Φινλανδοί ερευνητές γράφουν στο περιοδικό American Journal of Epidemiology ότι η κατανάλωση γλυκόριζας κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης έχει την παρενέργεια να επηρεάζει αρνητικά την νοημοσύνη του παιδιού, να προκαλεί πιο γρήγορη εφηβεία στα κορίτσια και ενδεχομένως υπερκινητικότητα.
Η γλυκόριζα (Glycyrrhiza glabra) είναι ένας θάμνος ύψους 50-100 εκατοστών, με ρίζες που φτάνουν τα 1-2 μέτρα. Το φυτό αναπτύσσεται καλύτερα σε αμμώδες έδαφος κοντά σε ρέματα και κοντά σε νερό. Ο χυμός από τις ρίζες δίνει την εμπορική γλυκόριζα. Χρησιμοποιείται ως βότανο εδώ και πολλά χρόνια διότι έχει καταπραϋντικές και αντιμικροβιακές ιδιότητες όμως είναι γνωστό ότι μπορεί να προκαλέσει αρκετές παρενέργειες (π.χ. υποκαλιαιμία και να αυξήσει την αρτηριακή πίεση).
Το βότανο έχει γλυκιά γεύση για την οποία ευθύνεται ένα συστατικό του που ονομάζεται γλυκυριζίνη και είναι 50-60 φορές πιο γλυκό από τη ζάχαρη. Πολλές από τις παρενέργειες της γλυκόριζας οφείλονται στην γλυκυριζίνη, γι’ αυτό και αρκετές εταιρείες κατεργασίας αφαιρούν την ουσία αυτή πριν προσθέσουν γλυκόριζα στα προϊόντα τους.
Οι ερευνητές της τρέχουσας μελέτης πιστεύουν ότι η γλυκυριζίνη εμποδίζει ένα ένζυμο που προστατεύει το έμβρυο από τα υψηλά επίπεδα κορτιζόλης της μητέρας, με αποτέλεσμα να επηρεάζεται η νευρολογική ανάπτυξη του παιδιού.
Δείκτης νοημοσύνης, εφηβεία και υπερκινητικότητα
Η μελέτη αφορούσε 378 παιδιά τα οποία γεννήθηκαν το 1998 και εξετάστηκαν όταν έφτασαν στην ηλικία των 8 ετών και στην ηλικία των 12,5 ετών. Όταν οι μητέρες ήταν έγκυες συμπλήρωναν συχνά ερωτηματολόγια για τη διατροφή και τον τρόπο ζωής τους, αναφέροντας μεταξύ άλλων την κατανάλωση γλυκόριζας.
Οι ερευνητές χώρισαν τα παιδιά σε δυο ομάδες ανάλογα με την κατανάλωση γλυκυριζίνης της μητέρας. Από το σύνολο των παιδιών τα 327 είχαν γεννηθεί από μητέρες με χαμηλή κατανάλωση, λιγότερη από 250 mg την εβδομάδα και μέσο όρο τα 47 mg. Tο υπόλοιπα 51 παιδιά είχαν γεννηθεί από μητέρες με υψηλή κατανάλωση, πάνω από 500 mg γλυκυριζίνης την εβδομάδα, με μέσο όρο τα 845 mg.
Η ανάλυση των στοιχείων έδειξε ότι τα παιδιά που είχαν γεννηθεί από μητέρες με μεγάλη κατανάλωση γλυκόριζας είχαν δείκτη νοημοσύνης μειωμένο, κατά μέσο όρο, 7 μονάδες σε σύγκριση με όσα είχαν γεννηθεί από μητέρες που κατανάλωναν λίγη γλυκόριζα.
Επιπλέον, τα παιδιά είχαν τριπλάσιες πιθανότητες να πάσχουν από διαταραχή ελλειμματικής προσοχής-υπερκινητικότητας, ενώ ήταν μειωμένες οι επιδόσεις τους και στα τεστ μνήμης.
Ειδικά τα κορίτσια είχαν πιο προχωρημένη σωματική ανάπτυξη στην ηλικία των 12,5 ετών -ήταν 3 εκατοστά ψηλότερα με μεγαλύτερο σωματικό βάρος κατά 8 κιλά- και είχαν μπει πιο νωρίς στην εφηβεία.
Η γλυκυριζίνη
Οι ερευνητές εκτιμούν ότι οι παραπάνω παρενέργειες σχετίζονται με τις επιδράσεις της γλυκυριζίνης. Όπως εξηγούν, η γλυκυριζίνη εμποδίζει τη δραστηριότητα ενός ενζύμου που προστατεύει το έμβρυο από τα υψηλά επίπεδα κορτιζόλης της μητέρας.
Η κορτιζόλη, αποκαλείται και ορμόνη του στρες, όταν βρίσκεται σε υψηλά επίπεδα μπορεί να επηρεάσει τη νευρολογική ανάπτυξη του εμβρύου.
Υπό φυσιολογικές συνθήκες, το συγκεκριμένο ένζυμο μετατρέπει την κορτιζόλη κατά 80-90% στην αδρανή της μορφή (την κορτιζόνη) πριν περάσει τον πλακούντα και φθάσει στο έμβρυο. Ωστόσο προγενέστερη έρευνα στο εργαστήριο από την ίδια ερευνητική ομάδα έδειξε ότι ακόμα και σε χαμηλές δόσεις, η γλυκυριζίνη δεσμεύει το ένζυμο και επιτρέπει στην κορτιζόλη να φθάσει στην αρχική της μορφή στο έμβρυο.
«Τα ευρήματα υποδηλώνουν ότι οι έγκυες γυναίκες πρέπει να ενημερώνονται για τις δυνητικές παρενέργειες της γλυκόριζας και των τροφίμων που την περιέχουν στο αγέννητο μωρό τους και να τα αποφεύγουν», ανέφερε η επικεφαλής ερευνήτρια Katri Räikkönen, καθηγήτρια Αναπτυξιακής Ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο του Ελσίνκι.
Να σημειωθεί ότι η γλυκυριζίνη προστίθεται σε διάφορα προϊόντα τροφίμων, όπως είναι καραμέλες, τσίχλες, μπισκότα, παγωτά, σιρόπια, τσάι από βότανα, αλκοολούχα και μη αλκοολούχα ποτά. Η μεγάλη όμως πρόσληψη προέρχεται από την κατανάλωση γλυκόριζας.
