτο αντιμετωπίζεται με μόλις 10 mg βιταμίνης C την ημέρα και για την επούλωση των τραυμάτων αρκούν 30 mg την ημέρα – η βιταμίνης C είναι απαραίτητη για τη δημιουργία κολλαγόνου.
Οφέλη
Ωστόσο, επειδή η βιταμίνη C α) παίζει και ένα σημαντικό αντιοξειδωτικό ρόλο προστατεύοντας τη βιταμίνης Ε, β) είναι σημαντική για την ικανοποιητική απορρόφηση του σιδήρου από τις τροφές και γ) αποτρέπει τον σχηματισμό νιτροζαμινών, ίσως να μην είναι κακή ιδέα μια μεγαλύτερη δοσολογία των 120 mg την ημέρα. Να σημειωθεί ότι οι δύο τελευταίες δράσεις της βιταμίνης C εξαρτώνται από την παρουσία της στο έντερο μαζί με την τροφή, άρα τυχόν αυξημένη ποσότητα πρέπει να λαμβάνεται μέσω της διατροφής ή αν πρόκειται για συμπληρώματα πρέπει αυτά να λαμβάνονται μαζί με τα γεύματα.
Απορρόφηση σιδήρου. Η πρόσληψη 25 mg βιταμίνης C μαζί με σίδηρο σε ένα γεύμα αυξάνει την απορρόφηση του σιδήρου κατά περίπου 65%, ενώ η πρόσληψη 1 γραμμαρίου βιταμίνης C αυξάνει την απορρόφηση του σιδήρου κατά εννέα φορές. Αυτό συμβαίνει μόνο στην περίπτωση που το ασκορβικό οξύ λαμβάνεται ταυτόχρονα με το γεύμα. Η ενδοφλέβια χορήγηση βιταμίνης C ή η πρόσληψή της πολλές ώρες πριν το γεύμα δεν έχει καμία επίδραση στην απορρόφηση του σιδήρου.
Αν λοιπόν έχετε ανεπάρκεια σιδήρου (αναιμία) σίγουρα θα έχετε όφελος αυξάνοντας τη δοσολογία της βιταμίνης C κατά τη διάρκεια των γευμάτων.
Αναστολή σχηματισμού νιτροζαμινών. Η ασφάλεια των νιτρικών και των νιτρωδών αλάτων τα οποία χρησιμοποιούνται για τη συντήρηση των κρεάτων αμφισβητείται από πολλούς ερευνητές λόγω του σχηματισμού νιτροζαμινών.
Οι νιτροζαμίνες σχηματίζονται στο στομάχι από την χημική αντίδραση μεταξύ των νιτρωδών αλάτων και των αμινών που βρίσκονται στα τρόφιμα – υπό τις όξινες συνθήκες που υπάρχουν στο στομάχι.
Σε πειραματόζωα οι νιτροζαμίνες δρουν ως δυνητικά καρκινογόνα και ορισμένες υγειονομικές αρχές έχουν περιορίσει τις επιτρεπτές ποσότητες των νιτρικών αλάτων στις τροφές, αν και δεν υπάρχουν οριστικά δεδομένα ότι αποτελούν κίνδυνο για την υγεία του ανθρώπου μέσω του ενδογενούς σχηματισμού νιτροζαμινών.
Η βιταμίνη C έχει τη δυνατότητα να αναστέλλει τον σχηματισμό των νιτροζαμινών αντιδρώντας με τα νιτρώδη άλατα (σχηματίζοντας NO, ΝΟ2 και Ν2). Η αντίδραση αυτή πραγματοποιείται όταν η βιταμίνη C βρίσκεται στο στομάχι την ίδια στιγμή με τα νιτρώδη άλατα και τις αμίνες των τροφών. Άρα ακόμα και αν το σώμα έχει κορεστεί από τη βιταμίνη C καλό είναι να τη λαμβάνει κανείς συνεχώς από τη διατροφή του προκειμένου να εξουδετερώνεται ο σχηματισμός των νιτροζαμινών. Μ’ αυτόν τον τρόπο η βιταμίνη C ενδέχεται να προλαμβάνει κάποιους καρκίνους.
Φαρμακολογικές χρήσεις της βιταμίνης C. Πολλές μελέτες έχουν βρει χαμηλά επίπεδα βιταμίνης C σε ασθενείς με προχωρημένο καρκίνο, το οποίο είναι μάλλον ένα αναμενόμενο εύρημα.
