Το διοξείδιο του τιτανίου (titanium dioxide ή TiO2) είναι ένα δημοφιλές πρόσθετο τροφίμων, γνωστό με τον κωδικό Ε171, το οποίο βρίσκεται επίσης και σε άλλα προϊόντα όπως είναι οι οδοντόκρεμες, τα καλλυντικά και τα αντηλιακά. Αλλά σύμφωνα με μια γαλλική έρευνα το διοξείδιο του τιτανίου μπορεί να είναι καρκινογόνο.
Πειράματα σε αρουραίους έδειξαν ότι το διοξείδιο του τιτανίου προκάλεσε προκαρκινικές αλλοιώσεις του παχέος εντέρου στο 40% των ζώων που το κατανάλωσαν. Οι αλλοιώσεις αυτές μπορούν να γίνουν σταδιακά καρκινικές. Η μελέτη δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Scientific Reports.
Το διοξείδιο του τιτανίου αποτελείται από μικρο- και νανοσωματίδια αλλά δεν επισημαίνονται ως «νανοϋλικό», δεδομένου ότι δεν περιέχει νανοσωματίδια πάνω από το 50% (σε γενικές γραμμές περιέχει 10-40%).
Το Ε171 είναι μια άσπρη σκόνη που χρησιμοποιείται σε γλυκά, σοκολάτες, ψωμιά και αρτοσκευάσματα, μπισκότα, τσίχλες, αντηλιακά, οδοντόπαστες, χρώματα και άλλα καταναλωτικά προϊόντα.
Είναι συνηθισμένη η χρήση του προκειμένου να δώσει λεύκανση και λάμψη σε προϊόντα ζαχαροπλαστικής (καραμέλες, τσίχλες κλπ). Εγκρίθηκε για χρήση στις τροφές το 1966 με την προϋπόθεση ότι η συγκέντρωσή του δεν θα υπερβαίνει το 1% του βάρους των τροφίμων, χωρίς όμως να έχει οριστεί ανώτατο όριο ημερήσιας πρόσληψης.
Προηγούμενες έρευνες της Διεθνούς Υπηρεσίας Ερευνών για τον Καρκίνο (IARC) έδειξαν ότι η εισπνοή του διοξειδίου του τιτανίου είναι πιθανώς καρκινογόνα στον άνθρωπο, καθώς στα ποντίκια προκαλεί καρκίνο των πνευμόνων.
Η νέα μελέτη είναι η πρώτη που δείχνει ότι το ίδιο μπορεί να συμβαίνει και όταν η ουσία εισέρχεται στον οργανισμό από το στόμα μέσω της διατροφής. Το E171 διασχίζει το εντερικό φραγμό στα ποντίκια και φθάνει σε άλλα μέρη του σώματος.
Προκαρκινικές βλάβες
Ερευνητές του Εθνικού Ινστιτούτου Γεωπονικών Ερευνών της Γαλλίας, με επικεφαλής τον Eric Houdeau του Πανεπιστημίου της Τουλούζης έδωσαν σε αρουραίους να πιουν νερό που περιείχε διοξείδιο του τιτανίου επί 100 μέρες, σε ποσότητα ανάλογη με αυτή που καταναλώνουν οι άνθρωποι μέσω των τροφών – η δοσολογία ήταν 10 mg ανά κιλό σωματικού βάρους την ημέρα.
Το Ε171 απορροφήθηκε από το έντερο των ζώων και πέρασε στο αίμα, μέσω του οποίου εξαπλώθηκε σε άλλα σημεία του σώματος. Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι εμφανίστηκαν μικροφλεγμονές και προκαρκινικές αλλοιώσεις στο 40% των ζώων που είχαν πιει νερό με την ουσία, αλλά σε κανένα ζώο που δεν την είχε καταναλώσει.
Επίσης, το διοξείδιο του τιτανίου διαπιστώθηκε ότι προκάλεσε διαταραχές του ανοσοποιητικού συστήματος οι οποίες συνδέθηκαν με την απορρόφηση των νανοσωματιδίων του.
Τέλος, το E171 βρέθηκε να επιταχύνει την ανάπτυξη των βλαβών οι οποίες προηγουμένως είχαν προκληθεί για πειραματικούς σκοπούς.
Προς το παρόν, είναι ασαφές κατά πόσον αυτά τα ευρήματα έχουν ισχύ στους ανθρώπους, προκαλώντας καρκινογένεση. Είναι γνωστό ωστόσο ότι το Ε171 απορροφάται από το ανθρώπινο σώμα και συγκεκριμένα από το λεπτό έντερο. Οι ερευνητές προειδοποίησαν ότι η ουσία αποτελεί πηγή ανησυχίας κυρίως για τα παιδιά που καταναλώνουν πολλά γλυκά.
Η μελέτη χρηματοδοτήθηκε από το γαλλικό δημόσιο. Αποφασίστηκε να συνεχιστούν οι μελέτες σχετικά με την ασφάλεια του Ε171, στο πλαίσιο μιας ευρύτερης έρευνας για την ασφάλεια των νανοϋλικών για τη δημόσια υγεία.
