Το ηλεκτρονικό τσιγάρο -με ή χωρίς νικοτίνη- έχει γίνει δημοφιλές δημιουργώντας μια αγορά 8 δισ. δολ. παγκοσμίως. Περιέχει πολύ λιγότερες τοξικές ουσίες σε σχέση με το συμβατικό αλλά υπάρχει μια διαμάχη μεταξύ των ερευνητών. Κάποιοι υποστηρίζουν ότι το άτμισμα μπορεί να είναι ένας αποτελεσματικός τρόπος διακοπής του καπνίσματος ενώ άλλοι ότι μπορεί να γίνει ο “προθάλαμος” των νέων για το συμβατικό τσιγάρο.
Τώρα μια μικρή αμερικανική μελέτη που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Tobacco Control, και αφορούσε μαθητές λυκείου βρήκε ότι οι έφηβοι έχουν τετραπλάσιες πιθανότητες να δοκιμάσουν το συμβατικό τσιγάρο, αν έχουν προηγουμένως υπάρξει ατμιστές. Στις ΗΠΑ το άτμισμα είναι περίπου 50% πιο δημοφιλές μεταξύ των εφήβων, σε σχέση με το συμβατικό τσιγάρο.
Οι ερευνητές του University of Michigan’s Institute for Social Research, με επικεφαλής τον καθηγητή Richard Miech, κατέληξαν στο παραπάνω συμπέρασμα αφού ανέλυσαν στοιχεία για 347 μαθητές τρίτης Λυκείου, ηλικίας 17 έως 18 ετών, οι οποίοι επιλέχθηκαν τυχαία.
Μεταξύ των εφήβων που δήλωσαν ότι ατμίζουν αλλά ποτέ δεν είχαν δοκιμάσει ένα παραδοσιακό τσιγάρο, το 31% το δοκίμασε μέσα στο επόμενο έτος διαπίστωσε η μελέτη. Αντίθετα, μεταξύ των εφήβων οι οποίοι δεν ήταν ατμιστές ή καπνιστές, μόνο το 7% δοκίμασε το παραδοσιακό τσιγάρο το επόμενο έτος.
Οι ερευνητές λένε ότι αυτή η “διευκόλυνση” οφείλεται, εν μέρει, στο ότι η χρήση του ηλεκτρονικού τσιγάρου αλλάζει τις αντιλήψεις των εφήβων για τους κινδύνους του καπνίσματος, απενοχοποιώντας το. Οι ατμιστές είναι πιθανότερο, σε σχέση με τους μη ατμιστές, να μη βλέπουν πλέον το κάπνισμα ως σοβαρό κίνδυνο για την υγεία.
«Τα ευρήματά μας έρχονται να προστεθούν σε άλλα που δείχνουν ότι οι έφηβοι ατμιστές είναι πιθανότερο να αρχίσουν να καπνίζουν σε σχέση με τους συνομήλικούς τους που δεν ατμίζουν. Οι έφηβοι ατμιστές πρέπει να θεωρηθούν ομάδα υψηλού κινδύνου για να γίνουν μελλοντικοί καπνιστές. Επίσης, είναι πιθανό το ηλεκτρονικό τσιγάρο να οδηγήσει μερικούς πρώην καπνιστές εφήβους να το ξαναρχίσουν», ανέφερε ο Miech.
Η κριτική
Το συμπέρασμα της μελέτης είναι λογικό. Ένας έφηβος που άρχισε το άτμισμα είναι πιο πιθανό να περάσει στο κάπνισμα από έναν άλλον που δεν ατμίζει. Παρά αυτό το γεγονός, άλλα στοιχεία δείχνουν ότι το ηλεκτρονικό τσιγάρο δεν αυξάνει τα ποσοστά καπνίσματος στον πληθυσμό αλλά τα μειώνει. Θα πρέπει να αναφερθεί πως στη περίπτωση που δεν υπήρχε το ηλεκτρονικό τσιγάρο, οι έφηβοι της μελέτης που άτμιζαν ενδεχομένως να ήταν ήδη καπνιστές, προκαλώντας μεγαλύτερη ζημιά στην υγεία τους.
Μια άλλη κριτική του συμπεράσματος της μελέτης είναι πως όλοι οι νέοι καπνιστές που ήταν προηγουμένως ατμιστές ανέφεραν πως είχαν ήδη χρησιμοποιήσει το τσιγάρο μια-δυό φορές τους περασμένους 12 μήνες, άρα οι δύο ομάδες δεν ήταν απολύτως συγκρίσιμες. Για όσους έφηβους είχαν καπνίσει συμβατικό τσιγάρο 12 μήνες πριν από την έρευνα, το ποσοστό ήταν 80% μεταξύ των ατμιστών και 37% μεταξύ των μη ατμιστών. Θα μπορούσε λοιπόν να θεωρηθεί ότι το άτμισμα ίσως χρησιμοποιείται ως ένας τρόπος αποφυγής του καπνίσματος.
Από την πλευρά τους, οι ερευνητές σημείωσαν ότι η μελέτη τους δεν μπορεί να αποδείξει ότι το άτμισμα ήταν η αιτία για τους εφήβους να αρχίσουν το κάπνισμα των τσιγάρων. Η μελέτη έλαβε υπόψη ορισμένους παράγοντες που θα μπορούσαν να σχετίζονται με αυξημένο κίνδυνο καπνίσματος, όπως το φύλο και την εθνότητα καθώς και το μορφωτικό επίπεδο των γονέων τους. Αλλά υπάρχουν και άλλοι παράγοντες που δεν ελήφθησαν υπόψη. Αυτοί περιλαμβάνουν τις φιλίες με καπνιστές και το επίπεδο της επαναστατικότητας των νέων, ανέφεραν οι ερευνητές.