Βασιζόμενη σε λίγα πειραματικά στοιχεία, υπάρχει η άποψη ότι πολύ υψηλές προσλήψεις βιταμίνης C (της τάξης των 10 γραμμαρίων την ημέρα ή και παραπάνω) έχουν πιθανόν όφελος στην ενίσχυση της άμυνας του οργανισμού απέναντι στον καρκίνο, ή ακόμα ότι προλαμβάνουν την ανάπτυξη του AIDS σε άτομα που αποδεικνύονται θετικά στον ιό της ανθρώπινης ανοσοανεπάρκειας (HIV).
Κρυολόγημα. Υψηλές δόσεις βιταμίνης C συστήνονται για την πρόληψη και τη θεραπεία του κοινού κρυολογήματος, βάσει ενός ορισμένου αριθμού δεδομένων τα οποία δείχνουν ότι η βιταμίνη ελαττώνει τη διάρκεια των συμπτωμάτων. Ωστόσο, τα στοιχεία από τις ελεγχόμενες μελέτες δεν είναι αρκετά πειστικά.
Ενδεχόμενες παρενέργειες
Ανεξάρτητα από το εάν η υψηλή δοσολογία της βιταμίνης C ασκεί πράγματι θετική επίδραση ή όχι, υπάρχουν άνθρωποι που συστηματικά προσλαμβάνουν συμπληρώματα από 1 έως 5 γραμμάρια βιταμίνης C την ημέρα. Αυτοί μπορεί να βιώσουν ορισμένες παρενέργειες από την υψηλή δοσολογία.
Διάρροια. Δεν φαίνεται να υπάρχει τοξικότητα από τη μεγάλη δοσολογία διότι σ’ αυτή την περίπτωση η βιταμίνη C απεκκρίνεται στα ούρα, ακόμα και σε ποσοστό 90%. Όμως, το ασκορβικό οξύ που δεν απορροφάται στον εντερικό αυλό αποτελεί υπόστρωμα για βακτηριακή ζύμωση, οπότε μπορεί να προκαλέσει διάρροια ή κάποια εντερική δυσφορία.
Η περίπτωση των διαβητικών. Έχει διατυπωθεί η άποψη ότι η βιταμίνη C μπορεί να αντιδράσει χημικά με αμινομάδες των πρωτεϊνών και να τις γλυκοζυλιώσει κατά τον ίδιο τρόπο που παρατηρείται γλυκοζυλίωση στην περίπτωση του αρρύθμιστου σακχαρώδους διαβήτη τύπου 2. Η άποψη αυτή προσπαθεί να αιτιολογήσει ορισμένα στοιχεία που έδειξαν ότι ενδεχομένως η χορήγηση συμπληρωμάτων βιταμίνης C σε διαβητικούς ασθενείς να αυξάνει τη θνησιμότητα από καρδιαγγειακή νόσο.
Πέτρες στα νεφρά. Έως και το 5% του πληθυσμού βρίσκεται σε κίνδυνο ανάπτυξης οξαλικών νεφρικών λίθων. Ο κίνδυνος προέρχεται τόσο το προσλαμβανόμενο οξαλικό οξύ από τη διατροφή όσο και από το οξαλικό οξύ που σχηματίζεται ενδογενώς στο σώμα κυρίως από τον μεταβολισμό της γλυκίνης.
Ορισμένες μελέτες έχουν δείξει ότι τα άτομα που προσλαμβάνουν μεγάλες ποσότητες βιταμίνης C απεκκρίνουν μεγαλύτερη ποσότητα οξαλικών οξέων στα ούρα, κι έτσι δημιουργήθηκε η ιδέα ότι η βιταμίνη μπορεί να αυξάνει τον κίνδυνο για πέτρα στα νεφρά όταν λαμβάνεται σε μεγάλη δοσολογία.
Ωστόσο, δεν είναι γνωστή κάποια οδός σχηματισμού οξαλικού οξέος από τη βιταμίνη C, και φαίνεται ότι το οξαλικό οξύ σχηματίζεται μάλλον μη ενζυμικά υπό αλκαλικές συνθήκες είτε στην ουροδόχο κύστη είτε μετά τη συλλογή των ούρων. Αν αυτό πράγματι συμβαίνει, μια υψηλή δοσολογία βιταμίνης C δεν αποτελεί παράγοντα κινδύνου σχηματισμού πέτρας στα νεφρά.
